Deel dit artikel
-

FinTech: de toekomst van bankieren

FinTech-startups veroveren snel marktaandeel op de traditionele banken. Dankzij innovatieve technologieën werken zij efficiënter, transparanter, goedkoper en klantgerichter. Grote veranderingen in het bancaire landschap zijn daarom onvermijdelijk. Wordt de gevestigde orde overbodig of zijn ze in staat zichzelf opnieuw uit te vinden?

“Voor ons zijn alle gegevens kredietgegevens, die les heb ik bij Google geleerd.” Aan het woord Douglas Merill, voormalig CIO en VP Engineering bij Google. Vijf jaar geleden startte hij met enkele collega’s ZestFinance, een firma die leningsaanvragen beoordeelt met behulp van kunstmatige intelligentie en machine learning. Inmiddels beschikt het bedrijf over honderd personeelsleden en ruim honderd miljoen dollar risicokapitaal, onder meer van PayPal-founder Peter Thiel.

De kredietaanvragen komen van personen met twijfelachtige kredietwaardigheid. Die vangen bij reguliere banken meestal bot, zeker sinds de start van de bankencrisis. Het bedrijf combineert hiervoor traditionele kredietscores met de analyse van zeventigduizend verschillende soorten ‘signalen’ door parallel opererende algoritmes, waaronder de datum waarop de laatste bankrekening van de aanvrager is aangemaakt. Maar ook het taalgebruik in diens Facebook-updates en de tijdstippen waarop deze plaatsvinden.

Bij ZestFinance een aanvraag doen is relatief eenvoudig: het feitelijke beoordelingsproces duurt namelijk slechts enkele seconden. Toch claimt het bedrijf zeker veertig procent accurater te zijn dan de Amerikaanse ‘best-in-class industry score’; een industriestandaard die in de afgelopen dertig jaar niet noemenswaardig is veranderd.

Ontbundeling
Snelheid, gebruiksgemak en efficiëntie zijn essentiële onderdelen waarop de nieuwe generatie FinTech-firma’s traditionele banken doorgaans ver achter zich laten. De technologiegedreven startups ontbundelen het dienstenpakket van de traditionele bank en bieden de onderdelen als opzichzelfstaande producten aan via het digitale en met name mobiele kanaal. Daardoor kunnen ze concurreren tegen ongekend lage kosten, op een tot voor kort ongekende schaal. Dat spreekt investeerders aan. Volgens een Accenture-rapport verdriedubbelden de totale FinTech-investeringen tussen 2008 tot 2011 zelfs tot bijna drie miljard dollar. Alleen al in het eerste kwartaal van 2014 kwam daar nog eens 1,7 miljard dollar bij.

Silicon Valley is ook hier leidend, maar New York en Londen gelden eveneens als FinTech-hotspots. “We zien ook sterke groei vanuit landen als Singapore, Maleisië en de Filippijnen, terwijl continentaal Europa helaas een beetje achterblijft”, aldus Fabian Vandenreydt, directeur Markets Management bij de Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication (SWIFT). Namens de hierbinnen gebundelde 10.500 internationale financiële instellingen geeft hij tevens leiding aan Innotribe, de innovatietak die SWIFT-banken en innovatieve startups bij elkaar brengt. De sinds 2009 georganiseerde Startup Challenge leverde dit jaar maar liefst 288 aanmeldingen op, een nieuw record.

Hierbij gaat het vooralsnog vaak om gestandaardiseerde, niet-kennisintensieve activiteiten als P2P-financiering van personen en bedrijven, (mobiele) betalingsoplossingen, tradingplatforms en allerhande gerelateerde services. “Persoonlijk vallen mij momenteel met name de talrijke big data-achtige visualisatietools op, die mensen en bedrijven in staat stellen slimmer met hun geld om te gaan en effectiever te investeren”, aldus Vandenreydt, die eerder dankzij zijn combifunctie werd verkozen tot een van de veertig invloedrijkste personen in het internationale FinTech-ecosysteem. “Daarbij wordt ook steeds meer geëxperimenteerd met block chain-toepassingen, de technologie achter Bitcoin. Ook op dat gebied komen de veelbelovendste innovaties van jonge ondernemingen. Banken hebben duidelijk moeite het hoge innovatietempo bij te houden.”

