Dit is de impact van PSD2 op de platformeconomie

Met de opkomst van de platformeconomie groeit het aantal handelsplatformen en marktplaatsen snel. Op steeds meer websites wordt vraag en aanbod bij elkaar gebracht, zowel van particulieren onderling als tussen bedrijven en consumenten. En hoewel een link met de financiële wetgeving niet direct voor de hand lijkt te liggen, is deze er wel degelijk en kan de impact voor deze platformen groot zijn.

PSD2

Sinds februari 2019 is de nieuwe financiële wetgeving in Nederland in werking. Deze wetgeving komt vanuit Europa en wordt wel de Payment Service Directive 2 genoemd, kortweg PSD2. Deze directive is inmiddels in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. De wetgeving heeft als belangrijkste doel de veiligheid van het betalingsverkeer te vergroten en de innovatie te bevorderen. De nieuwe wetgeving heeft een aantal belangrijke wijzigingen tot gevolg. De wijzigingen met de meeste impact op consumenten en bedrijven zijn:

Access to the account

Banken moeten derde partijen toegang geven tot de bankrekening van consumenten en bedrijven. Deze derde partijen hebben hiervoor een vergunning nodig van de nationale toezichthouder (in Nederland: De Nederlandsche Bank). Met deze vergunning kunnen ze in opdracht van de rekeninghouder betalingen uitvoeren en de transactiegegevens inzien. Deze diensten worden ook wel betaalinitiatie (Payment Initiation Services) en accountinformatie (Account Information Services) genoemd. 

Strong Customer Authentication (SCA).

Alle toegang tot betaaldiensten moet via SCA. Dit wil zeggen dat je voor het uitvoeren van een betaaldienst een hoge mate van zekerheid moet hebben over de opdrachtgever. Je hebt een combinatie nodig van twee zaken; iets wat iemand weet, iets wat iemand is en iets wat iemand bezit. Een voorbeeld is een Pinpas (wat je bezit) met een pincode (wat je weet), maar ook een app op je geregistreerde telefoon (wat je bezit) en je vingerafdruk (wat je bent). Dit is bijna overal al geregeld, maar met name bij creditcardbetalingen werkt dit nog vaak niet goed. Om die reden heeft Europa een uitstel tot 31-12-2020 verstrekt voor het voldoen aan de SCA richtlijnen voor creditcardbetalingen. Veel verkopers en webshops hebben nu de tijd om SCA te implementeren.

Breder toepassingsbereik

Onder de oude regelgeving had een bedrijf alleen een vergunning nodig als haar hoofdactiviteit het verlenen van betaaldiensten was. Maar onder de nieuwe wetgeving is dat niet meer. Daardoor vallen handelsplatformen en marktplaatsen (de bouwstenen van de platformeconomie) die derdengelden verwerken niet meer onder een vrijstelling en hebben zij een vergunning nodig als betaaldienstverlener. Natuurlijk kan er ook voor gekozen worden om de derdengelden niet zelf af te handelen en de betaaldiensten uit te besteden aan een platform-PSP (Payment Service Provider).

Met name die laatste wijziging wordt vaak nog over het hoofd gezien. Veel marktplaatsen en handelsplatformen verwerken al jaren zelf de betalingen en hebben met invoering van de wet een vergunningsplicht. Veel platformen realiseren zich dit nog niet of onvoldoende. Aangezien een vergunning als betaaldienstverlener nogal veel organisatorische en financiële gevolgen heeft voor het platform is uitbesteding een goed alternatief. 

Platform-PSP

Niet elke betaaldienstverlener (PSP) kan betaaldiensten faciliteren voor een (handels)platform of marktplaats. Een platform is namelijk niet hetzelfde als een webshop. Bij een webshop is er maar één verkoper, op een platform zijn dit er honderden. Je kan de betaaldiensten dan ook alleen uitbesteden aan een PSP die tevens zorgdraagt voor de wettelijk verplichte Know Your Customer (KYC) processen van alle verkopers of aanbieders op het platform. Daarnaast zal de PSP specifieke licenties moeten hebben, bijvoorbeeld van iDEAL, als het platform betalingen tussen consumenten onderling faciliteert.

En de Agentuitzondering? 

Er wordt veel gesproken over de zogenaamde “agentuitzondering” en hier bestaan veel misverstanden over. Onder bepaalde voorwaarden kan je gebruik maken van deze uitzondering en kan je betalingen verwerken zonder daarvoor een vergunning nodig te hebben. 

Wanneer de agentuitzondering mogelijk van toepassing is kan je overzichtelijk vaststellen aan de hand van de beslisboom bij dit artikel. Enkel als je als platform namens één van de partijen handelt en voor eigen rekening en risico van het platform, dan kan er sprake zijn van een agentuur. Hierbij moet het platform bijvoorbeeld zelf de (verkoop)prijs kunnen bepalen. Het is niet voor niets een uitzondering, dus in de meeste gevallen zal een platform er geen gebruik van kunnen maken.

Handhaving

De handhaving op deze wetgeving ligt bij De Nederlandsche Bank (DNB), welke de nationale toezichthouder is op betaalinstellingen. DNB heeft al aangekondigd te gaan handhaven op handelsplatformen en marktplaatsen. Het aanvraagproces van een vergunning duurt al snel zes maanden en ook het aanpassen van bedrijfsprocessen is altijd veel werk. Veel platformen zullen nu aan de slag moeten om op korte termijn te voldoen aan deze wetgeving.

Over de auteur: Maurice Jongmans werkt als Payment Innovator en CEO bij Online Payment Platform.