De Nederlandse online gokmarkt is open: waar liggen de kansen?

Sinds oktober kunnen kansspelen als poker en roulette voor het eerst legaal online worden gespeeld in Nederland. Tien onlinecasino’s kregen een licentie. Een flinke meevaller voor de prille Nederlandse gokmarkt: tientallen buitenlandse goksites zonder licentie besloten op zwart te gaan onder dreiging van zware boetes en levenslange uitsluiting. Desondanks blijft de nieuwe markt uitdagend. “We moeten technische ontwikkelingen telkens voor zijn.”

De start van het legaal online gokken in Nederland werd geen ‘big bang’. Slechts tien aanbieders stonden aan de start en daar zaten, afgezien van Holland Casino en Nederlandse Loterij, nog maar weinig bekende namen bij. Grote buitenlandse namen als Bwin en het Zweedse Betsson schitterden door afwezigheid doordat zij nog op het strafbankje zitten. Vanwege illegaal aanbod in het verleden komen zij pas in 2022 in aanmerking voor een vergunning.

De livegang van het online gokken op 1 oktober liep daarnaast in het honderd door problemen met het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks) van de Kansspelautoriteit (KSA). Cruks is een verplichte lijst met spelers die doelbewust een speelpauze nemen, maar die was kort na de lancering niet goed bereikbaar. Tientallen medewerkers van Holland Casino wachtten op 1 oktober om middernacht vergeefs op het kantoor in Hoofddorp om de eerste klanten te verwelkomen. TOTO, een van de eerste sites die live zouden gaan, bleef het grootste gedeelte van de dag offline. Ook GGPoker moest zijn site weer uit de lucht halen. Inmiddels hebben de meeste aanbieders de frustratie achter zich gelaten. Holland Casino meldt, zonder concrete cijfers te noemen, dat de belangstelling hoger is dan verwacht. Nederlandse Loterij is vooralsnog ‘zeer tevreden’ en de Nederlandse debutant BetCity heeft veel meer spelers dan was ingeschat.

Lange weg
Het is voor de betrokken partijen een lange (lijdens)weg geweest. In juni 2012 werd in het Olympisch Stadion in Amsterdam de eerste nationale conferentie Gaming in Holland gehouden over de regulering van online kansspelen in ons land. Een kleine vijftig deelnemers oriënteerden zich op nieuwe marktkansen. Een jaar eerder had staatsecretaris Teeven van Justitie aangegeven dat hij vaart wilde maken met het legaliseren van online kansspelen. Het monopolie voor het aanbieden van de verschillende kansspelen lag toen nog bij de Nederlandse Staatsloterij, Holland Casino en de Lotto. Vooral PvdA en VVD waren voorstander van legalisering, niet in de laatste plaats omdat veel andere Europese landen al gokwetgeving kenden. Nog datzelfde jaar werd de lobbyvereniging STIOG onder voorzitterschap van oud-VVD-politicus Robin Linschoten in het leven geroepen en werd de toezichthouder Kansspelautoriteit opgericht. De verwachting was dat in 2015 online gokken volledig geïntegreerd zou zijn in de Nederlandse wetgeving.

Wat de congresbezoekers dan nog niet wisten, is dat ze nog eens tien jaar geduld zouden moeten hebben. Voor spelers gold dat niet: verschillende buitenlandse aanbieders van online kansspelen, zoals Betfair, Bwin en Unibet, bleven zich gewoon op Nederland richten, ondanks een verbod van de Raad van State.

Ook al was wetgeving nog ver weg, SBS6 kondigde alvast de plannen voor een gokzender aan. De Nederlandse Staatsloterij en de Lotto besloten tot fusie om de online gokmarkt beter te kunnen bedienen en het Zweedse Betsson legde 130 miljoen euro neer voor de affiliatemerken Kroon Casino en Oranje Casino. Holland Casino op zijn beurt besloot alvast een online casino te bouwen met partner Playtech. “Miljoenen hebben we naderhand moeten afschrijven omdat de wetgeving er maar niet kwam”, zegt CEO Erwin van Lambaart terugblikkend. “De technische ontwikkelingen gaan zo snel, dat software al snel veroudert.”

