‘NL-investeerders mijden risicovolle bedrijven’

Midden in Utrecht werkt een bedrijf aan een technologie die tien keer meer impact kan hebben dan de introductie van WiFi. De techniek, Zigbee genaamd, ligt aan de basis van het internet of things. De CEO van GreenPeak, Cees Links (57), is niet toevallig ook een van de uitvinders van WiFi.

Weinig mensen weten het, maar WiFi is net als Bluetooth een vinding van Nederlandse bodem. Tegenwoordig kunnen we ons geen wereld meer voorstellen zonder publieke hotspots op stations, in hotels en andere publieke ruimtes. Twintig jaar geleden werd er echter op neergekeken. Want waarom zou je in een ongereguleerd deel van het radiospectrum draadloos willen communiceren?

Met die vraag was Links zelf ook nog helemaal niet bezig toen hij in 1988 een frietje zat te eten met een collega bij Cityplaza in Nieuwegein. “In een tijd waar de eerste laptops de markt op kwamen en de eerste computernetwerken ontstonden, zeiden we tegen elkaar ‘Zou het niet leuk zijn als je met je computer draadloos op het internet kon’. Dat idee viel in goede aarde bij zijn Amerikaanse werkgever NCR. Die het toestond dat hij en collega Frans Frielink in de marge van hun dagelijks werk het idee tot een concreet product zouden uitwerken.

Acceptatie
Na een jaar sleutelen gaven ze intern een presentatie aan het management. Die zag er wel brood in en besloot tevens budget vrij te maken voor het doorontwikkelen van Wireless LAN, oftewel WLAN, zoals het toen nog heette. “Hierdoor konden we het serieuzer gaan aanpakken. Toen er eenmaal een concreet product was, hebben we zelfs nog wat meer geld gekregen. In 1991 hebben we toen het eerste product naar de markt gebracht.”

Waar WLAN’s voor zouden worden gebruikt, was destijds nog niet helemaal duidelijk. De eerste gedachtes gingen ook niet over laptops, maar over vaste computers. “De businesscase in het eerste jaar liet zien dat bekabeling in een netwerk duur en storingsgevoelig was. Draadloos ethernet zou daarom een goed alternatief zijn. Een mooi verhaal, maar niemand die het destijds slikte.”

In de negen jaar na de introductie van Wireless LAN werkte het NCR-team door aan het product. En maakten Links en zijn collega’s zich binnen standaardenorganisatie IEEE hard voor het standaardiseren van de communicatieprotocollen rondom 802.11, de technische aanduiding voor wat we vandaag de dag WiFi noemen.

De echte doorbraak van WiFi staat overigens op naam van Apple, toen het in 1999 de iBook lanceerde. Het was de eerste laptop die standaard wireless networking bevatte. Klep open en de gebruiker zat op het internet. “Tot dat moment deden we wel wat omzet, groeiden beetje bij beetje, maar WLAN was nog verre van een bekend fenomeen. Een van de luitenanten van Steve Jobs vroeg ons vervolgens of we een presentatie konden komen geven. Jobs, toen nog een relatief onbekend persoon, voelde goed aan dat de markt er klaar voor was.”

Triomftocht
Links vertelt in Utrecht in restaurant De Rechtbank met rust en ingehouden passie over zijn ervaringen. Het is geen verbale triomftocht, maar een genoegzaam terugkijken. De weg vooruit ziet er immers minstens zo veelbelovend uit. Maar net als in de vroege dagen van WiFi heeft ook nu niemand – zeker in Nederland niet – door wat de abstracte term Zigbee ons in concrete zin kan brengen. “Nederland is hierin geen voorloper. Qua acceptatie van WiFi was Nederland zelfs land nummer 38.”

Links nieuwste techniek is eveneens geschikt voor draadloze communicatie, met een bereik dat vergelijkbaar is met dat van WiFi. Veel apparaten geven echter niet om high bit rates. Een afstandsbediening of een thermostaat heeft voldoende aan een paar bits per uur. Wel belangrijk is een lange batterijduur. Datacommunicatie via Zigbee voorziet daarin.

GreenPeaks specialisme, en daarmee het onderscheidend vermogen ten opzichte van concurrenten als Texas Instruments en NXP, ligt namelijk in het ontwerpen van chips die heel weinig stroom verbruiken. “Ons wordt een toekomst van internet of things voorgespiegeld. Maar stel dat je in huis honderd apparaten hebt die via WiFi op internet zijn aangesloten. En dat je voor elk apparaat jaarlijks de batterijen moet verwisselen. Dat wil je toch niet? Het energieverbruik van onze techniek is dan ook maar liefst een miljard keer kleiner dan WiFi.” Toekomstige klanten zijn volgens hem operators van telecom- en kabelnetwerken. “Zij hebben al internetverbinding in de huishoudens en willen hun footprint vergroten met zogeheten smart home services, zoals energiemanagement en ouderenzorg.”

