2021: het jaar waarin corona niet wilde wijken

Het was een scenario dat eind 2020 niemand voor mogelijk had gehouden, namelijk dat we een jaar later wederom in een harde lockdown zouden zitten. 2021 begon juist positief nadat de eerste vaccinaties voor het coronavirus beschikbaar kwamen.

Afgelopen zomer suggereerde minister Hugo de Jonge zelfs dat na een Janssen-vaccinatie jongeren al direct feest konden gaan vieren in drukke nachtclubs. Dansen bij Jansen. Het einde van de pandemie leek nu echt in zicht.

Maar het liep anders. In het vroege najaar liep het aantal besmettingen verder op, ook van gevaccineerden. De bescherming bleek minder goed te werken dan gehoopt. Daar kwam de Zuid-Afrikaanse omikronvariant nog eens overheen. Die zich ook nog eens veel harder verspreidde dan alle voorgaande mutaties.

De economie lijdt er vooralsnog nauwelijks onder. Na de paniekreactie van maart 2020, waarbij uitgaven tijdelijk werden bevroren en de productie wereldwijd werd stilgelegd, leek het bedrijfsleven in 2021 steeds beter in te spelen op het nieuwe normaal. Dat gold uiteraard niet voor de cultuursector en de horeca die niet onder beperkingen uitkwamen. Ook dit jaar moesten weer grote evenementen, theatershows en festivals worden afgezegd. Retailers verlegden daarentegen hun aandacht naar webverkoop en wisten de schade te beperken.

Niet-essentiële winkels mochten vanaf 10 februari weer open voor het afhalen van bestellingen. Veel fysieke winkels zijn in deze periode een webwinkel ernaast begonnen om toch wat omzet binnen te halen. Uit cijfers van CBS blijkt dat er ruim 4600 webwinkels in de eerste kwartaal van dit jaar bij zijn gekomen, ten opzichte van ruim 2200 in dezelfde periode vorig jaar.

Ook winkelketen HEMA gooide het roer compleet om. Na de eerste lockdown zette de online groei door. In de tweede helft van maart was de online vraag zelfs vier tot vijf keer groter dan normaal. HEMA nam onlangs afscheid van partner Wehkamp en gaat zich toeleggen op eigen online kanalen en winkels.

De fysieke retail herstelde ook sneller dan gedacht. In het derde kwartaal van 2021 was de internetomzet van de detailhandel nog steeds 10 procent hoger dan een jaar eerder, maar het was wel laagste omzetgroei in zeven jaar. De consument had de fysieke winkel herontdekt.

Tegelijk zorgde het snelle herstel van de economie voor nieuwe problemen. Toen de wereldwijde pandemie uitbrak annuleerden veel merken hun orders bij de fabrieken voor de periode van maanden of kwartalen. Ze hadden geen idee wanneer en hoe de vraag weer zou aantrekken. In 2021 bij een toenemende vraag stegen de prijzen van grondstoffen, van halffabricaten, van transport en van chips. De energieprijzen groeiden tot recordhoogtes, resulterend in de hoogste inflatie sinds de jaren tachtig en zeven Nederlandse faillissementen van energiebedrijven met te weinig vet op de botten.

Er werden minder personenauto’s op kenteken gezet in Europa door gebrek aan autochips. Volgens analysebureau Canalys werden er in het derde kwartaal zelfs 6 procent minder smartphones verkocht door onderdelentekorten.

Ook andere sectoren ondervonden tegenslag. Flashsalespecialist Veepee realiseerde in 2020 nog een omzet van 3,8 miljard euro, vooral als gevolg van winkelsluitingen, waardoor het bedrijf makkelijk aan overschotten kon komen. Door de wereldwijde transport- en grondstoffencrisis is het voor Veepee nu echter veel moeilijker om overschotten op te kopen. De overblijvende voorraden gingen naar stenen winkels, die weer open waren.

Of die tekorten in 2022 zullen aanhouden is niet duidelijk. Het kan ook zijn dat het omikronvirus de vraag naar artikelen weer gaat temperen en de productie zijn achterstanden sneller inhaalt dan verwacht. Ook is er voorzichtig optimisme dat de nieuwe variant mogelijk een milder ziekteverloop kent.

Eerste van een serie artikelen over tech in 2021