Nieuwe media-initiatieven onder vuur

Nieuwe media-initiatieven liggen onder vuur: in de VS is de dwergantenne-dienst Aereo verboden, in België moet de cloudrecorder Bhaalu zich binnenkort voor de rechter verantwoorden en Nederlandse uitgevers willen de onderhandse verkoop van e-books bij Tom Kabinet tegengaan. Het probleem met al deze zaken is het gebrek aan overleg tussen belanghebbenden.

Het Amerikaanse Aereo leek het helemaal voor elkaar te hebben. Het bedrijf vroeg omgerekend niet meer dan 8 euro per maand voor een aanbod van tv-zenders die via tablets konden worden bekeken. Via streaming media, zoals ook kabelaars Ziggo of UPC dat via apps doen. Met een belangrijk verschil: Aereo betaalde geen rechten voor de programma’s.

De advocaten van het bedrijf hadden bedacht dat als je het vrije signaal van zenders als CBS, ABC, Fox en NBC uit de lucht plukt, je de programma’s gewoon kunt doorgeven aan abonnees, zij het dan via een omweg. De technische oplossing was zonder meer ingenieus: het signaal werd met kleine antennes opgevangen in de centrale van Aereo, waarbij elk genummerde antenne aan een abonnee werd gekoppeld.

Uiteraard lieten de omroepen het er niet bij zitten en afgelopen week eindigde het avontuur bij het Amerikaanse hooggerechtshof, dat geen enkel verschil zag met een regulier kabelbedrijf dat ook gewoon voor doorgifte betaalt. Aereo heeft zijn diensten zaterdag gestaakt en abonnees krijgen hun geld terug. Door een investering van vele tientallen miljoenen euro’s is van het ene moment op het andere een dikke streep gehaald.

In België speelt de zaak Bhaalu, die enigszins doet denken aan Aereo. Bhaalu is een digitale recorder, maar dan in de vorm van een clouddienst. Gebruikers moeten een bestaand kabelabonnement hebben, maar kunnen programma’s dan terugkijken via de cloud. Bhaalu neemt namelijk alle voorkeurszenders op.

Ook tegen dit initiatief kwamen de omroepen in het geweer, maar de eerste slag tegen satellietdistributeur TV Vlaanderen heeft Bhaalu gewonnen. De rechtbank in Hasselt kon niets onrechtmatigs ontdekken omdat de kijker reeds betaalt voor doorgifte. Het verhaal is daarmee echter niet ten einde, want diverse Vlaamse zenders hebben Bhaalu ook aangeklaagd en daarover moet nog een oordeel komen. En het is de vraag wat Nederlandse zenders gaan doen als Bhaalu hier begint. Nu loopt in Nederland nog een private bèta.

Amper een week na de lancering kreeg het Nederlandse platform voor tweedehands e-books Tomkabinet.nl een waarschuwing van de uitgevers. De onderhandse verkoop van e-books is volgens de uitgevers niet toegestaan. Vrijdag had het platform zijn activiteiten al moeten staken, maar daaraan is geen gehoor gegeven. De toekomst van het platform is echter allerminst zeker, want men baseert zich op zogeheten UsedSoft-arrest van het Europese Hof van Justitie in 2012, dat bepaalt dat gebruikte software doorverkocht mag worden. De uitgevers zeggen, vermoedelijk niet ten onrechte, dat deze uitspraak als zodanig niets zegt over de verkoop van e-books.

In alle drie gevallen moeten de initiatiefnemers zich hebben gerealiseerd dat zij zich juridisch op glad ijs zouden begeven. Bij Tom Kabinet hadden ze de sommatie al helemaal verwacht. Het probleem is dat rechters dit soort innovaties vaak moeten beoordelen binnen de context van bestaande technische oplossingen, en op zich originele ideeën vaak het onderspit moeten delven.

Wie weet waren Tom Kabinet, Bhaalu en Aereo al heel wat verder gekomen als zij eerst met alle belanghebbenden hadden gepraat. Mogelijk was daar dan een compromis uitgerold dat voor alle partijen aanvaardbaar was geweest. In het geval van Aereo – dat overigens de strijd nog niet wil opgeven – lijken 97 miljoen dollar aan investeringen in rook te zijn opgegaan.