Lifestyle
Elk kwartaal worden er door GreenPeak een miljoen chips geproduceerd voor hardwareproducenten in China, Korea, Japan en de Verenigde Staten. Van lichtschakelaars, thermostaten, lichtsensoren, afstandsbedieningen tot settopboxen van kabelbedrijven. Zo hoeft een deel van de UPC-klanten tegenwoordig niet meer met de afstandsbediening op het infraroodoog van de decoder te mikken. Waar het kastje ook verstopt staat.

Links is momenteel ook drukdoende met lifestyle monitoring. “Zodat je bijvoorbeeld een sms’je krijgt als je oude moeder om negen uur nog niet is opgestaan. Of als je kind om vier uur ’s middags thuis de voordeur nog niet heeft geopend. Dan kun je hem of haar even bellen. Dat klinkt wellicht wat vergezocht, maar het komt eraan. Aan de consument om het te omarmen. Met WiFi wisten we ook niet hoe het zich zou ontwikkelen. Wel dat het in een behoefte zou gaan voorzien. Alleen welke, dat was nog de vraag.”

De CEO ziet het internet of things als een grote stap voorwaarts na de opkomst van de smartphone. “We hebben geleerd om onze telefoon als een dashboard te gebruiken”, een apparaat dat uit allerlei bronnen statusupdates en real time informatie doorgeeft. “In een huiselijke omgeving volstaat tegenwoordig dan ook een iPad. Je hebt geen grote schermen aan de muur meer nodig.”

Niet al te lang geleden ontving de CEO nog een fabrikant van deuren uit het oosten van het land. Deze onderkende het innovatieve vermogen van Zigbee en vroeg zich af wat hij ermee aan moest in zijn bedrijf. Links: “Ik verwacht dat het niet lang duurt voordat de eerste kozijnen met online deurvergrendeling worden ingebouwd. Auto’s beschikken al jaren over een automatische deurvergrendeling, dus waarom implementeren we dat ook niet in onze huizen?”

Zekerheden
Voor Links en zijn eigen onderneming geldt dat nieuwe dingen niet voortkomen uit het idee zelf, maar uit het pad ernaartoe. “Je kent het punt aan de horizon, maar dat is toch vrij nevelig en in algemene termen beschreven. Als je dat gaat invullen, ontstaan er duizenden vragen. Centraal staat: hoe vind je het pad van hier naar dat punt aan de horizon en – belangrijk – via welke tussenstations doe je dat en hoe verdien je daar dan ook nog wat geld mee? Je zoekt zekerheden waar mensen geld in willen steken en waar je zelf geld mee verdient. Innovatie gaat over hoe je dat aankleedt.”

Zelf heeft GreenPeak sinds de oprichting in 2005 drie financieringsronden doorlopen en in totaal veertig miljoen dollar opgehaald. Een vierde ronde is volgens Links niet meer nodig. “Het bedrijf heeft nu zeventig medewerkers en groeit naar honderd volgend jaar. De clou van het chipbedrijf zit in de schaalbaarheid; met tien procent meer mensen kunnen we tweehonderd procent meer omzet realiseren.”

Voor de financiering van het bedrijf bleek het overigens onmogelijk om Nederlandse investeerders aan te trekken. “Zij kopen liever onroerend goed dan dat ze in risicovolle bedrijven investeren.” Nederland is een dienstenland geworden en is in Links opinie versocialiseerd; het idee is dat de overheid de problemen wel oplost en betaalt. Het gevolg daarvan is volgens hem dat steeds minder wordt ondernomen en ondernemers ook geen risico meer nemen. “Als je rijk bent, wat we als volk zijn, dan hoef je niet veel. Het gevoel van urgentie ontbreekt daardoor. Noodzaak is juist de moeder van alle uitvindingen.”

Heeft hij al enigszins een beeld van hetgeen hij hierna gaat doen? “Nee. Een headhunter vroeg me ooit ‘Waar ben je naar op zoek?’ Ik antwoordde hem dat ik geen baan zoek, maar een missie. Zigbee is er zo-een. Daar ben ik nog wel even mee bezig.”

* Dit artikel is eerder gepubliceerd in het septembernummer van Emerce (#133)

Foto: Marcus Koppen