Pas zomer 2016 werd de wet Kansspelen op afstand (Koa) aangenomen door de Tweede Kamer en was de verwachting dat medio 2017 legaal online gokken zou worden toegestaan. Nederland was daarmee hekkensluiter in Europa.

Toch liet de legalisering opnieuw op zich wachten. Er heerste nog veel politieke weerstand, zelfs bij de coalitie. Gokken is spélen met vuur, waarschuwde SGP-senator Van Dijk. Hij citeerde het antirevolutionaire Kamerlid Groen van Prinsterer: Men stijve de schatkist niet door aanmoediging van een verderfelijke speculatiegeest. In moderner Nederlands: geen cent in de schatkist door winst uit gokzucht.

Pas in 2019 gaf de Eerste Kamer zijn goedkeuring aan wetsvoorstel Koa. Een meerderheid (D66, GroenLinks, PvdA, PVV en VVD) stemde voor, maar kleinere fracties bleven zich verzetten. De beoogde deadline van juli 2020 werd weer niet gehaald. Op onderdelen moest het voorstel toch nog weer worden aangescherpt. De coronacrisis hielp ook al niet echt, zodat uiteindelijk online gokken pas op 1 oktober 2021 werd gelegaliseerd.

Het offensief dat de Kansspelautoriteit intussen voerde tegen illegale websites leek allerminst succesvol. De KSA legde weliswaar 750.000 euro aan boetes op aan buitenlandse exploitanten van goksites die zich op de Nederlandse consument richtten, maar het innen van die boetes bleek vrijwel onmogelijk. Uit cijfers bleek dat het illegaal online gokken met twintig procent was toegenomen. Want ook al mochten buitenlandse partijen zich niet op Nederland richten, ze konden Nederlandse klanten gewoon accepteren.

Minister Dekker van Rechtsbescherming stak daar, luttele weken voor aanvang van de legale onlinegokmarkt, een stokje voor. Hij dreigde met permanente uitsluiting als goksites die op het strafbankje zitten toch Nederlandse klanten bleven bedienen. Dat leek te helpen. De buitenlandse casino’s gingen voor Nederlandse spelers eind september of kort daarna op zwart. Bestaande klanten kunnen er niet meer spelen.

Al gauw werd duidelijk welke aardverschuiving dat tot gevolg had. Zo waarschuwde Unibets moederbedrijf Kindred Group zijn aandeelhouders voor twaalf miljoen pond (ruim veertien miljoen euro) minder winst per maand, omdat het bedrijf de dienstverlening aan Nederlanders moest staken. Het Oostenrijkse Bwin en het Zweedse Betsson verwachten respectievelijk maandelijks 5,9 en 2,5 miljoen euro winst mis te lopen.

Adviesbureau Regulus Partners denkt op basis van die onthullingen dat jaarlijks 750 miljoen euro illegaal is vergokt in plaats van de vierhonderd miljoen uit eerdere schattingen. Zeker achthonderdduizend Nederlanders moeten nu noodgedwongen uitwijken naar Nederlandse aanbieders. Wie het slim aanpakt, kan legaal heel wat klanten naar zich toetrekken.

Tien vergunden
In totaal hebben 29 bedrijven een vergunningsaanvraag ingediend. Slechts tien kwamen door de ballotage. Naast de twee grote staatsbedrijven Holland Casino en Nederlandse Loterij (TOTO Sport en TOTO Casino) kregen Fair Play en BetCity een vergunning. Buitenlandse partijen die de markt op komen, zijn NSUS Malta (GGPoker), Play North (Batavia Casino), Hillside (Bet365), Bingoal, Tombola en LiveScore Malta.

De vergunden moeten gokverslaving voorkomen, verdachte gokpatronen detecteren en antiwitwasmaatregelen invoeren. “We hebben de strengste wetgeving in Europa”, beaamt Van Lambaart van Holland Casino. “Je mag bijvoorbeeld niet gokken vanaf een zakelijke rekening. En een fout geschreven naam die niet overeenkomt met het paspoort kan ertoe leiden dat inschrijven niet lukt.”

