Welke cloudarchitectuur is geschikt voor mijn business?

Centraal bij cloudcomputing staan de termen on-demand en self-service: het initiatief bij het aanwenden van IT ligt bij de gebruikers. De toepassingen worden aangeboden via een netwerk dat alomtegenwoordig is, in de meeste gevallen is dat het internet.

De vraag naar capaciteit komt vanuit een gemeenschappelijke infrastructuur waar de voorzieningen via pooling worden voorzien. Gebruikers kunnen in principe ook de capaciteit verhogen of verlagen op eigen verzoek.

Het huren van computercapaciteit en het betalen per gebruik dateren al van het mainframetijdperk. Maar net zoals veertig jaar geleden een revolutie werd ontketend onder bedrijven die zich geen mainframe konden veroorloven, zorgt cloudcomputing nu ook voor een omwenteling door bedrijven groot en klein (nagenoeg) eindeloze capaciteit ter beschikking te stellen tegen prijzen die voor iedereen haalbaar zijn.

De keuze tussen oplossingen zelf huisvesten en aankopen – ook wel on-premises genoemd – wordt nu uitgebreid met een relatief nieuwe optie: het gebruik van externe diensten, en dat via drie grote servicemodellen.

• SaaS (Software-as-a-Service)
• PaaS (Platform-as-a-Service)
• IaaS (Infrastructure-as-a-Service)

Bij SaaS gaat het om software die aan de klant wordt aangeboden als een dienst. Een belangrijke eigenschap van SaaS is dat de klant geen softwarelicentie meer koopt, maar een maandelijks of jaarlijks bedrag betaalt voor de geleverde dienst.

Verschillen
Platform as a service, of kortweg PaaS, gaat al een stap verder dan Saas. Hier wordt niet gewoonweg een toepassing als dienst aangeboden maar een heus ontwikkelplatform, van waaruit bedrijven hun eigen toepassingen snel kunnen ontwikkelen en publiek beschikbaar maken.

Nog een stap verder is ‘infrastructure as a service’ of IaaS. Hierbij besteedt een bedrijf de hele ICT-infrastructuur, ook de storage (opslag) en connectiviteit, uit aan een dienstverlener, en betaalt hiervoor per maand (of per jaar) of per verbruik. Dit komt dicht bij het concept van managed services, met als grote verschil dat men deze diensten volledig online afneemt.

Naast de indeling in het soort dienst, is er bij cloudcomputing een ander fundamenteel onderscheid: die inzake ‘deployment modellen’ of verschijningsvormen van cloudcomputing. Zo heeft u de keuze tussen een publieke cloud, private cloud of een combinatie van deze twee.

Publieke cloud
Bij de publieke cloud sluit u aan op de gecentraliseerde omgeving van een cloud hostingprovider. Deze omgeving is uiterst schaalbaar: u kunt de capaciteit op elk moment verhogen of verlagen. U deelt de omgeving weliswaar met andere gebruikers, maar dankzij de virtualisatietechnologie ondervindt u daar in principe weinig hinder van. Dit is cloudcomputing zoals men zich het meestal voorstelt: één toepassing of dienst die aan vele klanten tegelijk ter beschikking wordt gesteld.

Bedrijven kunnen daarom op een efficiënte manier gebruikmaken van een platform, dat de mogelijkheid biedt om te groeien of te krimpen wanneer ze dit zelf willen. Doordat bij de publieke cloud een toepassing of dienst vaak aan vele klanten tegelijk ter beschikking wordt gesteld, zorgt dit voor schaalvergroting, een breed aanbod en vaak aantrekkelijke prijzen.

In deze categorie zijn spelers als Amazon met hun AWS cloud platform het meest bekend. Zij hebben de markt en het concept van publieke cloud bekend gemaakt, al bieden ook lokale bedrijven zo’n gedeelde omgeving aan. Vaak is het een beter idee om voor zo’n lokale partij te kiezen. En die redenen hiervoor zijn van zowel technische als juridische aard. Op technisch vlak betekent dichterbij simpelweg een snellere connectie alleen al puur om de netwerkafstand. Bovendien is een lokale leverancier sowieso gemakkelijker bereikbaar voor ondersteuning. Ook juridisch zijn er goede redenen om het niet verder te gaan zoeken dan nodig. U kunt rekenen op een gelijkaardig rechtssysteem, en betere mogelijkheden om geschillen uit te vechten voor een lokale rechtbank.

Soms heeft men wettelijk geen keuze, bijvoorbeeld bij bedrijven in Luxemburg waarvan de data hun land niet mogen verlaten. Een andere wettelijke gevoeligheid is de Amerikaanse Patriot Act, waarbij Amerikaanse bedrijven in principe inzage mogen krijgen van data op servers op hun grondgebied.

Private cloud
Voor ondernemingen die de voordelen van cloud willen benutten, maar niet willen aansluiten op een gecentraliseerde omgeving is een private cloud een antwoord. Hierbij wordt een volledig afgezonderde cloudarchitectuur ontworpen. De private cloud is dus het andere uiteinde van het spectrum: de cloudinfrastructuur wordt aan één enkel bedrijf of organisatie ter beschikking gesteld, al dan niet binnen de muren van dit bedrijf, en al dan niet (mee) door de ICT-afdeling van het bedrijf zelf. De private cloud biedt bedrijven of organisaties de flexibiliteit om hun IT- infrastructuur aan te passen aan hun eigen behoeften, terwijl ze er zelf wel nog meester over zijn.

