Zakelijk geld lenen van ouders: kan dat zomaar?

Wanneer ouders of andere familieleden geld willen lenen aan een kind of een familielid om een zaak op te zetten of te onderhouden, is het verstandig een aantal zaken alvast te onderzoeken. Juridisch en fiscaal zitten er namelijk nog wel wat haken en ogen aan. Zo is het bijvoorbeeld van groot belang of er een onderpand of een zekerheidstelling is.

Mogen ouders geld lenen?

Om de eerste en belangrijkste vraag te beantwoorden: ja, ouders mogen geld lenen voor bedrijven. En datzelfde geldt ook voor andere familieleden, zoals ooms en tantes en opa’s en oma’s. Daarbij is het wel goed om op papier te laten zetten wat de precieze voorwaarden zullen zijn en wat jullie verder overeen zijn gekomen.

Houd er wel rekening mee dat partijen mogelijk de Belastingdienst moeten inlichten over de lening om bijvoorbeeld renteaftrek te kunnen krijgen. Informeer hiervoor bij de eigen belastingadviseur of de Belastingdienst.

De vorm van het bedrijf

Belangrijk om te weten, voordat ouders of familieleden een (zakelijke) lening verstrekken, is welke bedrijfsvorm het bedrijf zal hebben. Wordt het een BV, een eenmanszaak of een VOF? Dit zegt iets over de aansprakelijkheid en over wie eventuele schulden bij een eventueel faillissement zal betalen.

Ouders of familieleden hebben vaak de goodwill om geld te lenen, maar liefde is vaak niet genoeg om het te doen: er moet ook geld terugverdiend worden. En het liefst niet tot in de lengte van dagen, maar zodat er op een redelijke termijn terugbetaald wordt. Het is logisch dat de geldverstrekker wil weten wie er aansprakelijk moet worden gehouden en bij wie hij of zij kan controleren dat het goed gaat met het bedrijf.

Als een bank geen geld wil verstrekken

Wanneer een bank geen geld wil verstrekken, is het voor de ouders of familieleden belangrijk te vragen waarom niet. Het is belangrijk dat degene die het bedrijf gaat leiden volledige inzage geeft in de boeken en ook de mogelijkheid geeft een deskundige onderzoek te laten doen. De geldverstrekkers moeten een eerlijke kans krijgen om hun risico in te schatten. Want hoe goed zoonlief of dochterlief het ook bedoelt: er is altijd een kans dat het bedrijf het om welke reden dan ook niet redt. Dan is het goed te weten wat er dan gebeurt.

Als de bank geen geld wil verstrekken, is daar vaak een reden voor. Het kan bijvoorbeeld zijn dat het aangaan van de lening niet verantwoord is. Dan is het belangrijk te bedenken waarom het niet verantwoord is en is het goed er nog eens over na te denken: is dit echt een slimme stap?

Rente betalen

Ook ouders en familieleden mogen rente vragen over de lening. Deze rente moet zakelijk zijn. Dat houdt in dat deze maximaal 25 procent hoger mag zijn dan bij de bank. De bank rekent bij een zakelijke lening al snel een rente van 5 of 6 procent. Geldverstrekkende ouders of familieleden mogen dat dus ook.

Wat als het plan niet slaagt?

Wat gebeurt er als het misgaat? Wat gebeurt de ondernemer in spé geen rente en aflossing meer kan betalen? Het is zinvol om af te spreken dat als de lening niet kan worden terugbetaald, de lening bijvoorbeeld een voorschot op de erfenis is.

Wanneer een schenking wordt ingebracht, maar een lening nog niet is terugbetaald, kan het zijn dat het ene familielid meer uit de toekomstige erfenis van de ouders zal ontvangen dan de ander. Of dat nu gewild of ongewild is, het is niet eerlijk. Spreek daarom een niet al te korte aflostermijn af. Op die manier lijden het bedrijf en het eigen leven er niet onder.

Wat vastleggen bij de notaris?

Leg in ieder geval het volgende vast in een contract, al dan niet bij en notaris:

• De gegevens van de lener en uitlener;
• De hoogte van het leenbedrag;
• De rente die je verschuldigd bent;
• De looptijd van de lening;
• De afspraken als het gaat om de aflossing van de lening;
• De afspraken als het gaat om de betaling;
• De gevolgen als het niet lukt om de lening terug te betalen;
• De mogelijkheden om de lening op te zeggen;
• De mogelijkheden om de lening vervroegd af te lossen;
• De mogelijkheden om andere kredieten aan te gaan.

Dat lijkt misschien overdreven bij iemand die je goed kent, maar in de praktijk blijkt dit veel problemen te voorkomen. Het schept duidelijkheid en voorkomt frustratie van beide kanten.

Familiebanden

Bespreek de mogelijkheid van extra (boetevrij) aflossen. Leg alle bepalingen bij de notaris vast. Zo registreren de partijen de leningen officieel en weet iedereen waaraan hij of zij toe is. Het risico is dan nog wel aanwezig, maar beperkt.

Omdat de lening binnen een familie blijft, is het belangrijk dat alle familieleden hiervan op de hoogte zijn. Zo komen er geen lijken uit de kast als een van de familieleden komt te overlijden. Bovendien vindt geen enkel familielid het fijn te horen dat een ander familielid financieel werd voorgetrokken middels bijvoorbeeld een lening.

Over de auteur: Willem Broerse is financiering specialist bij ZakelijkLenen.nl.