De toekomst van zoomen en facetimen: tijd voor echte innovatie

Corona zorgde in 2020 voor de doorbraak van videovergaderen en beeldbellen. Het gebruik van Zoom, Teams en Meet ging door het dak. De weinige spelers moesten snel inspelen op de enorme vraag. Nu is het moment aangebroken voor echte innovatie.

Wie voor corona geen ervaring had met videovergaderen heeft het de afgelopen maanden wel geleerd. Termen als zoomen en facetimen gingen veelvuldig over de tong. Gewoon bellen lijkt steeds vaker plaats te maken voor Zoom- en Teams-sessies. Maar ook persconferenties en virtuele congressen vergen steeds vaker de inzet van vergaderapps.

De appwinkels van Apple en Google maken duidelijk hoezeer Nederland zich heeft aangepast aan het nieuwe normaal. Microsoft Teams was eind 2020 bij Apple de meest gedownloade zakelijke app, de nummer twee was Zoom, Google Meet stond op de derde plaats en WebEx op nummer vijf. Bij Google stonden Teams en Zoom ook bovenaan in de lijst van populairste apps in Nederland.

Wennen was het wel. Niet effectief en behoorlijk vermoeiend, vonden sommige werkenden, die eind 2020 door RTL Z werden gepeild. Beeldbellen, zeker bij langere vergadersessies, vergt het uiterste van ons concentratievermogen. Ook de techniek, met haperende verbindingen en slecht geluid, vormt een bron van frustratie. Toch zegt 55 procent dat online vergaderen ook na de coronacrisis onderdeel van het werkende leven moet blijven.

Voor de pandemie was videovergaderen toch vooral een nichetoepassing voor grote internationale bedrijven, die daarvoor meestal aparte hardware aanschaften.

Echter, jaren geleden zorgde WebEx al eens voor een doorbraak. Het was de eerste betaalbare cloudvergaderingoplossing waarvoor je alleen software hoefde te installeren. Het bedrijf kreeg zelfs een onwaarschijnlijke boost na de aanslagen van 9/11.

Toen WebEx werd verkocht aan netwerkbedrijf Cisco, voor 3,2 miljard dollar, holde de kwaliteit achteruit. Klanten wilden dat WebEx betrouwbaar en intuïtiever zou werken, maar dat kon de Cisco-dochter niet echt waarmaken.

Reparatie
Gefrustreerd over de gang van zaken besloot WebEx-ingenieur Eric Yuan om voor zichzelf te beginnen. Rond 2011 richtte hij zijn eigen bedrijf Zoom op. Hij wilde het echt anders doen: zonder moeilijk te onthouden pincodes en vergader-id’s. Een vergadering zou je moeten kunnen starten via een eenvoudige link. Het bleek de kip met de gouden eieren.

Om klanten over te halen, werd Zoom een freemium-oplossing: maximaal honderd deelnemers konden de software veertig minuten per sessie gratis gebruiken. Zo zouden zijn klanten kunnen ontdekken dat Zoom beter was dan WebEx.

Al vrij snel had het bedrijf een miljoen gebruikers. Vanaf 2017 was Zoom op papier al een zogeheten ‘unicorn’, een bedrijf met een waarde van een miljard dollar.

De coronacrisis heeft het beursgenoteerde bedrijf definitief op de kaart gezet. Zoom werd in maart van dit jaar al meteen ingezet door scholen die vanwege corona waren gesloten. In april had Zoom al driehonderd miljoen deelnemers aan vergaderingen.

Wel kwamen al snel gebreken aan de oppervlakte: het bleek kinderlijk eenvoudig om via een uitnodigingslink een vergadering binnen te komen, een fenomeen dat bekend werd als Zoombombing. Instellingen als NASA, scholen in New York City en SpaceX stelden meteen een Zoom-verbod in. Maar Zoom handelde snel, repareerde de fouten, kocht start-up Keybase om de encryptie te versterken en stelde Facebook-veteraan Alex Stamos aan als chef beveiliging.

