Innovatie en klantvriendelijkheid nemen toe dankzij meer concurrentie in betalingsmethoden

Technologische veranderingen en nieuwe regelgeving zorgen ervoor dat we betalingen op steeds meer manieren kunnen doen. Ook de recente update van de Europese betaaldienstenrichtlijn, PSD2, speelt hier een rol in. De ontstane concurrentie tussen steeds meer aanbieders speelt een grote rol in innovatie en klantvriendelijkheid.

Traditioneel deden we betalingen aan retailers in een winkel. De keuze was beperkt tot cash, cheques of betaalkaarten. Deze kaarten werden beheerd door nationale en internationale betaalorganisaties. Dankzij de veranderingen in de markt kunnen andere aanbieders nu laagdrempelig toetreden tot die betaalmarkt, waardoor de consument vele nieuwe betaalmethoden aangeboden krijgt. Krijgen die alternatieven ook een echte kans, ten opzichte van de gevestigde spelers?

Nieuwe betaalmethoden vinden hun weg op de markt

Verschillende soorten spelers hebben de afgelopen jaren hun eigen betaaloplossingen ontwikkeld en met succes gelanceerd. De meeste consumenten hebben tegenwoordig naast cash of een betaalkaart toegang tot andere betaalmethoden. Zij gebruiken bijvoorbeeld digitale wallets, mobiele apps, of devices met NFC- of QR-technologie.

Deze nieuwe spelers hebben op verschillende manieren marktaandeel verworven. Sommigen gebruikten hun grote klantenbestand uit andere markten. Online marktplaatsen zoals Amazon hebben hun retailklantenbestand met succes gebruikt om nieuwe digitale portemonnees voor online betalingen te introduceren. En smartphonefabrikanten zoals Apple en Samsung hebben technologie geïntroduceerd die het mogelijk maakt in de winkel te betalen met behulp van hun apparaten. Er zijn ook verschillende aanbieders die zonder een bestaand klantenbestand de markt voor betalingen hebben betreden. Zij hebben hun positie te danken aan hun technologische innovatie. Denk bijvoorbeeld aan PayPal en Klarna. Het gebruiksgemak dat zij consumenten boden, sprak indirect weer retailers aan.

Infrastructuur minder belangrijk: gelijk speelveld

Deze ontwikkeling betekent ook dat het gebruik van de interbancaire infrastructuur steeds minder beperkt blijft tot banken. Het is niet langer nodig om een betaalinfrastructuur te bouwen om een betaaldienst aan te bieden. Diensten als Sofort en Trustly stellen bijvoorbeeld de bestaande interbancaire verwerkingsinfrastructuur beschikbaar voor e-commercetransacties. PSD2 heeft deze nieuwe bedrijfsmodellen een steuntje in de rug gegeven. Hiermee wordt een gelijk speelveld gecreëerd op de markt voor betalingen.

Deze trends beperken zich ook niet tot e-commerce, want het toenemende gebruik van smartphones biedt mogelijkheden voor points of sale, bijvoorbeeld via NFC- en QR-codes. Sommige aanbieders integreren de levering van hun diensten met de betaalmethode, waardoor het onderscheid tussen online betalingen en betalingen in de winkel vervaagt. Zo kan de Uber-app bijvoorbeeld zowel voor het bestellen van een taxi als voor het betalen van de taxirit worden gebruikt.

Verandering van de marktdynamiek voor betalingen

Nieuwe alternatieven betekenen dat consumenten en detailhandelaren tegenwoordig ‘multi-home’ zijn: zij hebben meerdere betaalmethoden tegelijkertijd tot hun beschikking. Aanbieders van betaaldiensten moeten dus steeds meer concurreren om ervoor te zorgen dat hun methode daadwerkelijk gebruikt wordt. Dit is van belang voor de dynamiek van de markt. Het betekent namelijk dat het hebben van een groot klantenbestand niet langer voldoende is om als aanbieder van betaaldiensten marktsucces te behalen. Klanten hebben op het moment van de transactie een keuze uit alternatieve betaalmethoden en detailhandelaars hebben een alternatief middel om die klanten te bereiken.

Aanbieders van betaaldiensten kunnen zich wel onderscheiden van hun concurrenten door de consument een zo gebruiksvriendelijk betaalproduct te bieden. Voor transacties in de winkel betekent dit vaak contactloze of NFC-technologie, of specifieke kortingen aan handelaren. Voor online transacties betekent dit de mogelijkheid om te betalen door alleen een gebruikersnaam en wachtwoord in te voeren of door gebruik te maken van biometrische technologie om zo betalingen te vergemakkelijken.

Centrale rol voor digitale wallets

‘Multi-homing’ betekent ook dat digitale wallets een centrale rol gaan spelen. Digitale portemonnees combineren het gebruik van relatief eenvoudige betaalmethoden, zoals kaartbetalingen, overboekingen en automatische afschrijvingen, met consumentengemak en veiligheid. Bovendien concurreren ze niet alleen met andere betaalmethoden: ze hebben een sterke consument-relatie en spelen daarom een cruciale rol in de keuze van een consument over hoe een transactie wordt afgewikkeld. Omdat klanten verschillende betaalmethoden in één portemonnee kunnen plaatsen, neemt de concurrentiedruk toe op gevestigde internationale- en binnenlandse kaartsystemen van aanbieders van digitale wallets. Zij moeten zich weten te onderscheiden, zodat ze uit die portemonnee met meerdere betaalmethoden de optie blijven die gebruikt wordt.

Consumenten en detailhandelaars beschikken nu over een scala aan betaalmogelijkheden, met verschillende prijs-kwaliteitverhoudingen. Hierdoor kunnen meerdere betaalmethodes op schaal naast elkaar werken, wat leidt tot concurrentie. Alle methodes moeten zich kunnen onderscheiden om zowel online als offline door de consument gekozen te worden. Deze concurrentie is ook een belangrijke drijfveer voor innovatie binnen het betalingslandschap, aangezien aanbieders steeds vaker op zoek zijn naar oplossingen die meer gemak en veiligheid kunnen bieden. Verschillende spelers kunnen in verschillende contexten floreren, en door ‘multi-homing’ en open infrastructuur zijn schaalvoordelen minder belangrijk.

Wie op zoek is naar een nieuwe Europese betalingskampioen moet daarom niet vanzelfsprekend op zoek naar één grote nieuwe speler die de consument meer keuze biedt, maar kijken naar de markt als geheel. De vraag is of de Europese betaalmarkt in staat is consumenten en detailhandelaars een keuze te bieden die niet beperkt is tot gevestigde spelers. Daar lijkt het nu wel op.

Over de auteur: Hugo Reijkens is Digital Payments Director van Mastercard Nederland. Hij heeft een passie voor innovatie en nieuwe technologieën en werkt nauw samen met partners in de betaalsector om de volgende stappen in betalen mogelijk te maken. De focus ligt hierbij om van betalen met de traditionele plastic passen over te gaan op gemakkelijk, snel en veilig te kunnen betalen met de smartphone of andere (wearable) devices.