Zo doorbreek je bij bedrijven de weerstand tegen innovatie

Innoveren is en blijft lastig voor de meeste grote organisaties. Toch zie je een groeiende trend dat bedrijven inzetten op innovatie, en ook dat ze er steeds beter in worden. Een nieuw probleem ligt nu op de loer, namelijk dat het lastig blijkt om succesvolle innovatie initiatieven terug te brengen naar de organisatie. Problemen met overdracht zijn in de meeste gevallen te voorkomen, mits er op tijd aandacht voor is. Hoe je deze weerstand doorbreekt door de afdeling, collega’s en management te betrekken bij innovatie.

Innovatie de organisatie in brengen: de spin-in

Veel organisaties zijn ingericht om hun huidige business model efficiënt uit te voeren. De strategie is daarop gericht. Ook de organisatiestructuur, werkwijze, processen en cultuur zijn hierop geënt. Deze bedrijven zijn daardoor minder goed toegerust voor de verkenning van nieuwe business modellen, markten, producten en diensten. Daarom is het logisch om nieuwe innovaties lost van de staande organisatie te ontwikkelen, maar wel dicht genoeg er tegenaan zodat uiteindelijke overdracht mogelijk blijft. De vrijheid die hierdoor ontstaat geven nieuwe initiatieven de optimale condities om in te gedijen. In die ondernemende omgeving worden nieuwe concepten ontwikkeld zonder dat bestaande processen en werkafspraken vertragend werken.

Blijkt een innovatie project een succes, dan wordt uiteindelijk besloten voor een spin-in of een spin-out. Een spin-in betekent dat de innovatie een plek krijgt binnen de organisatie. Bij een spin-out wordt een nieuw bedrijf opgericht en dat onafhankelijk verder gaat (in de meeste gevallen heeft het moederbedrijf dan een belang).

Not invented here

De spin-in blijkt echter in veel gevallen problematisch. Vanuit de afdeling is er weerstand tegen het nieuwe product of dienst. Het heeft in veel gevallen nog onvoldoende schaal en collega’s begrijpen niet wat ‘die hippe lui met hun ingewikkelde koffies en baarden’ nu weer bedacht hebben. Dit wordt ook wel het not-invented-here syndroom genoemd. Het spreekwoord ‘wat de boer niet kent, eet hij niet’ is hier ook toepasselijk.

Deze weerstand is destructief voor de innovatie inspanning van een organisatie. Maar je kunt een zachte landing voorbereiden. Hieronder volgen drie basisprincipes die om dit te bereiken.

#1 Betrek management en collega’s bij ideation

Innovatie ideeën kunnen op verschillende manieren ontstaan. Er zijn bedrijven waar een ideeënbox in de kantine stond. Of organisaties waar collega’s met hun ideeën naar de innovatie afdeling of manager gaan. Er zijn steeds meer innovatie afdelingen die zelf ideation sessies organiseren voor business units. Tijdens deze workshops ga je met een groepje collega’s en leidinggevenden met verschillende werkvormen aan de slag om creatief na te denken over oplossingen voor kansen en uitdagingen van de unit. Juist door hen vanaf het begin te betrekken, en hun eigen ideeën als vertrekpunt te nemen, zijn ze sneller geneigd om later het resultaat te omarmen.

#2 Zorg voor expliciet eigenaarschap bij management

Vervolgens heb je een lijst met innovatie ideeën. Nu is het belangrijk dat de board, directie en/of afdelingsmanager achter één of meer van die ideeën gaat staan. Dat kan door zich uit te spreken dat het een goed idee is. Maar nog beter is het als er budget en mensen om aan dit idee te werken ter beschikking worden gesteld. In het Engels: “Put your money where your mouth is.”

Medewerkers voelen zich ook eerder gesteund als hun manager zich openlijk achter het innovatie initiatief schaart. Deze medewerkers, of intrapreneurs, besteden een deel van hun beschikbare tijd aan innovatie in plaats van aan hun dagelijkse werkzaamheden. Naaste collega’s hebben daar niet altijd begrip voor, helemaal niet als zij daardoor meer werk moeten verzetten terwijl ze toch al erg druk zijn. Backing van je manager is heel waardevol in dat soort gevallen.

#3 Werk samen met de business unit

Zodra een innovatie of corporate startup team wordt samengesteld, zorg dan dat er collega’s deelnemen van de afdeling die uiteindelijk de innovatie moet accepteren. De intrapreneurs kunnen als volwaardig teamlid meedraaien in het innovatie team. Bij de overdracht gaan ze dan met het initiatief terug naar de eigen afdeling en creëer je direct draagkracht. 

Een andere optie is om collega’s op specifieke momenten uit te nodigen als expert. Op deze manier raken ze toch betrokken en kunnen ze input leveren om het concept te vormen op een voor de afdeling wenselijke manier. Dit alternatief geeft ook goede resultaten en het is in te zetten als de collega’s maar enkele uren per week beschikbaar zijn voor het innovatie initiatief.

Geen gouden regel

Weerstand tegen nieuwe manieren van werken, werkzaamheden of processen kan verschillende oorzaken hebben. Samenwerking is zoals voor veel geldt het sleutelwoord. Deze drie regels zijn geen oplossing voor alle gevallen, maar leggen wel de basis voor een vlotte overdracht.

Over de auteur: Bas Wenneker werkt als Innovation Coach & Studio Co-lead bij Aimforthemoon.