Column: Slimme blikken

‘Under his eye’. In de dystopische serie The Handmaid’s Tale wordt daarmee aan De Almachtige gerefereerd, maar het zijn met name de menselijke ‘eyes’ die in de serie iedereen in de gaten houden. Overtreed je één van de strenge regels van het totalitaire religieuze regime, dan hang je. Letterlijk. 

In onze eigen wereld zijn er ook overal ogen. Ogen die alles volgen, vastleggen, en herkennen. Ogen die niet alleen waarnemen, maar ook oordelen. Ogen, in de vorm van camera’s. 

Een kleine tsunami van camera’s lijkt ons te overspoelen. Camera’s die de publieke ruimte monitoren, camera’s in gebouwen, camera’s in ons slimme huis en camera’s in onze laptop. Maar de grootste cameragolf komt van onszelf. De ogen van onze smartphonecamera, die we altijd en overal op richten. 

De camera’s van tegenwoordig kunnen veel meer dan fotonen vangen in een mooi plaatje. Ze zijn slim. AI empowered slim. En dit alles realtime op basis van waar wij de camera op richten. Ze hebben toegang tot tal van extra informatie over wat ze in beeld hebben.

Ze weten of ze kijken naar een landschap, een object of een mens. En in toenemende mate weten ze ook naar wíe ze kijken. We dragen zelf bij aan deze gezichtsherkenning door te taggen met wie en waar we op de foto staan. En we verbeteren de software erachter door braaf de ‘ik ben geen robot’ foto recaptcha’s te doorlopen. 

Het slimme laagje zal steeds vaker onze waarneming beïnvloeden. De camera voegt niet alleen tien pond toe, maar ook een oordeel. Dit is mooi, dit is lelijk. Dit is goed, dit is fout. Prima als het gaat om de juiste route in Google Maps, minder goed als we zo naar de mensen om ons heen gaan kijken. Laten we ervoor waken dat we niet de Chinese surveillance maatschappij nastreven. Waarbij de ‘fouten’ er meedogenloos uit worden gehaald. Genageld aan een digitale schandpaal. Of erger, als je tot een ongewenste minderheid behoort.

Mijn advies in deze techwereld: blijf kritisch op het advies van je slimme camera. De algoritmes erachter worden gevoed door mensen. Mensen met een gekleurde blik. Blijf dus zelf ook kijken, écht kijken. Voorbij je eerste indruk. ‘Under your eye… may they be open’.

* Dit artikel verscheen eerder in het oktobernummer van Emerce magazine (#173).