E-commerce verandert stedelijke distributie ingrijpend

De wereld van stedelijke distributie verandert snel. Niet alleen zijn de uitdagingen van de logistieke keten groot, distributeurs zijn ook genoodzaakt om hun modellen aan te passen. Zo zal ‘same day delivery’ lang niet in elk geval een doorslaand succes worden als de kosten worden doorberekend. Dit stelt het ING Economisch Bureau in een nieuwe marktverkenning.

De opkomst van ‘online’ verandert de omvang en samenstelling van de goederenstroom in stedelijke gebieden. Dit geldt vooral voor non-food, maar ook voor food. Het aanbod van traditionele winkels wordt kleiner en de diversiteit wordt groter. De winkelstraat maakt deels plaats voor afhaalpunten en levering aan huis, wat de ‘oude wereld’ aanzienlijk verandert.

Stedelijke distributie verandert, maar het systeem van belevering is nog verre van uitontwikkeld. Klanten eisen een grotere flexibiliteit ten aanzien van afleveropties. Gemak is hierbij een belangrijke factor. De klant bepaalt hoe de logistiek verloopt, terwijl dienstverleners ook meer grip willen hebben op het tijdstip van aflevering om de efficiëntie te verbeteren.

Hoe sterk de onlineverkopen groeien hangt af van het productsegment, maar wordt volgens ING (pdf) vooral gevoed doordat de jonge generatie (tot 35 jaar) actiever online koopt. Vooral voor nonfoodproducten is de verwachting dat in 2025 een fors deel van de verkopen via internet verlopen.

De veranderingen in de retail tasten het fundament onder het traditionele model van distributeurs aan. Er ontstaat meer concurrentie met (grote) koeriersbedrijven. Distributeurs kunnen zich verbreden naar andere goederenstromen, intensieve samenwerking met andere distributeurs zoeken, zich specialiseren in afwijkende goederen of inzetten op e-fulfilment.

De verwachting is dat stadsdistributiecentra in dit speelveld de toekomst hebben. Vanuit deze hubs kan vervoer met kleinere en schonere (elektrische) voertuigen efficiënter naar de binnenstad worden georganiseerd. En dat is volgens ING hard nodig. Alles opgeteld worden voor het thuisbezorgen van pakjes meer kilometers en kosten gemaakt dan voor gebundelde verzending naar de winkelstraat. Dit is duur en bovendien milieubelastend.

Hoge verzendkosten blijken een belangrijke aanleiding voor klanten om de aankoop af te breken. Hierdoor zal ‘same day delivery’ lang niet in elk geval een doorslaand succes worden als de kosten worden doorberekend. In de eerste helft van 2014 bedroegen de kosten gemiddeld 4,1 procent van de online aankoop (volgens Thuiswinkel.org), maar bij goedkope producten ligt dit percentage nog hoger.

Veel retailers zien voor afhaalpunten de belangrijkste toekomst weggelegd, maar het is duur om een afhaalpunt operationeel te houden. Ook worden er erg veel nieuwe punten geopend, waardoor de inefficiëntie nog verder toeneemt.

ING ziet ook hier mogelijkheden. Om veranderende goederenstromen efficiënter te kunnen organiseren, is de verwachting dat speciale ontkoppelpunten aan de rand van de stad (stadsdistributiecentra) de toekomst hebben. Nu staat dit nog in de kinderschoenen, maar in bijvoorbeeld Amsterdam en Delft zijn dergelijke initiatieven al realiteit. Dit hoeft niet altijd voor één stedelijke kern, maar regio’s met verschillende steden kunnen samenwerken; bijvoorbeeld de stedendriehoek Deventer, Zutphen en Apeldoorn.

Een toenemend aantal winkels biedt ook het ophalen in de winkel zelf aan. Het voordeel hiervan is dat klanten de gelegenheid hebben om direct te ruilen in de winkel. Zeker omdat veel retailers met fysieke vestigingen de verzendkosten dan schrappen kan dit nog flink groeien.

Opties voor de logistieke branche

• Intensieve horizontale samenwerking met partners in traditionele distributie.
• Verbreding naar andere segmenten, zoals producten voor de horeca of de zorg. Het bedrijf CB logistics heeft bijvoorbeeld de keuze gemaakt
  om naast boeken ook andere goederenstromen zoals kleding en medicijnen te gaan bedienen.
• Specialisatie in nichemarkten (grote of afwijkende goederen en daaraan gekoppeld ‘value added services’ als installeren en zo nodig voorraadmanagement)
• Actief worden of zich specialiseren in logistieke dienstverlening  (inzetten op e-fulfilment).