Blockchain in food: zo weet je klant zeker dat je chocola fairtrade is

Kan de consument ervan op aan dat de bio-bananen in de supermarkt organisch zijn geteeld? Hebben de scharrelkippen in het schap echt een beter leven gehad en hoe milieuvriendelijk is de duurzaam gekweekte zalm? Blockchaintechnologie geeft zowel de klant als alle schakels van de supplychain de zekerheid dat de beloften op de verpakking zijn waargemaakt.

In de praktijk zien we twee redenen waarom voedselproducenten en andere schakels uit de voedselwaardeketen met blockchaintechnologie willen werken. Ten eerste willen ze beter inzicht in de herkomst van het product en hoe dit wordt gemaakt. Daarbij gaat het erom de kwaliteit aan te tonen over verschillende ketenschakels heen. Wat is het land van herkomst, is het product organisch, voldoet het aan de criteria voor dierenwelzijn?

De tweede reden is dat ze hun performance willen verbeteren. Door inzage in de data van het volledige productieproces kun je de kwaliteit van het product waarborgen of zelfs naar een hoger plan tillen. Dan moet je natuurlijk wel beschikken over de gegevens van alle schakels in de keten. Al die informatie kun je met blockchain ontsluiten, zonder dat er twijfel kan bestaan over de juistheid daarvan.

Klopt het groeitempo van het kuiken?

PwC heeft hiermee ervaring opgedaan door Hendrix Genetics, een bedrijf dat kalkoenkuikens fokt en ontwikkelt, te ondersteunen bij de ontwikkeling van een blockchainplatform. Na het broedproces worden de kuikens naar de boerderij gebracht om daar verder te groeien, tot ze klaar voor de slacht zijn. Na de slacht en de verwerking wordt het kalkoenvlees verpakt voor de retail, om uiteindelijk bij de consument op het bord te belanden.

Maar voldoen de kalkoenfilets op dat moment aan de belangrijkste specificaties? Hoe snel is het kuiken gegroeid, had het dier voldoende ruimte in de stal en was het gezond? Wat zijn de sterftecijfers? Wat is de transporttijd? Dat zijn allemaal belangrijke indicatoren voor het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming. Op het moment dat je gegevens verzamelt over het groeiproces (bijvoorbeeld de gewichtstoename), kan ook de kwaliteit van het product verder verbeteren.  De ene kalkoenboer zal de dieren misschien beter, gezonder en efficiënter laten groeien dan de andere. Deze kennis kan door partijen worden verzameld, geanalyseerd en gedeeld.

Publieke of private blockchain?

Bij Hendrix Genetics kijkt men naar een private blockchain, ook wel permitted blockchain genoemd. Op termijn is het mogelijk dat het tracken van producten wordt ondergebracht op een publieke blockchain, maar dan moet je je als deelnemer conformeren aan de daar gestelde protocollen en fysieke vereisten. Een private blockchain reguleert het aantal deelnemers, waardoor het overzichtelijker wordt om in overleg met de ketenschakels en stakeholders als de Dierenbescherming, de blockchain in te richten. Welke aspecten zijn van kritiek belang om dierenwelzijn aan te tonen? Wat zijn die onderwerpen en hoe ziet het fysieke proces eruit? Hoe ga je data verzamelen, digitaliseren en op de blockchain zetten? Bovendien biedt een private blockchain allerlei voordelen op het gebied van snelle verwerking van transacties en toezicht op het naleven van de blockchainprotocollen.

Daar komt bij dat we het niet hebben over een volledig virtuele transactie, zoals bij bitcoins wel het geval is. Bij voedselproducten zit de kracht hem juist in de combinatie met fysieke processen, waarbij technologieën zoals internet of things worden ingezet. Als je data van een kalkoen (of een ander dier) koppelt aan GPS, kun je zeer nauwkeurig de handelingen van dieren volgen. De ontwikkeling van cameratechniek maakt het in de nabije toekomst zelfs mogelijk om individuele dieren te volgen. Bij varkens gebeurt dit al met DNA-monsters. En als je met behulp van vingerafdrukscans medewerkers kunt koppelen aan bepaalde handelingen, spoor je onregelmatigheden sneller op en wordt de kans op fraude kleiner.

Van al deze technologieën worden de data verzameld, versleuteld en vastgelegd op de blockchain. Als iets niet goed is gegaan in de keten, kun je terughalen waar dat is gebeurd en wat er aan de hand is. Het is niet zo dat een transactie tegengehouden wordt – het proces gaat altijd door, maar je kunt incidenten isoleren.

Next steps

Hoe zal blockchain zich in de voedselsector verder ontwikkelen? De verwachting is dat er steeds meer private blockchainplatformen op productniveau zullen ontstaan. Alle producten met een hoge toegevoegde waarde waarvan de traceerbaarheid of de aantoonbaarheid van de herkomst om wat voor reden dan ook belangrijk is, komen in aanmerking voor blockchaintechnologie. De technologie is dus niet alleen interessant om levende dieren te tracken, maar bijvoorbeeld ook goud, diamanten, koffie, thee en chocola.

Waarschijnlijk wordt de nieuwe werkelijkheid dat de Dierenbescherming of een retailer eist dat alle informatie op de blockchain staat en zo aantoonbaar is waar het product vandaan komt en wat ermee is gebeurd. Interessant is ook om te zien hoe de schema’s voor de fairtradecertificering hiermee zullen omgaan. Bij het toepassen van blockchain in de voedselsector spelen er dus zeker MVO-thema’s mee. Maar minstens zo belangrijk is dat bedrijven dankzij meer inzicht in de data hun processen kunnen optimaliseren. Er zit dan ook zeker een zakelijke reden achter het gebruik van blockchain in de voedselsector.