Verlaten
Dat Zoom kon overleven, is ook omdat er weinig kapers op de kust zijn. FaceTime (Apple), Duo (Google) en WhatsApp (Facebook) hebben hun groepssessies uitgebreid naar meer deelnemers, maar het zijn geen echte videovergaderapps, waarbij je bijvoorbeeld presentaties kunt delen. Google heeft achteraf de fout gemaakt om videovergaderen (Meet) en puur chatten (Chat) uit elkaar te trekken, terwijl de kracht van een applicatie als Microsoft Teams juist de integratie is.

Teams is veel meer een werkomgeving waarbij je realtime gezamenlijk aan bestanden kunt werken. Het was ook slim van Microsoft om Teams gedeeltelijk open te stellen voor particuliere gebruikers, zodat het platform ook voor pakweg de bridgeclub kan worden ingezet. De beperkingen die nog gelden voor de desktop worden de komende tijd opgeheven. Breakout rooms zijn gelanceerd om het onderwijs beter te kunnen faciliteren. Zo kun je binnen een klas makkelijk even een werkgroepje aanmaken.

Tekenend is dat het zelfs Slack tot nu toe niet gelukt is om deze markt te betreden, ook al biedt hun software grotendeels dezelfde mogelijkheden als Teams. Dat zou echter kunnen veranderen, nu CRM-reus Salesforce Slack voor 27,7 miljard dollar overneemt. Na de overname wil Salesforce de chatapp combineren met Salesforce Customer 360. De stap naar videovergaderen is dan zo gemaakt.

Aan de marktpotentie voor webvideovergaderen wordt niet meer getwijfeld. De markt groeit volgens sommige onderzoeken van 4,8 miljard dollar naar 9,2 miljard in 2026.

Wel zou het marktsegment nog kunnen veranderen. Zo is het de vraag of Zoom zijn populariteit kan vasthouden. Het bedrijf ontleent 62 procent van zijn omzet aan bedrijven met meer dan tien werknemers, maar klanten met tien of minder werknemers groeien veel sneller en daar verdient het bedrijf dus veel minder aan. Eind 2020 kwam achttien procent van de totale omzet van klanten die honderdduizend dollar of meer uitgaven, tegen 33 procent het jaar ervoor. Die ontwikkelingen zijn zorgelijk voor het beursgenoteerde Zoom.

Microsoft Teams is de belangrijkste reden dat bedrijven minder uitgeven aan Zoom of Zoom zelfs geheel verlaten. Veel van die bedrijven betalen immers al voor Microsofts Office 365, waarvan Microsoft Teams onderdeel is.

Instagram
Zowel Microsoft Teams als Cisco’s WebEx hebben sinds de pandemie minstens honderd nieuwe functies toegevoegd. Denk aan de introductie van ruisonderdrukking om het geluid van huilende baby’s, blaffende honden en buren die hun gazon maaien weg te filteren. “Een direct gevolg van de pandemie was dat we sneller moesten innoveren”, vertelde Jeetu Patel van WebEx tegen techsite Recode.

Innovatie is noodzakelijk om klanten vast te houden. In de loop van het afgelopen jaar hebben veel platforms hun beperkingen, zoals het maximumaantal gebruikers binnen een bepaalde bundel, opgeheven. De verwachting is dat kernfuncties gratis zullen blijven of nog gaan worden. Voor extra functionaliteit zal dan betaald moeten worden.

Kunstmatige intelligentie moet videovergaderen bijvoorbeeld slimmer maken. De technologie kan zorgen voor automatische videosamenvattingen voor deelnemers die afwezig waren en er komen mogelijkheden om ondersteunende documenten beter te vinden of weer te geven. Teams introduceert binnenkort dynamic view, waarbij extra aandacht gevestigd kan worden op content die gepresenteerd wordt of op degene die de presentatie verzorgt. Andere deelnemers verdwijnen dan even naar de achtergrond. Google Meet biedt al live ondertiteling in meerdere talen en realtime vertalingen laten ook niet lang meer op zich wachten.

