BRAIN slaat alarm over gevolgen vonnis oude prentbriefkaarten
Archiefinstellingen verwijderen steeds meer historisch beeldmateriaal van hun websites na een rechtszaak over oude prentbriefkaarten. Dat zegt de Vereniging BRAIN. Die stelt dat de resultaten van vele jaren digitaliseringsbeleid wordt tenietgedaan.
Erfgoed Leiden verloor onlangs een rechtszaak over het online publiceren van anonieme prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw.
In het geval van oude prentbriefkaarten is meestal niet bekend wie de maker is van de foto op de kaart, maar wel wie de uitgever is. Auteursrechten van uitgeverijen vervallen automatisch na 70 jaar; auteursrechten van makers echter pas 70 jaar na de dood van de maker. Archiefinstellingen verkeerden daarom in de veronderstelling dat zij anonieme prentbriefkaarten ouder dan 70 jaar in hun beeldbanken mochten publiceren. Nu blijkt dat dat toch niet zo is.
Erfgoed Leiden haalt voor de zekerheid ruim 100.000 foto’s offline. Het Regionaal
Archief Tilburg zette al eerder 80.000 van hun 110.000 digitale foto’s ‘op zwart’. Het Noord-Hollands Archief maakte eerder deze week bekend 56.000 anonieme prentbriefkaarten van internet af te halen.
De Branchevereniging Archiefinstellingen in Nederland (BRAIN) vindt het de taak van archiefinstellingen om hun collecties zo laagdrempelig mogelijk beschikbaar te stellen aan het publiek. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in digitalisering van archiefmateriaal en in de ontwikkeling van online beeldbanken. Het gebruik van archiefcollecties is daardoor explosief toegenomen. Die ontwikkeling dreigt nu te stagneren.
Deel dit bericht
Plaats een reactie
Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond
6 Reacties
Paulus
Ziekelijke wetgeving over auteursrechten maakt wel meer kapot. Regering regelt van alles, en meestal verkeerd. Als het maar ergens (veel) geld opleverd
J.W. Goedkoop
Hoezo ziekelijk? Als maker van foto’s vind ik het niet meer dan terecht dan ik een vergoeding voor mijn arbeid ontvang.
F. Jansen
Hoezo vergoeding? Als maker van de foto’s had je deze toch al verkocht.
Kees Kanoe
In dit geval is het wel belangrijk om goed te weten waar het om gaat. Het gaat NIET om auteursrechtvrije foto’s en het gaat NIET om foto’s waarvan niet duidelijk was waar die rechten berustten.
De gebruiker (Erfgoed Leiden = Gemeente Leiden) is er op een bepaald moment op geattendeerd dat zij auteursrechtelijk beschermde foto’s zonder de wettelijk vereiste voorafgaande toestemming openbaar maakten. Leiden heeft onder andere beweerd dat de auteursrechthebbende niet gevonden kon worden ondanks alle inspanningen. Dat is eenvoudigweg onwettig resp. onwaar en de rechter heeft dat met dit vonnis bevestigd.
Het gaat hier niet om een geldgeile auteursrechthebbende maar juist om een arrogante gebruiker die volledig terecht op zijn vingers wordt getikt. Het is jammer dat dit gebeurt, maar helaas niet uitzonderlijk.
Het alarmsignaal van BRAIN is eveneens ten onrechte, want elk archief dat zijn professionele plicht vervult jegens mogelijke auteursrechthebbenden, heeft niets te vrezen.
En dat voor allemaal om een schadevergoeding van 1.875 euro… Had Leiden meteen een regeling gesloten, dan waren de kosten veel lager geweest. De proces- en advocaatkosten zijn nog eens een veelvoud van dat schadebedrag. De verontwaardiging moet dan ook niet worden gericht op de auteursrechthebbende maar op de Gemeente Leiden, die onevenredig veel belastinggeld over de balk heeft gegooid.
S. Paro
Even een correctie op het bericht van de heer Kanoe. Bijgaand een link naar het vonnis van de rechtbank. Hierin staat te lezen dat de foto’s offline zijn gehaald nadat iemand zich meldde als de rechthebbende. Dit was dus duidelijk niet voldoende om een rechtszaak te voorkomen. De foto’s van [R] zijn gepubliceerd op prentbriefkaarten waaraan niet te zien was dat [R] de maker en rechthebbende was.
Kees Kanoe
Een aanvulling dan weer op Paro: de foto’s zijn offline gehaald omdat Leiden geen regeling wenste te treffen. De rechtszaak ziet echter op wat daarvóór gebeurde en dat is dat de foto’s al waren ‘gebruikt’ door Leiden. Voor zulk gebruik is voorafgaand toestemming nodig en die toestemming wordt heel vaak tegen betaling gegeven (en onder andere voorwaarden maar dat doet er nu even niet toe). De rechthebbende heeft dus aangegeven dat hij een auteursrechtelijke vergoeding wilde ontvangen en toen Leiden dat weigerde werd het een rechtszaak.
Veelzeggend is dat de rechter die vergoeding heeft toegewezen én tot het minimum heeft beperkt.
Ook belangrijk: Leiden voerde aan dat de auteursrechthebbende in deze zaak misbruik maakt van zijn (auteurs)recht maar dat argument heeft de rechter afgewezen.
Kortom: instellingen moeten duidelijk hun best doen auteursrechthebbenden te geven waar zij recht op hebben (als zij dat niet al deden) en auteursrechthebbenden moeten reëel zijn en niet het onderste uit de kan willen hebben.
Ik vind dat de rechter hiermee best een mooie oplossing heeft gegeven.