Right to be forgotten; een loterij?

In 2014 is in Europa het controversiële ‘right to be forgotten’ van kracht gegaan. Wanneer pagina’s op Google op enige wijze verouderde, irrelevante of anderszins bezwaarlijke informatie over een individu bevatten, kan er nu een verzoek tot verwijdering worden ingediend bij de zoekmachine. De vage criteria waarop deze verzoeken getoetst worden maken de controverse rondom de implementatie van het recht om vergeten te worden begrijpelijk. Een privaat bedrijf wiens doel winst vergaren is, gaat nu over moeilijke privacy-issues, de uitkomst lijkt op die van een loterij.

Tijd is geld

Google heeft inmiddels al meer dan 300.000 verzoeken binnengekregen, voor totaal ruim 1,1 miljoen URL’s. In Nederland gaat het om bijna 19.000 verzoeken voor ruim 66.000 URL’s. Om goed op de hoogte te zijn van de bijzonderheden van elk verzoek (van gemiddeld 3,5 pagina’s) en deze adequaat te kunnen beoordelen is goed onderzoek nodig.

Een uurtje per verzoek is toch wel het minimum dat gemiddeld nodig is voor een goede beoordeling. Het aantal hoogopgeleide mensen dat nodig is om naar dit soort complexe zaken te kijken is daardoor groot. In Nederland alleen al zou het in dat geval gaan om 10 FTE, en Europa om ruim 150 FTE. De website van Google toont echter geen vacatures op dit vlak in Nederland (noch in Europa).

Het team dat naar de cases kijkt zal hoogstwaarschijnlijk niet bestaan uit hoogopgeleide ‘dure’ werknemers die uitgebreide analyses maken, maar er zal eerder sprake zijn van een vorm van lopendebandwerk, buiten Europa.

De verzoeken komen echter uit alle lidstaten van Europa waarbinnen elk een eigen taal wordt gesproken Dit zal veelal betekenen dat iemand met slechts zeer beperkte kennis van de context en de situatie, die daarnaast de taal misschien niet begrijpt (maar gebruikt maakt van Google Translate), toch een oordeel moet vellen.

Google zelf geeft het volgende aan: ‘Ons verwijderingsteam moet elke pagina afzonderlijk controleren en beslissingen nemen op basis van de beperkte context die wordt geleverd door de aanvrager en de informatie op de webpagina’. De zoekmachine is zelf de grootste bron van informatie ter wereld, waar extra context makkelijk verkregen kan worden indien er tijd aan besteed wordt.

Google heeft de controle over belangrijke rechten, maar lijkt nergens duidelijk aan te geven hoe er wordt ingegaan op de enorme toestroom van aanvragen, wel dat het niet alle beschikbare informatie meeneemt in een beslissing. Het is misschien ook teveel om dat te verwachten, maar bij het grote publiek leeft wel het idee dat elk verzoek uitgebreid wordt bekeken door een specialist die vervolgens tot een gekwalificeerd oordeel komt.

Black box

Google heeft ondertussen al van meer dan één miljoen URL’s verwijderingsverzoeken binnengekregen. Op het moment van schrijven zijn 58.4 procent van de URL’s niet verwijderd. Nergens staat echter aangegeven waarom deze verzoeken niet gehonoreerd zijn, de indieners van verzoeken krijgen dit ook niet te horen.

Wel geeft de zoekmachine enkele cases van URL’s die ondanks het verzoek niet verwijderd zijn. Bijvoorbeeld: ‘Een priester die is veroordeeld wegens het bezit van kinderporno, heeft ons gevraagd artikelen te verwijderen waarin verslag wordt gedaan van zijn straf en verbanning uit de kerk. We hebben de pagina’s niet verwijderd uit zoekresultaten’.

Een nogal voor de hand liggend voorbeeld waarbij iedereen het eens zal zijn over de beslissing van Google. Van dit soort verzoeken geeft Google nog enkele voorbeelden, maar er zijn geen voorbeelden te zien van minder voor de hand liggende zaken, zoals professionals die zakelijke fouten verweten worden.

Binnen het online reputatiemanagement zou het recht om vergeten te worden een goed hulpmiddel kunnen zijn voor het herstellen van beschadigde reputaties. Bij ons in de praktijk blijkt echter vaak dat Google bij zeer vergelijkbare cases heel verschillende uitspraken doet. De toe en afwijzingen lijken, zeker bij uitgebreide verzoeken, soms zeer willekeurig te worden toegekend.

Het recht om vergeten te worden binnen Google lijkt dan ook regelmatig eerder een loterij te zijn dan een neutraal en grondig systeem voor het beoordelen van de rechten van de inwoners van Europa. Maar voor hen die eigenlijk niet in aanmerking komen, maakt dat het wellicht juist een gokje waard.