‘Psychologie negeert impact van technologie’

Online pesten in plaats van op het schoolplein, sociale media die bepalen hoe je overkomt, een horloge dat je dagritme dicteert: technologische veranderingen hebben een ongekende invloed op ons brein en gedrag, zowel positief als negatief. Toch heeft de psychologie nauwelijks aandacht voor deze fenomenen. Dat stelt hoogleraar Cognitie en Emotie Wijnand IJsselsteijn vandaag in zijn intreerede aan de Technische Universiteit Eindhoven.

‘Kijk om je heen in een restaurant en je ziet tegenwoordig vaak mensen die met hun telefoon bezig zijn, terwijl ze met iemand anders aan tafel zitten. Eigenlijk is dit erg onbeleefd, maar mensen accepteren dit blijkbaar van elkaar. Het laat zien dat technologie verandert hoe we met elkaar omgaan en wat we van elkaar verwachten. Net als dat nu van je verwacht wordt dat je even belt of sms’t als je te laat bent voor een afspraak. Maar ook dat sociale media voor een groot deel bepalen hoe je wilt overkomen, met bijvoorbeeld tot gevolg dat jongeren hun eigenwaarde baseren op het aantal vrienden op Facebook.’

Hoewel technologie zo veelomvattend ingrijpt in ons denken en handelen, is hier binnen de psychologie volgens IJsselsteijn relatief weinig aandacht voor. Psychologen houden volgens hem nog onvoldoende rekening met wat technologie allemaal met ons doet, terwijl je technologie niet los kunt zien van ontwikkelingen in ons brein en gedrag. IJsselsteijn pleit daarom voor uitbreiding van de psychologie waarbij de wisselwerking tussen psychologie en technologie sterker tot uiting komt – ‘Psychologie 2.0’, zoals hij het zelf noemt.

Zelf geeft IJsselsteijn zijn Psychologie 2.0 vorm bij de nieuwe opleiding Psychologie & Technology die de TU Eindhoven sinds september 2011 aanbiedt. Uniek in de wereld, meent de hoogleraar, nergens anders zijn de werelden van technologie en psychologie zo sterk gekoppeld als hier. ‘Het onderwijs is gericht op menselijk handelen in een technologie-context. Studenten passen niet alleen psychologie toe om technologische innovaties te optimaliseren, maar denken ook na hoe ze relaties tussen mensen veranderen.’