De bezorgmarkt op scherp: winner takes most

Bij Thuisbezorgd zal gisteren de vlag zijn uitgehangen nadat Deliveroo zijn (mogelijke) vertrek uit Nederland aankondigde. Het betekent dat alleen Uber Eats als serieuze concurrent op de Nederlandse bezorgmarkt overblijft. Ketens als Albert Heijn en Spar zullen op zoek moeten gaan naar een nieuwe bezorgpartner en zullen mogelijk bij Uber of Thuisbezorgd moeten aankloppen.

Maaltijdbezorging is een winner takes most-markt, zo heeft Thuisbezorgd-topman Jitse Groen altijd verkondigd. Hoe meer restaurants zijn aangesloten bij een platform, hoe aantrekkelijker de dienst wordt voor de consument. De maaltijdbezorger met het grootste aantal klanten en meest uitgebreide restaurantaanbod komt als winnaar uit de bus.

Tijdens de pandemie leek dat principe extra goed te werken. De bezorgmarkt explodeerde omdat consumenten thuis moesten blijven en massaal maaltijden en boodschappen lieten bezorgen.

Het is geen toeval dat de belangrijkste flitsbezorgers allemaal in 2020 van start zijn gegaan: dat gold voor Flink en Gorillas, maar ook voor het Britse Zapp. Getir bestaat al sinds 2015, maar kwam pas recentelijk opzetten, geholpen door fikse investeringen.

Het Turkse Getir haalde 1,8 miljard dollar op, het Duitse Gorillas en Flink wisten resp. 1,3 miljard en 1 miljard binnen te slepen en het Britse Zapp was hekkensluiter met 300 miljoen aan groeigeld. Een groot deel van dat geld werd gestoken in marketing. Door de lage rentes waren de kosten geen probleem voor geldschieters.

Of deze partijen veel omzet hebben weggesnoept bij de meer traditionele maaltijdbezorgers is niet bekend, maar het is geen toeval dat Just Eat Takeaway in Berlijn is gaan flitsbezorgen.

De totale Nederlandse bezorgmarkt ging vorig jaar al richting de 10 miljard euro. Bezorging door supermarkten en andere retailers zorgde voor de grootste groei: 36 procent. Restaurants en andere foodserviceformules waren goed voor 19 procent groei in 2021. Flitsbezorgers realiseerden een omzet van 3,9 miljard euro in 2021.

Dat er een terugslag zou komen na de pandemie, daar was al rekening mee gehouden. Meer mensen pakken een terrasje, gaan weer eten in restaurants of halen hun boodschappen bij de supermarkt. Het aantal bestellingen per dag is sinds januari dan ook gestagneerd, blijkt uit transactiedata van ABN Amro. En ook het bedrag dat per bestelling wordt uitgegeven lijkt niet verder te stijgen, gemiddeld 16,88 euro per consument.

Daar komen nu ongunstige macro-economische ontwikkelingen bovenop: door de hoge hoge inflatie houden consumenten de hand op de knip. De oplopende rente maakt het lenen van geld extra duur en dus moeten de bezorgformules meer op de centen letten.

Gorillas trok zich onlangs terug uit zes Nederlandse steden en stortte de Belgische markt in zijn geheel af. Zapp vertrekt in zijn geheel uit Nederland. Gemeenten jagen de flitsbezorgers de binnensteden uit.

Maar ook de grote aanbieders hebben het moeilijk. Beleggersvereniging VEB maakt zich zorgen over de stevige cash burn van JET (Just Eat Takeaway). De kaspositie is in het eerste halfjaar met meer dan 400 miljoen euro afgenomen. Het behouden of uitbouwen van marktaandeel zal een belangrijke kostenpost blijven. Dat maakt het afstoten van nog bedrijfsonderdelen zoals het Amerikaanse Grubhub of de Braziliaanse deelneming iFood extra noodzakelijk.