IDC-studie: Slechts 4% van Benelux-organisaties is AI-volwassen: innovatie blijft achter

Sterke focus op data is positief, maar mag innovatieve mindset niet verlammen

Huizen, 27 november 2025 – Het AI-adoptieniveau van Benelux-organisaties ligt nog relatief laag in vergelijking met Europa en de rest van de wereld. Dat blijkt uit het IDC Data and AI Impact Report: The Trust Imperative, uitgevoerd in opdracht van SAS, wereldleider in data en AI. Uit de cijfers blijkt dat het vertrouwen in AI voor strategische beslissingen beperkt is. Bedrijven in de Benelux zijn voornamelijk bezig met uitdagingen zoals dataprivacy en -security. Het leggen van een goede basis is natuurlijk belangrijk, maar mag niet verlammend zijn voor innovatie.

Het onderzoek, waarvoor wereldwijd 2.375 personen zijn ondervraagd, peilde naar het gebruik, de impact en de betrouwbaarheid van AI in verschillende sectoren. Terwijl de Benelux ver achterop ligt wat betreft de adoptie van GenAI (59% tegenover 82% in Europa), doen we het uitstekend op het gebied van traditionele AI (73% tegenover 65% in Europa). Kijken we naar de maturiteit van onze bedrijven, dan scoort de Benelux opvallend minder goed dan het globale gemiddelde voor zowel AI- en data-infrastructuur.

Slechts 4% van de organisaties in de Benelux bevindt zich in de ‘transformatieve fase’ van AI-maturiteit, terwijl dit wereldwijd ruim 10% is. Het onderzoek omschrijft de transformatiefase als de fase waarin AI ondersteund wordt door een lange-termijninvesteringsplan en de strategie op AI focust om markten en klanten te transformeren. Op globaal niveau zit de meerderheid van de ondervraagden in de fase van ‘korte-termijnfocus’: AI-initiatieven richten zich wel op de organisatie, maar zijn van korte duur. Een grote groep bevindt zich ook in de ‘functionele fase’, waarbij AI vooral wordt ingezet voor functionele doeleinden, maar niet op strategisch niveau.

Ook voor data-infrastructuur heeft slechts 4% het hoogst geoptimaliseerde niveau van maturiteit bereikt (t.o.v. 10% wereldwijd).

Weinig vertrouwen in AI voor besluitvorming

Het meest opmerkelijke verschil zit in de focus op strategische opportuniteiten met AI. Benelux-organisaties werken wel aan operationele toepassingen, maar ze vertrouwen AI nog onvoldoende voor besluitvorming . Leidinggevenden verwachten aanzienlijk vaker dan gemiddeld om businesswaarde te halen uit AI door middel van verhoogde procesefficiëntie en product- of dienstinnovatie. In vergelijking met het globale gemiddelde verwachten ze daarnaast aanzienlijk minder (-18,5%) dat ze het besluitvormingsproces met AI gaan verbeteren.

“Het gebrek aan vertrouwen in AI als ondersteuning van het besluitvormingsproces bewijst dat de AI-geletterdheid in de Benelux nog moet groeien”, zegt Rein Mertens, Head of Customer Advisory SAS Platform. “Niet alleen het bedrijfsleven, maar ook de publieke sector moet hier meer op inzetten. Hoe kunnen we AI gebruiken? Wat kan de technologie voor ons doen? We zien wel dat er meer en meer initiatieven komen om die geletterdheid op alle niveaus te verbeteren.”

Focus op data en een goede basis voor AI

In vergelijking met de rest van de wereld zijn Benelux-organisaties vooral bezorgd over dataprivacy en -security. Zo ligt de focus op securityincidenten ruim 12 procentpunten boven de globale waarde. De keerzijde is dat er minder aandacht gaat naar transparantie en verklaarbaarheid van AI-modellen (-4,9%). Dit hangt wellicht samen met de lage AI-maturiteit in de Benelux. Bedrijven focussen vooral op de risico’s van AI en het leggen van een solide basis voor ze hun business met de technologie transformeren.

“Data is de basis van alles. Je kunt niet aan AI-governance doen zonder eerst op data-governance te focussen”, zegt Véronique Van Vlasselaer, Decision en Data Scientist bij SAS. “We mogen best trots zijn op onze aanpak in de Benelux. Bedrijven in onze regio zijn vandaag vooral bezig met de bouwstenen die nodig zijn om AI op een betrouwbare en veilige manier te gebruiken. Dit toont aan dat we met de juiste kennis en kunde aan de slag gaan. Natuurlijk moeten we tegelijkertijd opletten dat we ons hier niet te veel in verliezen. Dat zou verlammend werken voor ons vermogen om te innoveren. Waarde uit data en AI wordt pas gecreëerd wanneer AI effectief ingezet wordt in bedrijfsprocessen.

Vertrouwen is essentieel voor rendement met AI

Ook wereldwijd moet de aandacht voor governance, verklaarbaarheid en ethische praktijken nog toenemen. Zo heeft slechts 40% van de organisaties hierin geïnvesteerd, terwijl 78% aangeeft dat ze AI volledig vertrouwen. Dat komt wellicht omdat AI-tools nooit menselijker hebben aangevoeld en veel werknemers AI als een slimme collega beschouwen. Daarnaast zien bedrijven nu ook echt wat de technologie kan opleveren en neemt het optimisme over het potentieel van AI overal toe, waardoor ook het vertrouwen groeit.

Het vertrouwensdilemma vertaalt zich ook naar de Benelux: 39% van de organisaties vertoont een hoge graad van vertrouwen in AI, maar heeft te weinig aandacht besteed aan de nodige praktijken, technologieën en een sterk governance-kader. Omgekeerd heeft 10% dat wel gedaan, maar vertrouwen ze AI nog te weinig om er effectief voordeel mee te doen.

“Om dit vertrouwensdilemma op te lossen, moeten bedrijven meer focussen op governance van hun data en modellen, ethische praktijken en transparantie integreren in hun AI-levenscyclus, en de skills en cultuur uitbouwen die nodig zijn om het menselijke vertrouwen in overeenstemming te brengen met de betrouwbaarheid van de technologie. Hoe groter de kloof tussen perceptie en realiteit, des te lager het rendement met AI, zo blijkt uit het rapport”, zegt Véronique Van Vlasselaer.

Tot slot toont de studie ook aan dat we meer geneigd zijn om generatieve AI (GenAI) te vertrouwen. Het persoonlijke karakter van GenAI verklaart allicht waarom de drempel lager ligt, maar in de praktijk is GenAI natuurlijk niet betrouwbaarder dan andere vormen van AI. Dit vertrouwen is ook zorgwekkend, omdat de resultaten van GenAI niet transparant zijn – in tegenstelling tot andere vormen van AI. Bij alle toepassingen is AI-governance essentieel om de uitkomst te vertrouwen.

Over het onderzoek

Het IDC Data and AI Impact Report: The Trust Imperative, uitgevoerd in opdracht van SAS, bevroeg 2.375 personen in Europa, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, het Midden-Oosten, Afrika en Azië-Pacific. Om perspectieven te verzamelen uit zowel technologische als zakelijke rollen, was het deelnemersveld evenwichtig verdeeld over IT-professionals en topmanagers.