Rian Rietveld (Level Level): ‘Ontwerp niet voor de ideale mens’

Spraakbesturing en webbrowsers die voorlezen, brengen digitale toegankelijkheid in een stroomversnelling. Toch is aan de basis verbetering nodig. Al was het maar omdat merken er geld door verliezen. “Bureaus spelen een sleutelrol en moeten uit hun cocon zien te geraken”, stelt Rian Rietveld, specialist op dit vlak bij agency Level Level.

Inclusief design en toegankelijkheid, is dat niet ontwerpen voor gehandicapten? Rietveld krijgt de vraag nog geregeld. “Onzin natuurlijk. Onderzoeken laten zien dat wel twintig procent moeite heeft om digitale oplossingen te gebruiken. We ontwerpen gemakshalve voor de zogenaamd ideale mens en vergeten dat niet iedereen even jong en vaardig is.”

Bij Level Level is ze aangesteld om het bureauwerk onder een vergrootglas te leggen, onder de naam A11y Collective traint ze designers en programmeurs. Dat het haar ernst is, blijkt wel uit de knal waarmee ze eerder haar adviesfunctie bij WordPress neerlegde. De nieuw ingebouwde CMS-editor ging live zonder belangrijke aanpassingen. “Een statement en mijn fifteen minutes of fame”, zegt ze lachend. “Slechtzienden en mensen die zonder muis werken zijn totaal vergeten.”

Afhaken
Terwijl digitaal toegankelijk ontwerpen niet ingewikkelder is, weet Rietveld als programmeur uit ervaring. Het W3C, verantwoordelijk voor webstandaarden, biedt met de WGAC-richtlijnen een duidelijk adviespakket. Een greep hieruit laat zien hoe gevarieerd de maatregelen zijn. “Gebruik bijvoorbeeld kleuren die iedereen kan lezen. Als kleurenblinde heb je niets aan foutmeldingen die alleen in het rood zijn gemarkeerd.” Daarnaast wil iemand met een dwarslaesie of Parkinson een website met alleen een toetsenbord bedienen en moet een screenreader de inhoud inclusief interface-elementen kunnen voorlezen. “We vergeten soms dat internet voor velen de enige manier is iets te kopen of contact te hebben.”

De makkelijkste winst is te behalen door rekening te houden met slechtzienden en mensen met minder digitale vaardigheden. Door het toenemend aantal ouderen is dit verreweg de snelstgroeiende vergeten doelgroep. “Met uitleg en contrast zijn al veel frustraties weg te nemen.” Websites die pas in de foutmelding uitleggen wat de wachtwoordeisen zijn of het nog steeds hebben over een ‘404’ zijn geen zeldzaamheid. Het gaat kortom niet alleen over technologie, de content is minstens zo belangrijk. “Leg je oma eens de werking van een printer uit en je merkt hoe snel iemand de schuld van het niet begrijpen bij zichzelf zoekt en afhaakt.”

ING
Daarmee is in haar ervaring ook de businesscase snel gemaakt. “Het verbaast me hoeveel geld merken steken in SEO en conversie-optimalisatie. Als vervolgens twintig procent afhaakt, is het dus weggegooid geld.” Directer is nog de impact op bedrijven zelf. Bij de Regionale Belasting Groep zorgde aanpassingen voor één derde minder telefoontjes over de belastingaanslag.

Sinds inclusiviteit wettelijk verplicht is gesteld voor (semi)overheidswebsites en -apps, groeit de bewustwording merkbaar. Hoewel Rietveld positief is over de vorderingen gaat volgens haar aan de basis nog te veel mis. Bij wie de bal ligt? “Opleidingen moeten robuuster leren programmeren. Dat iets voor de ogen werkt en JavaScript fantastische dingen doet, zegt niets over hoe gedegen het is gemaakt.”

Haar hoop is echter gevestigd op digitale bureaus. Die moeten inzien een sleutelrol te spelen. Geregeld maken ze zich er te gemakkelijk vanaf met wat ze ‘greenwashing’ noemt. Laatst stuitte ze nog op een website met extra contrast die verder veel te wensen overliet. “Alleen de klant is dus tevredengesteld.” Ze pleit ervoor het ontwerpproces te herzien. In plaats van te controleren en te zien hoe huisstijlkleuren of functionaliteiten voor problemen zorgen, is het slim in de onderzoeksfase al oog te hebben voor anderen.

“Dat ING als één van de eersten een speciaal team heeft dat kijkt naar toegankelijkheid, zegt in mijn ogen genoeg. Toegankelijkheid gaat over meer dan compassie alleen. Ik zie het als een kans meer mensen te betrekken.”

Dit artikel verscheen eerder in de mei-editie van Emerce Magazine #177.

Foto: Frank Ruiter (in opdracht van Emerce)