In vergelijking met de diverse Service-vormen (SaaS, IaaS en PaaS) is het concept van de private cloud, zo blijkt uit onderzoek van het bureau Freedom Dynamics, relatief goed ingeburgerd. Tegelijk is de private cloud eigenlijk de opvolger van de zogenaamde ‘dedicated server’. Traditioneel namen hun klanten capaciteit af onder de vorm van een eigen server, een zogenoemde ‘dedicated server’ die u ter beschikking kreeg. Al is deze laatste op zijn retour. Vaak omdat voor bedrijven één enkele server niet meer volstaat. De dedicated server van enkele jaren geleden is eigenlijk vervangen door zo’n private cloud waarbij u als klant diverse servers voor u alleen ter beschikking krijgt.

Hybride cloud
Daarnaast is er nog een hybride vorm, de hybride cloud, waarbij diverse infrastructuren gemixt worden. Dit is een combinatie van beide voorgaande modellen: een deel van de ICT-infrastructuur huist in een privé-wolk, een ander deel in een public cloud, en beide delen vloeien naadloos in elkaar over.

Vaak is het aangewezen model aan het eind van de rit net deze hybride cloud, dus niet ‘of’ maar ‘en’. Dat is in veel gevallen dan een combinatie tussen public en private, alleen verschilt de mate waarin. Bij veel bedrijven gaat het om deze constellatie, ook al bestaan er hiervan diverse concrete invullingen.

Ook hier zijn drie opties mogelijk de klant kan de cloudomgeving in zijn bedrijf koppelen met de publieke of private cloud bij zijn hostingbedrijf, hij kan de publieke en private cloud mixen of publieke of private cloud combineren met specifieke oplossingen.

Ook bij een publieke cloud zijn de computercapaciteit (CPU) en het geheugen (intern) geïsoleerd. Al hebben bedrijven bij een private cloud dan weer de beschikking over eigen (dedicated) hardware en een afgesloten netwerk (netwerk isolatie). Een belangrijk verschil is namelijk dat er bij een private cloud ook het netwerk gedeelte volledig dedicated is. Dit betekent dat u de netwerk verbinding, in tegenstelling tot bij public cloud, met niemand moet delen. U kunt met andere woorden dus ook niet gehinderd worden door vertragingen veroorzaakt door andere gebruikers.

Flexibiliteit
Hoe zit het met de flexibiliteit van deze verschillende vormen? Zoals reeds aangehaald is publieke cloud het meest flexibel. Op elk moment is up- en downgraden mogelijk. Bij private cloud zet de hostingprovider een cloudarchitectuur op die voorzien is op groei. Capaciteit verlagen is moeilijk omdat dit een dedicated omgeving is. Capaciteit verhogen kan minder flexibel dan bij public cloud omdat er fysieke machines moeten worden bijgeplaatst. De flexibiliteit is het minst bij dedicated servers. Indien de capaciteit moet worden verhoogd moeten er manueel resources in de machines worden bijgeplaatst zoals geheugenkaarten of harde schijven of moeten er fysieke machines worden bijgeplaatst.

Hoe zit het met het financiële aspect? Een private cloud is maatwerk, dus bij een beperkte capaciteit duurder dan het alternatief via een public cloud. Echter, vanaf een bepaalde capaciteit raakt u het break-even punt. Vanaf dat punt is het dan wellicht goedkoper om te kiezen voor een private cloudoplossing. Ook al is migreren van public naar een private cloud dankzij de virtualisatietechnologie niet zo’n moeilijk proces, het is toch beter om vanaf dag één het juiste model te kiezen, om latere migratiekosten te vermijden.

Welke vorm u ook kiest, in cloudcomputing gaat u van kapitaalsinvestering naar periodieke kosten, of om het in CFO-termen te zeggen: van CAPEX gaat u naar OPEX. De mogelijkheid om hardware- en softwarekosten als investering uit de boekhouding te schrappen is voor veel managers een belangrijke drijfveer om naar de cloud over te schakelen voor bijvoorbeeld een snellere ‘go to market’ van projecten. De nodige IT-resources zijn onmiddellijk beschikbaar zonder dat u per definitie terug in een aankoopproces geduwd wordt.

Cruciaal in de vraag rond private en public is dus het aspect ‘managed cloud’. Veel omgevingen zijn feitelijk ‘managed private clouds’, oftewel infrastructuren die specifiek voor één organisatie zijn ingericht. Dat staat natuurlijk haaks op de ‘unmanaged public cloud’ die al is ontworpen én uitgerold, maar waarvan het prijsmodel vaak zo aantrekkelijk lijkt dat u het toch eens overweegt. Heeft u de nodige resources ter beschikking, is een lage prijs voor u cruciaal en storen de typische kenmerken van de public cloud u totaal niet, dan is deze vorm voor uw organisatie mogelijk de aangewezen keuze.