Digitale ecosystemen zijn de toekomst van de financiële sector

In het OV werd het al gerealiseerd: een gezamenlijk digitaal ecosysteem op de achtergrond. Zo worden veiligheid en ‘compliance’ centraal gegarandeerd. Ook in de financiële sector moet het die kant op. Op basis van goede afspraken en vertrouwen kan dat en levert het voordelen op.

In de financiële sector gebeurt genoeg. Er zijn veel nieuwe initiatieven, het is een populaire sector voor startups en Europa houdt de vinger strak aan de pols met wet- en regelgeving. Die dynamiek is goed, want er is nog de nodige winst te boeken in efficiency, klantgerichtheid, digitale veiligheid en compliance. Daarvoor hoeven we niet (alleen) te kijken naar disruptors. De grote winst zit vooral in het beter en slimmer samenwerken in digitale ecosystemen.

Voor bedrijven in de financiële sector liggen er grote uitdagingen. Ze moeten ten eerste mee met het tempo van de digitalisering, terwijl ze vaak gehinderd worden door hun eigen digitale ballast. In het verleden heeft vrijwel elke bank zijn eigen digitale model en systeem opgetuigd en daarmee is het tempo van de markt – en zeker dat van de fintech-startups – nu nauwelijks meer bij te benen.

Tegelijk komt er vanuit Europa een gestage stroom nieuwe voorschriften, onder meer om privacy en traceerbaarheid in het betalingsverkeer te reguleren (zoals PSD2) en witwassen tegen te gaan. Dit jaar trad bovendien de Digital Operational Resilience Act (DORA) in werking, die een grote impact heeft op alle spelers op de financiële markten.

Aan de achterkant van de dienstverlening

Een voordeel van deze dynamiek is dat alle financiële dienstverleners met dezelfde uitdagingen en regels te maken hebben. Dat opent de weg naar verdere (digitale) samenwerking aan de achterkant van de dienstverlening. Logisch is om een gezamenlijk digitaal ecosysteem te ontwikkelen dat veilig, compliant, flexibel én robuust is en dat deelnemers aan de voorkant alle mogelijkheden biedt zich te onderscheiden met merkspecifieke dienstverlening en klantbeleving. Wat zijn de uitdagingen bij de ontwikkeling van zo’n ecosysteem en bij het inrichten van de samenwerking met – in principe – de concurrentie?

Wat bedoelen we met een digitaal ecosysteem?

Eerst nog even: wat verstaan we onder een digitaal ecosysteem? Je kunt zo’n ecosysteem als een puur technisch platform beschouwen, maar het is meer dan dat. De basis is wel de digitale techniek, waar processen gestroomlijnd verlopen en koppelvlakken de diverse deelprocessen en leveranciers verbinden.

Daar bovenop zit een laag met samenwerkingsafspraken: welk doel streven we gezamenlijk na en wie doet wat (en wat doe je juist niet)? Een niet te onderschatten laag, waarin is vastgelegd welke specifieke waarde partijen toevoegen aan het systeem en duidelijk is afgesproken dat men zich niet op het terrein (of in de niche) van de andere partij begeeft. Daar weer boven zitten de afspraken over de vergoedingen voor de geleverde diensten. En ten slotte is er een laag met het leiderschap waar beleidsmatige beslissingen worden genomen.

De uitdagingen in de samenwerking

Dan de uitdagingen: die zijn net als het ecosysteem zelf meestal vrij complex, maar goed te overwinnen. Het belangrijkste is dat partijen nadrukkelijk in gezamenlijkheid aan de slag gaan. Dat betekent dat er commitment is voor de gezamenlijke missie en vooral het gezamenlijke doel, dat er volstrekte duidelijkheid is over ieders rol en verantwoordelijkheid (niet wegduiken, zeker geen landjepik) en dat deelnemers volledig transparant zijn. Verder moeten veiligheid en compliance boven elke twijfel verheven zijn. Dat zijn allemaal zeer belangrijke kwesties die het succes van een digitaal ecosysteem voor zowel financieel dienstverleners als de klanten bepalen.

Er zijn in andere sectoren goede voorbeelden van een vergelijkbaar, succesvol digitaal ecosysteem. In het OV is er al enige tijd aan de achterkant van de dienstverlening een goed werkend ecosysteem ingericht. Translink verzorgt alle financiële transacties voor alle vervoerders in Nederland. De vervoerders onderscheiden zich nog steeds als afzonderlijke bedrijven, maar er is achter de schermen een eenduidig, veilig en compliant digitaal systeem waar vervoerders en reizigers de vruchten van plukken. In de financiële wereld zijn er overigens ook al een aantal succesvolle systemen waarin alle banken samenwerken, zoals iDeal en de Geldmaat, die in de plaats kwam van alle merkgebonden pinautomaten.

Niet focussen op de snelle winst

Succesvolle digitale ecosystemen hebben meer voordelen. De meest voor de hand liggende is dat de gezamenlijke kosten lager zijn dan die van individuele systemen bij elkaar opgeteld. Bovendien zijn deelnemers weerbaarder en slagvaardiger, omdat ze minder tijd hoeven te besteden aan initiatieven die mogelijk mislukken en meer tijd hebben om zich te focussen op hun visie en de eigen marktpositie en niche.

Maar het gaat nog verder. Door samen op te trekken en te focussen op de lange termijn – en niet op de snelle winst of het eigen kortetermijnvoordeeltje – leveren digitale ecosystemen een wezenlijke bijdrage aan de toekomstbestendigheid van organisaties en aan de continuïteit en duurzaamheid van de financiële sector als geheel. Die winst is niet te onderschatten.

Over de auteur: Nancy-Roos Beukers is CCO bij Solvinity.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws binnen je vakgebied? Volg Emerce dan ook op social media: LinkedIn, Twitter en Facebook.