‘Het web is kapot, hoe kunnen we het repareren?’

Het wereldwijde web is kapot. De geestelijke ouders van het web hadden een idealistische insteek, maar die is overwoekerd door commerciële en politieke belangen, en de ‘move fast and break stuff’-mentaliteit. Met negatieve gevolgen voor zaken als privacy en autonomie als gevolg. Signalen hierover worden steeds sterker afgegeven door individuele voorvechters en activistische bedrijven. Maar het tij is te keren, menen zij.

Eenvoudige zoekopdrachten naar problemen met het internet als geheel maken vlot duidelijk dat het een veelkoppig monster is: bevooroordeelde algoritmen, niet kunnen ontkomen aan het gebruik van tools van dataslurpende techreuzen, commercieel gedreven (sociale) media die bepalen wat het publiek wel of niet te zien krijgt, het zelfversterkende effect van fakenieuws… de lijst is lang. En voer voor discussie. Over oppervlakkige oplossingen, van andere digitale gereedschappen gebruiken tot de nood aan diepgaande systeemveranderingen. Op beide vlakken is dan ook beweging zichtbaar. Door de ontwikkelingen van nieuwe tools – zie kaders – en het doorgronden van grotere bewegingen die tot de huidige situatie hebben geleid. Zo hebben we een paradigmaverschuiving gehad van institutionele naar corporate spaces (van offline naar online) die zo snel is gegaan dat dit niet in onze instituties ingebed en gereguleerd is door onze wetten, stelde José van Dijck, hoogleraar media en digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht, tijdens de Public Spaces-conferentie eerder dit jaar. We moeten ons niet richten op hoe algoritmes ons internet bepalen, meent Van Dijck, maar op hoe we de institutionele waarden terugbrengen in deze publieke ruimtes.