De integratie met andere zakelijke software wordt eveneens belangrijk. Zoom kwam afgelopen jaar met Zapps, apps die te gebruiken zijn in Zoom-vergaderingen en workflows voor, tijdens en na meetings kunnen aansturen. Ruim 35 partners hebben zich hiervoor al aangesloten bij het platform.

Het Zoom-portfolio wordt in de loop van dit jaar verder uitgebreid met e-mailoplossingen en een kalender. Daarover is nog weinig bekend, maar het lijkt erop dat Zoom de concurrentie met Microsoft Outlook wil aangaan. Mogelijk uit lijfsbehoud. Want ook al is videovergaderen een blijvertje, de diverse diensten zullen uiteindelijk te maken krijgen met een toch flinke daling van het massale thuiswerken als de pandemie voorbij is.

Een van de mogelijkheden om te verbreden, zijn evenementen. In oktober 2020 werd het OnZoom-platform gelanceerd. Hiermee kunnen klanten online evenementen hosten en daar ook toegangskaarten voor verkopen. Cisco nam op zijn beurt het bedrijf Slido over, dat diensten levert om de ervaring van online evenementen, zoals online congressen, te verbeteren. Dochter WebEx ontwikkelt momenteel ook al vergadersoftware voor overheden.

Naast dit alles wordt aan hardware gedacht. Dell lanceerde onlangs een eerste monitor met een knop voor Teams. En Google kondigde vorig jaar samen met het Chinese Lenovo de Series One aan, een productlijn van hardware voor videovergaderingen met Google Meet. Het pakket bestaat uit een camera, soundbar, een kleine computer en een scherm voor de bediening. Logitech lanceerde op zijn beurt RoomMate, hardware voor vergaderkamers die zonder pc kan functioneren.

De breed in gang gezette ontwikkelingen maken het voor nieuwkomers moeilijk om deze markt te betreden. Dat geldt ook voor het almachtige Facebook. Het Amerikaanse bedrijf heeft enkele jaren terug Workplace gelanceerd, maar het zakelijke collaboratieplatform eindigt met een marktaandeel van slechts 0,02 procent ver onder Teams, Slack, SharePoint en zelfs Microsoft Yammer, laat staan dat videovergaderen wordt aangeboden. Wel werd in 2020 Messenger Rooms uitgerold, een videodienst waarmee vijftig mensen tegelijk kunnen videobellen. De dienst is direct vanuit Facebook Messenger of Instagram te gebruiken, maar wordt niet gezien als een zakelijke oplossing. Verder komen er dit jaar verbeterde videovergadermogelijkheden in WhatsApp op de desktop. WhatsApp zou in principe nog kunnen appelleren aan de kleinzakelijke markt, maar Facebook begint toch met een flinke achterstand.

Een toepassing die nog volop mogelijkheden biedt, is virtual reality, dat bij uitstek is ontwikkeld voor ontmoetingen op afstand. Het is natuurlijk geen vervanging van reguliere videovergaderingen, maar zou zich bijvoorbeeld kunnen lenen voor wetenschappelijke presentaties waarbij onder meer modellen in 3D kunnen worden getoond. Voormalige werknemers van Google, Samsung, Microsoft en Apple werken onder de naam Spatial aan VR-vergaderoplossingen. Hun software draait onder meer op Oculus Quest, HoloLens en Magic Leap.

Ook HTC, fabrikant van VR-helmen, heeft zijn eigen virtuele vergaderplatform gelanceerd. De software biedt ondersteuning aan zeker dertig deelnemers. VIVE Sync biedt onder meer koppelingen met Microsofts opslagdienst OneDrive.

Het werpt de vraag op of en hoe deze nieuwe platformen de bestaande vergadertools zullen ontmoeten. De ruimte voor innovatie is in ieder geval duidelijk.

Illustratie: Bill Butcher (i.o.v. Emerce)

* Dit artikel verscheen eerder in het maartnummer van Emerce magazine (#182).