Ecosysteem
Zoals The Economist eind 2012 al observeerde: ‘This is a time of huge opportunity in finance, as long as you are something other than a bank.’ Banken gaan immers gebukt onder de loden last van steeds stringentere regelgeving, dure kantorennetwerken en sterk verouderde legacysystemen. Om de hoge kosten van vervanging vooruit te schuiven, zijn de stokoude mainframecomputers ingekapseld in een lappendeken van nieuwe software en systemen, het zogenaamde wrapping. Populaire FinTech-diensten als Square, iZettle en Apple Pay, die de bestaande betalingsinfrastructuur efficiënter en gebruiksvriendelijker maken, worden ook wel ‘wrappers’ genoemd.

Tegelijk is er een sterke toename van nieuwe betaaldiensten als Simple en Moven. Die worden weliswaar door reguliere banken ‘gedekt’, maar bieden hun diensten volledig los aan via eigen betaalkaarten, apps, NFC- en Bluetooth-oplossingen én ‘contactloze betaalstickers’. Hun gebruikers hebben daardoor geen reguliere bank(rekening) meer nodig.

Hoewel hun marktaandeel momenteel nog marginaal is, is een dergelijk verdienmodel op de lange termijn een bedreiging voor de gevestigde orde. “Want waarom zou je nog een ouderwetse bank gebruiken als je een bankrekening gewoon als app op je smartphone kunt downloaden?” redeneert Brett King, oprichter en CEO van Moven. “Binnen tien jaar zal de rol van cash geld zijn gemarginaliseerd, vijf jaar later zal het niet meer bestaan. Vrijwel alle betalingen zullen dan plaatsvinden via onze mobiele telefoon.

In 2016 zal de doorsnee bankklant al gauw zo’n driehonderd digitale contactmomenten met zijn bank hebben gehad voordat er een fysiek bezoek plaatsvindt. Op basis van die transacties zullen algoritmes steeds intelligenter advies kunnen bieden, zowel voor de dagelijkse uitgaven als voor iemands spaargeld. Als je dat weet, waarom zou je dan überhaupt nog met een dure traditionele bank in zee gaan?”

Volgens een recent McKinsey-rapport is die vraag bij banken nog onvoldoende ingezonken. Negentig procent van de Europese banken dirigeert volgens het onderzoek momenteel niet meer dan een half procent van de totale investeringen richting digitale innovatie. Het resultaat: een ‘oppervlakkig digitaal aanbod dat is gefocust op het faciliteren van basale klanttransacties’. Mogelijk hebben directies de digitale transformatie vanuit een te nauw perspectief beoordeeld, zo luidt de conclusie.

Onderzoekers Paul Nunes en Larry Downes dragen nog een oorzaak aan: ook directies die nauwgezet de trends volgen, goed naar hun klanten luisteren en passende maatregelen nemen, missen links en rechts onvermijdelijk disruptieve digitale innovaties. Net als met de bekende olietanker is er vervolgens geen bijsturen meer aan. En dus moeten banken steeds nadrukkelijker inzoomen op het startup-ecosysteem voor hun broodnodige innovatie.

Koppelen
In Europa is Londen – ook wel Tech City of Silicon Roundabout genoemd – met afstand de belangrijkste FinTech-hotspot. Onder meer dankzij Level 39, de pionierende accelerator onder leiding van de Zuid-Afrikaanse Nederlander Eric van der Kleij.

Eerder dit jaar lanceerde Accenture er ook voor de derde keer zijn FinTech Innovation Lab, in samenwerking met onder meer Deutsche Bank, Goldman Sachs, HSBC, JPMorgan en Royal Bank of Scotland. Onder de deelnemers onder meer Logical Glue, dat big data-analyse gebruikt om de uitkomst van zakelijke deals real time te voorspellen. En ook Erudine, dat operationele (bank)processen op vaste wijze geautomatiseerd kan stroomlijnen.

Kort daarvoor lanceerde Barclays er al het FinTech-acceleratorprogramma, met deelnemer als Aire (een kredietscore-algoritme voor consumenten) en GustPay (dat betalingen op festivals middels NFC-technologie uitgeruste polsbandjes mogelijk maakt).