Marketingdirecteur Arno de Jong van de Nederlandse Loterij denkt dat de late introductie van de Nederlandse online gokmarkt ook voordelen heeft. “Nederland heeft de beste leerervaringen van andere landen gebruikt voor zijn wetgeving, waardoor spelers optimaal zijn beschermd. Spelers kunnen bij ons limieten instellen en zichzelf uitsluiten. We monitoren en analyseren aanhoudend hun speelgedrag. Wij spreken onmiddellijk spelers aan als ze veel geld dreigen te verliezen.”

Ook de nieuwe branchevereniging Vergunde Nederlandse Online Kansspelaanbieders (VNLOK) onder leiding van Helma Lodders, tot voor kort lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de VVD, wil er alles aan doen om zoveel mogelijk in de pas te blijven lopen. De vijf oprichters, waaronder Holland Casino en Nederlandse Loterij, hebben samen met onder meer ZEbetting & Gaming en branchevereniging VAN Kansspelen het initiatief de Reclamecode Online Kansspelen (ROK) opgesteld. Daarin wordt gepleit voor een beperking van de tv-reclames. De grote Nederlandse gokbedrijven willen een maximum van drie reclames voor online gokken per tv-reclameblok afspreken. De Jong: “In andere markten hebben we gezien dat er oververhitting optreedt. In sommige gevallen heeft dat al geleid tot een reclameverbod. Dat willen we niet.”

Databases
Voor Holland Casino en Nederlandse Loterij zijn de uitdagingen extra groot. Beide bedrijven betreden een heel nieuwe arena, waarin zij met belangrijke beperkingen te maken krijgen. Klanten van de Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten, TOTO Winkel, TOTO Casino en TOTO Sport – de belangrijkste merken van Nederlandse Loterij – mogen niet benaderd worden voor de online activiteiten of omgekeerd. De Jong: “Commercieel gezien zou je dat jammer kunnen noemen, maar het is niet voor niets gescheiden. Online spelers lopen meer verslavingsrisico dan offline spelers. Wij vinden verantwoord spelen belangrijker dan commercie.”

Van Lambaart van Holland Casino maakt er geen geheim van dat hij graag had gezien dat de landgebonden casino’s en de online activiteiten gecombineerd zouden kunnen worden in een omnichannelformule. De online studio’s mogen dan achter glas zijn gevestigd in Holland Casino in Scheveningen, beide operaties zijn “tot aan de huur”, strikt gescheiden. Zijn organisatie zal ook gewoon blijven investeren in fysieke vestigingen, die jaarlijks zes miljoen bezoekers trekken. “Het fysieke casino biedt een totaal andere ervaring. Je waant je heel even James Bond.”

Nederlandse Loterij en Holland Casino zullen dus op eigen kracht Nederlandse spelers moeten aantrekken. De Jong verwacht zelfs dat op langere termijn de helft van het resultaat uit online activiteiten zou kunnen komen.

De voorsprong die zij nu nog hebben op grote internationale spelers zou echter van zeer korte duur kunnen zijn. Er zijn flink wat kapers op de kust. Veel van deze spelers hebben hun belangen al ondergebracht in The Netherlands Online Gambling Association (NOGA), waaronder namen als Begame Group, Betsson, Betway, Entain, Flutter, Kindred en LeoVegas. Betsson verwacht in de tweede helft van volgend jaar live te gaan in Nederland. Dan keren vermoedelijk ook de bekende merken Kroon Casino en Oranje Casino terug. De oude database met Nederlandse spelers zal niet gebruikt worden, belooft Betsson. Ook Kindred hoopt in het tweede kwartaal van 2022 live te gaan in Nederland met het merk Unibet.

