Rathenau Instituut: Online keuzevrijheid consument beter waarborgen

Aanbieders van internetdiensten moeten transparanter zijn over de gebruikersprofielen die ze hanteren. Ook moet het voor internetgebruikers veel gemakkelijker worden om opgebouwde content mee te nemen naar een andere aanbieder. Dat stelt het Rathenau Instituut op basis van de studie ‘Voorgeprogrammeerd: hoe internet ons leven leidt’.

De studie laat twee belangrijke trends zien. Het web wordt meer en meer gepersonaliseerd. De informatie en interface die de gebruiker te zien krijgt worden op zijn individuele gebruikersprofiel aangepast. Met elke zoekopdracht geven we ook informatie over wie we zijn. Wat we te zien krijgen, wordt daarop aangepast.

Een andere trend is dat we als internetgebruiker steeds afhankelijker worden van internetgiganten. Aanbieders zoals Google en Facebook koppelen steeds meer diensten tot één ervaring en positioneren zich als de persoonlijke toegangspoort tot het internet.

Het Rathenau Instituut, dat de publieke en politieke meningsvorming over wetenschap en technologie stimuleert, wil een discussie aanzwengelen rondom online keuzevrijheid die verder reikt dan privacy: “Als internetgebruikers verliezen we niet alleen de controle over onze persoonlijke data. Nog veel belangrijker, we verliezen ook de controle over ons informatieaanbod”, zegt onderzoeker Christian van ’t Hof. Het Rathenau Instituut vindt het daarom van belang discussie te voeren hoe we de samenstelling van ons informatie-aanbod zelf kunnen blijven sturen.

Het Instituut doet vier aanbevelingen die erop zijn gericht de online keuzevrijheid van consumenten te behouden. Zo meent het Instituut dat aanbieders van online diensten openheid moeten geven over de profielen die ze van gebruikers hebben en hoe op basis hiervan de gebruikservaring wordt aangepast. Dit kan bijvoorbeeld door een overzichtspagina met categorieën op basis waarvan de gebruiker reclames krijgt, of uitleg achter een vriendensuggestie.

Om een open markt en onderlinge concurrentie tussen online aanbieders te behouden, moeten internetgebruikers in staat zijn om hun opgebouwde content op te vragen en mee te nemen naar een andere aanbieder. Deze zogenaamde dataportabiliteit voorkomt monopolisering.

Verder meent het Rathenau Instituut dat de overheid maatregelen moet nemen ter stimulering van een open markt met meerdere aanbieders. Ook roept het Instituut de politiek op een actieve bijdrage te leveren aan meer bewustwording bij de internetgebruiker.