Ook MasterCard, Lloyds en de Rabobank zijn er actief met een in augustus gestarte FinTech-versie van Startupbootcamp. Een van de tien deelnemers is het Nederlandse InvoiceSharing. “Ons elektronisch factureringsplatform startte als onderdeel van gratis online ERP-oplossing TBlox”, vertelt medeoprichter Jeroen Volk. “Dat was een gesloten systeem, waarmee wij concurreerden met grote partijen als SAP, Oracle, Basware en Ricoh. Door onze dienst daar los van te ontwikkelen en het als open distributiesysteem te positioneren, zijn onze vroegere concurrenten nu partners geworden.” Gratis, open en connected zijn daarbij de sleutelwoorden: hoe meer partners, des te aantrekkelijker een dienst, aldus Volk.

Cashflow
InvoiceSharing werkt vandaag de dag ook voor Vodafone en Dell en sluit naadloos aan op vrijwel alle belangrijke boekhoudprogramma’s en factureringsplatformen. Met wereldwijd naar schatting ruim honderd miljard verstuurde facturen zit het met de schaalbaarheid van deze linking pin voorlopig wel goed, net als met het verdienmodel. “Wij begonnen met een serie eigen premiumdiensten, zoals het automatiseren van het crediteurenproces. Daar kwam vervolgens een marktplaats voor partijen met factuurgerelateerde diensten bij, zoals rapportage- of incassotools.”

Het derde verdienmodel ontstond tijdens de vele gesprekken die Volk in Londen voerde met geïnteresseerde banken. Dankzij het inzicht in hun administratie kan de firma namelijk redelijk nauwkeurig de toekomstige cashflow van klanten voorspellen. “Door dat inzicht weer te koppelen aan de eigen boekhouding kunnen banken real time bepalen of, en zo ja hoeveel geld ze aan hun klanten willen lenen.” Een zeer klantgerichte manier om meer omzet te genereren, en dus toonden ‘alle grote Engelse banken’ volop belangstelling. In totaal zal de P2P-bedrijfsfinanciering van Britse bedrijven het afgelopen jaar naar verwachting de één miljard pond overstijgen, ruim honderd procent meer dan in 2013.

Een andere disrupter is de Amerikaanse Lending Club, eveneens gericht op kleine ondernemingen, dat vorig jaar juni een partnership bekendmaakte met de in Groot-Brittannië zeer actieve Santander-bank. De bank verwijst sindsdien alle voor krediet afgewezen firma’s exclusief door naar het P2P-platform, dat op zijn beurt andere diensten van de bank promoot. Dergelijke partnerships zullen alleen maar toenemen nu Britse banken sinds kort wettelijk verplicht zijn afgewezen aanvragers naar alternatieve geldschieters door te verwijzen.

Scherp
Ook in Nederland haken banken in op FinTech. In vervolg op het Startupbootcamp-succes van InvoiceSharing kondigde Rabobank-partner Facturis onlangs aan dat zij hun real time beoordelingstechnologie white label gaan aanbieden. Branchegenoot ABN AMRO partnerde in het verleden al met Startupbootcamp; daaruit volgde vorig jaar onder meer de Demo Day van het NFC & Contactless-programma, ten overstaan van CEO Gerrit Zalm en ruim vierhonderd investeerders. Plaats van handeling: het in het Amsterdamse hoofdkantoor gevestigde Innovation Center. Naast de ‘Start-Up Fridays’ die maandelijks plaatsvinden, brainstormen 25 medewerkers hier nu dagelijks onder ‘startupachtige’ omstandigheden over radicale innovatiemogelijkheden. Dat leidde onder andere tot SEEDS, het eerste volledig door een bank opgezette crowdfundingplatform.

“Het aantal P2P-financieringsplatformen groeit snel”, constateert ook Menno van Leeuwen, teamleider van het Innovation Center. “Dat kun je zien als nieuwe concurrentie voor de bank. Wij zien het echter als een mogelijkheid om onze doelgroep op nieuwe manieren te bedienen.” Van Leeuwen twijfelt er daarbij niet aan dat de bank ook in het digitale ecosysteem van onderscheidende meerwaarde moet zijn. “Belangrijk voor ons is te kijken welke hybride vormen van bank- en alternatieve financiering er mogelijk zijn. Uit de ervaringen met SEEDS blijkt namelijk onder meer dat financiers veel waarde blijven hechten aan een partij die het aanbod zorgvuldig cureert. Als je als bank een dergelijke etalage creëert, rust er echter ook een zorgplicht op je. Bovenal moet een bank weer gaan ondernemen, met de behoeftes van de klant scherp op het vizier.”