Enorme toeloop
Een opvallende nieuwkomer is het Nederlandse BetCity.nl. Het bedrijf is in luttele maanden opgericht, maar achter de schermen was CEO Melvin Bostelaar, ooit uitgever van voetbalsites, al langer bezig. BetCity is een initiatief van Betent van familie Singels, exploitant van Casino City-speelhallen in Amsterdam. De familie is al sinds 1974 actief in de Nederlandse gokbranche. Terwijl Bostelaar al contracten aan het afsluiten was met buitenlandse technologieleveranciers, was er geen enkele zekerheid of Betent de vergunning zou krijgen. “De communicatie met de KSA was grotendeels eenrichtingsverkeer, toch kregen we weinig vragen. Dit gaf ons de hoop dat we op de goede weg waren.”

BetCity betreedt de Nederlandse markt als challenger met een compleet aanbod van weddenschappen voor diverse sporten, zoals voetbal, darten, tennis en Formule 1. Ook is er een divers aanbod aan casinospellen, waaronder online speelautomaten, en is het mogelijk om live roulette of blackjack te spelen. Spelers die Unibet gewend waren, zullen zich vermoedelijk snel thuis voelen. Het zogenoemde sportsbook van BetCity.nl draait op het Kambi-platform.

Uniek zijn volgens Bostelaar de inzichten, informatie en slimme matchfacts van de sportwedstrijden die worden vergaard door een eigen redactie.

De Nederlandse identiteit is erg belangrijk voor BetCity. Voormalig profvoetballer Andy van der Meijde is als boegbeeld aangetrokken en het kantoor is gevestigd bij de Amsterdamse ArenA. Een uitgebreide helpdesk van Nederlandssprekende medewerkers staat 24 uur per dag klaar om spelers helpen. Ook telefonisch. Bostelaar: “We zitten dicht op de klant. De meeste buitenlandse aanbieders doen alles vanuit het thuisland. Ik denk dat die vertrouwdheid eraan heeft bijgedragen dat we grotendeels met gratis publiciteit veel spelers hebben aangetrokken.” Die enorme toeloop had volgens de CEO ook personele gevolgen. Van amper vier werknemers in juni is BetCity nu een organisatie van meer dan zestig werknemers.

Ook Borstelaar meent dat de uitgestelde legalisering van de Nederlandse gokmarkt voordelen heeft gehad. Late instappers hoefden niet te investeren in inmiddels verouderde technologie. “In 2015 zag deze markt er heel anders uit, toen werd er vooral op de desktop gespeeld. Nu is alles mobiel. De grote uitdaging voor de hele markt is dat we technische ontwikkelingen telkens voor moeten zijn.”

——————————————————————————————

België
Online gokken is in België al tien jaar legaal, maar de voorwaarden verschillen nogal van Nederland. Zo moet iedere exploitant een samenwerking aangaan met een fysiek casino of speelhal. De casino’s van Spa, Chaudfontaine en Namen werken bijvoorbeeld samen met Pokerstars en die in Brussel, Knokke, Blankenberge met Unibet. De webservers moeten verder in België staan. In totaal zijn negen vergunningen uitgegeven door de Belgische kansspelcommissie. Illegale sites worden op een zwarte lijst geplaatst en onbereikbaar gemaakt. Spelers die toch gaan gokken bij deze sites kunnen worden vervolgd.

Malta
Van de tien vergunden in Nederland komt een belangrijk deel uit Malta. Het mediterrane eiland is in trek, omdat gokbedrijven er weinig kansspelbelasting hoeven te betalen.

Malta heeft de positie van het Las Vegas van Europa te danken aan goklustige Britten. In het verleden kwam dan ook veel van het illegale aanbod uit Malta. Vanuit onder meer Oracle Casino was bijvoorbeeld al vanaf 10 uur ’s ochtends een Nederlandssprekende croupier beschikbaar voor roulette en een paar uur later was ook de blackjacktafel open.

De Janshen-Hahnraths Group uit Kerkrade, bekend van de 42 Fair Play-speelhallen, verwierf enkele jaren terug al een Maltese licentie voor het dochterbedrijf FPO Gambling dat online casinospelen en loterijen uitbaat. Het bedrijf is daarmee een van de meer dan vijfhonderd licentiehouders op Malta.

* Dit artikel verscheen eerder in het decembernummer van Emerce Magazine #187.