Column: ‘Checks and balances’

De Europese Unie wil met de Digital Services Act grip krijgen op (onder meer) de tot nu toe ongrijpbare techgiganten. Dreigt er censuur en bemoeizucht? Of is het juist goed dat er wordt ingegrepen en dat de consument wordt beschermd?

Waar we vroeger regels vanuit de overheid vanzelfsprekend vonden, is het sinds de coronapandemie een onderwerp dat ons net zo verdeeld als de termen ‘patat’ en ‘friet’. Dit gaat vast ook gelden voor de nieuwe internetregels van de Europese Unie, de Digital Services Act: een welkome stap in de goede richting of onaanvaardbare-censuur-door-die-ondoorzichtige-Unie-die-alles-wil-bepalene-en-controleren?

Met de Digital Services Act gaat de Europese Unie zich inderdaad bemoeien met internetplatformen zoals Amazon, Twitter en Facebook die tot nu toe redelijk vrij zijn. De platformen zijn met zelf name vrij. Jij als gebruiker bent afhankelijk van hun huisregels. Je hebt weinig inzicht in of controle over hoe je data worden verkocht aan adverteerders en ook niet in hoe de algoritmes van het platform werken. Je bent eigenlijk als nietsvermoedende internetgebruiker aan de goede wil van het platform overgeleverd.

Opgelicht via Amazon? Pech gehad, zie de vaak anonieme handelaar maar eens te achterhalen. Geblockt op Instagram? Lullig voor je, er is geen manier om officieel in beroep te gaan. Depressief of boos door alles wat je leest en ziet? Tja, negatieve emoties scoren en zorgen voor meer ‘eyeballs’ op de content.

Waar we het meer dan logisch vinden dat de Europese Unie regels heeft op het gebied van veiligheid, gezondheid en duurzaamheid voor fysieke producten, lijken we vrij naïef als het gaat om digitale producten. En waar we in het echte leven extra voorzichtig zijn met kinderen, worden ze online nauwelijks beschermd. Ik ben daarom blij met de Digital Services Act. Natuurlijk zitten er ook spannende stukken aan. Vooral het extra op desinformatie kunnen ingrijpen als er een oorlog of (gezondheids)crisis is. Voor de groep in de samenleving die door de coronacrisis de instanties is gaan wantrouwen zal dit klinken als ‘onacceptabel ingrijpen in onze vrijheid’. Ik denk juist dat het verstandig is dat we onze naïviteit kwijtraken als het gaat om het wapen van desinformatie.

Met de juiste checks and balances is het goed dat de Europese Unie de teugels aanhaalt en ook online de veiligheid en gezondheid van de burger gaat beschermen. Net zoals ze dat ook doet bij voedsel, medicijnen of een speeltoestel. En laten we als burger betrokken blijven bij die checks and balances. Een positieve en betrokken vrijheid mét begrenzingen, zorgt voor een veilige digitale wereld voor iedereen.

* Dit artikel verscheen eerder in het meinummer van Emerce magazine (#189).

Over de auteur: Brechtje de Leij is Mobile strategist bij B-Digitized.