Waarde
Ook Vandenreydt verwacht niet dat de huidige FinTech-revolutie banken in de toekomst overbodig zal maken. “Consumenten en ondernemers blijven naar mijn verwachting behoefte hebben aan een discrete en veilige partij die hun geldzaken managet”, stelt hij. “De over decennia opgebouwde customer intimacy kan niet zomaar worden overgenomen of weggewuifd. De bank van de toekomst zal echter wel nadrukkelijk moeten openstaan voor samenwerking.

Het aanbieden van de financiële infrastructuur alleen is onvoldoende om te kunnen overleven. Een bank moet daar bovenop een ‘flow’ creëren met behulp van nieuwe diensten die waarde toevoegen. Ontwikkel je die niet, hetzij zelfstandig of met de hulp van partners, dan loop je als bank een grote kans te worden overgenomen of te verdwijnen. Neem van mij aan dat deze sector daar terdege van doordrongen is.”

Bankieren bij Google, Facebook of Apple?
De sterke opkomst van FinTech-startups is aanleiding voor talrijke speculaties over de vermeende bancaire toekomst van technologiereuzen als Apple, Google en Facebook. Met hun hoogwaardige voor massa-interactie ontworpen softwareplatform zouden zij als geen ander in aanmerking komen voor de titel ‘Bank van de Toekomst’. Een eer die twintig jaar geleden overigens al te beurt viel aan Microsoft.

Ook Facebook ontving begin vorig jaar een (Ierse) banklicentie en zou dit bijvoorbeeld via WhatsApp of een eigen PayPal-kloon kunnen uitbouwen. Het daadwerkelijk vervangen van banken is echter echt een brug te ver, aldus veel deskundigen. “De kosten om een complete bankinfrastructuur in stand te houden zijn zelfs die partijen te gortig”, meent Brett King, CEO van FinTech-startup Moven. “Een partnership tussen deze grote techbedrijven en grote banken ligt daarom veel meer voor de hand.” Met het toegenomen belang van mobiel wordt het voor banken ook een grote uitdaging hun app op iemands mobiel te krijgen. “Een dergelijke partnership maakt dat mogelijk”, aldus King.

De bank van 2020
Op uitnodiging van Financial News en The Wall Street Journal kwam een groot aantal deskundigen eind vorig jaar in Londen tezamen voor de FinTech Conference, om daar in kleine werkgroepen de ‘Bank van 2020’ te ontwerpen. Niet geheel onverwacht leidde dit tot een soort vergaarbak van de snelst groeiende FinTech-toepassingen.

Zo ontstond een zeer klantgericht platform dat middels algoritmes en machine learning doorlopend de financiële situatie en activiteiten van de rekeninghouder evalueert. Om vervolgens op relevante momenten en via het meest geëigende (doorgaans mobiele) kanaal passend advies te kunnen aanbieden.

Met instemming van de rekeninghouder kan die verdiepte kennis van diens financiële situatie ook worden gedeeld met API’s van aangeschakelde partners, zoals verzekeraars of investeringsfondsen. En wordt de bank van de toekomst een intelligente, alwetende en ultiem klantgerichte spin in het financiële web.

* Dit artikel verscheen eerder in het februarinummer van Emerce magazine (#137)

Illustratie: Annemarie Kleywegt (in opdracht van Emerce)

Deel dit bericht

5 Reacties

W.D.N.Vriend

Ik zit eigenlijk nog steeds te wachten op constructieve, fundamentele toevoegingen. Het enige wat je ziet zijn gimmicks die bestaande dingen net even anders en goedkoper doen, of de allernieuwste gadgets inzetten zonder daar werkelijk fundamentele meerwaarde door te ontsluiten. Zelfs de invloeden van de overheid zijn hier geen enabler van zaken die de markt anders niet zelf zou uitvoeren.

Neem bijvoorbeeld een echt* en serieus anoniem electronisch betaalplatform dat gratis of goedkoop tweewegverkeer met contant kent.

