Column: Voor hem, haar én Her

Of je nu echte koekjes of online cookies verkoopt, we maken allemaal producten voor de consument. De menselijke consument kennen we, maar een nieuwe consument dient zich aan: het slimme operating system. En daar zijn we minder op voorbereid.

Met termen als digital natives klinkt het alsof er een nieuw menselijk ras is ontstaan. Alle technologische innovatie ten spijt, wij mensen zijn niet geëvolueerd. Onze menselijke wensen en behoeftes zijn onveranderd, de Maslow piramide staat nog fier overeind. Het manipuleren van deze menselijke consument is daarmee vrij eenvoudig. Zet ‘korting’ of ‘nieuw’ op je echte koekjes en we zijn om. En digitaal zijn we met wat slinks persuasive design ook eenvoudig tot een aankoop te bewegen.

Maar we bedienen tegenwoordig niet alleen hem en haar, maar ook Her. In de briljante film Her speelt Scarlett Johansson de stem van een slim Operating System. Een OS dat elk aspect van het leven van de hoofdrolspeler beheerst. Zo ver als in Her zijn we nog niet, maar we zien wel dat het OS de rol van de consument begint over te nemen. En steeds vaker beslissingen voor ons neemt.

Zoals op je smartphone, die het OS blokkeert als onze schermtijd op is. Het verwijdert apps van je telefoon als je ze niet gebruikt. Het attendeert je op welke apps je locatie gebruiken en of je dat uit wilt zetten.

Als bedrijf heb je ineens rekening te houden met dit kritische OS. Het trapt niet in persuasive design en eist samenwerking op de eigen harde voorwaarden: werk mee, of we werken je weg.

Dit lijkt op het eerste gezicht in het voordeel van de menselijke consument. Tuurlijk Apple, verwijder die ongebruikte apps maar, opgeruimd staat netjes. Maar sluipenderwijs gaan we steeds meer beslissingen overlaten aan een OS dat uiteindelijk maar één baas heeft en één belang; dat van het bedrijf erachter.

Straks mag je geen echte koekjes meer uit je smart koelkast pakken omdat de data uit je smartwatch aangeeft dat je je stappendoel niet hebt gehaald. Denk kritisch na over welke beslissingen je zelf wilt nemen, en welke je wilt uitbesteden. Hoe sexy de stem van Scarlett Johansson ook is, als ze elk aspect van je leven beheerst, dienen wij de techniek in plaats van de techniek ons.

* Dit artikel verscheen eerder in het novembernummer van Emerce magazine (#174).

Over de auteur: Brechtje de Leij werkt als freelance digital strategist voor haar eigen bedrijf B-Digitized. Ze is bekend van haar succesvolle mobiele strategie bij NU.nl en wordt ook wel ‘Lady Geek’ genoemd; altijd bezig met de laatste technologische innovaties en gadgets.