Want waarom zou ik mijn naam en nog een hele rits meer data inclusief kredietscore moeten opgeven als ik een halve euro voor een artikel van een betaalmuurkrant wil uitgeven? Zo wordt zo’n “micro”transactie ineens verrekte duur betaald; basis-NAW is al een veelvoud waard in de doorverkoop. Daarmee is langs de kiosk lopen en een losse krant kopen stukken goedkoper. Het electronische gemak, voorzover ook echt gemakkelijker, blijkt duur betaald.

Nu weet je gelijk waarom voorlopig vooral de burger, herstel, consument, niet beter gaat worden van al deze “innovatie”, en dus ook waarom uiteindelijk de meeste sporen hier doodlopen slechts ontlopen doordat wetgeving alternatieven verbiedt. En ook die aanpak heeft op de lange termijn geen toekomst.

* En dus niet een nepanoniem zwart geldgat zoals waarmee TLS pronkt terwijl de reiziger bekaaid achterblijft. Idem dito met hetzelfde van verschillende banken.

Wim

Arrogantie van de macht om te denken dat er op de langere termijn niets zal veranderen. Dat wetgeving de consument (en ondernemingen) wel in de greep van de grootbanken zal houden. Grote instituties worden allemaal gesloopt door kleine agile startups die stuk voor stuk diensten van grootbanken zullen overnemen tegen een betere prijs of een betere propositie. Ontbundeling zoals hiervoor genoemd. Dit is een niet te stoppen proces omdat we er allemaal beter van worden. Door de ingebakken inefficiëntie bij grootbanken zal de klant er financieel alleen maar beter van worden. En uiteindelijk willen we allemaal af van financiële instituties “which are too big to fail. Mijn enige kritiek op bovenstaande artikel is dat de mate van succes van de FniTech startup niet zal afhangen van de beschikbaarheid van technologie, maar van de bereidheid van de klant om haar gegevens beschikbaar te stellen of – en nog belangrijker – zij bereid is adviezen op basis van een complexe data-analyse te accepteren. En dan hebben we het toch over de kern van de zaak? De klant? En zolang die structureel miskent blijft worden door de grootbanken is er ruimte voor nieuwe alternatieven.

Carlien Roodink

Mooi artikel. Ik vraag me wel af wat er nu precies bedoeld wordt met de opmerking dat Simple en Moven weliswaar door reguliere banken worden ‘gedekt’, maar ze bieden hun diensten volledig los aan via eigen betaalkaarten, apps, NFC- en Bluetooth-oplossingen én ‘contactloze betaalstickers’. Hun gebruikers hebben daardoor geen reguliere bank(rekening) meer nodig. Mijn vraag: Kan ik mijn salaris op een rekening bij Moven laten storten?

Ronald Jansen

Mooi artikel. Jammer dat dit soort informatie niet of nauwelijks in Main Stream Media onder de aandacht komt. Er wordt behoorlijk geknabbeld aan de macht van bestaande banken. Zij zijn gewoon niet meer van deze tijd. Er worden “life extenders” gemaakt door het gebruik van moderne jasjes (wrappers) maar onder de motorkap zit nog dat oude vervuilende motortje dat heel veel kosten en nadelen heeft (onderhoud, verbruik, snelheid & service). De kosten moeten worden doorbelast.

Met betrekking tot service: We hebben niet zo veel keuzes. Tussen de banken onderling zijn slechts marginale verschillen in service en kosten. Geld wordt grotendeels elektronisch voor moderne economieën. De wens is om bancair geld te transformeren naar andere (decentrale) waarde opslag en transactiesystemen. Hier zitten de grootste historische drempels: Hoe snel willen banken en overheden dit vrijgeven?

Het aspect “snelheid & service” van de banken kan effectief worden ingekocht door het aangaan van samenwerkingsverbanden of het opkopen van innovatiebedrijven. Het meeste potentieel zit bij FinTech bedrijven die services bieden die banken (nog) niet kunnen bieden. Moeten FinTech bedrijven worden gezien als service wrapper 2.0 voor de banken?

Gé van Dongen - Fin-Techprime

Helaas heb ik moeten ervaren dat Fin-TechPrime oplichters zijn.
Ik heb behoorlijk veel geld verloren en kan dit verlies niet verhalen. Of kunt u mij soms van advies dienen.
Ook kan ik hun website niet openen.

Plaats een reactie

Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond