1. Wat is UX Design in hemelsnaam?

Het ontwerpen van interfaces is een veld dat nog steeds razendsnel verandert – de naam UX Design is de laatste paar jaar populair. UX staat trouwens voor User Experience. En het omvat een groot aantal vakgebieden rondom het ontwerpen van interfaces en producten. In de brede zin kunnen we het zien als twee dingen: focus op gebruikers en focus op experience.

User

Focus op gebruikers (user-centered design) betekent dat je einddoel is om gebruikers bepaalde dingen te laten bereiken. Een website, app, maar ook winkel of knoppen op een dashboard van een auto zijn dus niet een doel op zich, maar een middel voor gebruikers om bijvoorbeeld openingstijden van een restaurant te vinden, of om de cruise-control gemakkelijk in te stellen op 122 km/uur. Je meet je succes af aan de hand van hoe gemakkelijk een gebruiker deze openingstijden kan vinden. Of dat iemand meteen snapt hoe de cruise control werkt.

Experience

Het bovenste draait om interacties: gebruikers die dingen doen en doelen bereiken. Alleen zijn mensen geen robots – we hebben emoties, willen dingen beleven en hechten betekenis aan wat we doen. Dit is de experience kant: een samensmelting van functies en emoties. Denk bijvoorbeeld aan de nieuwe security checks op Schiphol: Je moet alsnog je riem afdoen, alle stappen die je vroeger deed zijn hetzelfde.

Security

Door de halfronde balie en vriendelijk personeel halen ze de druk en de stress grotendeels weg. Het voelt eerder aan als inchecken in een hotel dan alsof je wordt gearresteerd. Ik heb geen idee of het werkelijk ook sneller is, maar zo voelt de nieuwe security check van Schiphol wel aan. En veel prettiger. Uiteindelijk telt mijn gevoel als klant zwaarder dan wat de stopwatch zegt. 

Dit is uiteindelijk de crux: Steve Jobs en Apple hebben altijd al gehamerd op experience: ook de intuïtieve kant van mensen aanspreken.

2. UX Design Proces in een notendop

User Experience draait dus om bepaalde interacties en ervaringen mogelijk te maken bij gebruikers. UX Design is een proces met een aantal stappen. Zelf hak ik UX Design op in drie grote stappen: begrijpen, uitvinden, bouwen.

Begrijpen bouwen uitvinden

Begrijpen: De beste producten en diensten ontstaan door inzichten te verzamelen in je doelgroep. Dit kan op allerlei manieren, zowel door interviews en focus groups, alsmede het bekijken van gedrag en hoe gebruikers bestaande diensten of software gebruiken.

Uitvinden: De volgende stap is om de behoeften en mogelijkheden die je hebt ontdekt, om te zetten in oplossingen. Vaak wordt hier te snel overheen gestapt: het oprekken van de scope van mogelijkheden en zoeken naar minder voor de hand liggende ideeën levert vaak veel betere eindproducten op.

Bouwen: Zodra een conceptuele oplossing is bedacht, is het zaak om deze te maken. Dit kan in de vorm van ruwe prototypes (a la Steve Blank) tot aan superstrak programmatuur dat je ook meteen live zet (zoals ze bij Facebook vaak doen).

Begrijpen: Het plaatje is niet voor niets een cyclus: Je weet pas of hetgeen je hebt bedacht en gebouwd goed is, als je ziet of je het gewenste hebt bereikt bij je gebruikers. Testen en verbeteren is de weg naar geweldige stuff.

Elk van deze stappen heeft een aantal ‘vakgebieden’ en onderdelen. Bij het uitvinden wordt vaak het product abstract bepaald en steeds concreter gemaakt: brainstorms, information architecture en vervolgens UI design (het bepalen van het ‘skelet’ – de functionele interface). Bij het bouwen komen dingen als Visual Design (mooi + passend bij je merk maken), prototypen maar soms ook het coden in HTML / CSS aan te pas.

Stappen

Eigenlijk is een UX Designer zoeken een beetje als zeggen: ‘Ik zoek iemand die een huis kan maken’. Een goede woning heeft architecten nodig, mensen die goed een fundament kunnen aanleggen, muren kunnen bouwen, kozijnen, glazen ramen er in zetten, stucen, specialisten die de leidingen en kabels installeren, etecetera. Om maar niet te beginnen over de inrichting van het interieur. Hoe je praktisch mensen vindt met bepaalde UX skills, pak ik aan in deel twee van deze post.

Deisng strucuture

Voorbeeld: een vroege Pimmr interface: dezelfde User Interface (links), 3 totaal verschillende versies Visual Design voor die interface.

3. Valkuil: Alleen Focussen op Bouwen

Voor mensen met weinig verstand van UX Design ligt de nadruk op bouwen. Ik hoor ook weleens: ‘Ik weet al precies hoe de app moet werken. Ik zoek alleen iemand die het mooi kan maken’. Dit is een vergissing. Inzichten vergaren, zoeken naar de beste oplossing is veel werk. Heel veel werk. Maar het levert wel drastisch betere eindproducten op. En dus betere user experience. Wat leidt tot meer klanten en meer loyale klanten.

Bij Pimmr (waar ik werk als Product Lead – een soort chique startup naam voor iemand die zich bezig houdt met het product definiëren en mede gebouwd krijgen), is het snel doorlopen van alle stappen van immense waarde gebleken: het product dat we een paar maanden geleden voor ogen hadden, hebben we drastisch beter, effectiever en prettiger in gebruik gemaakt door zo snel mogelijk te begrijpen, uitvinden, bouwen.

UX design vb

Een gebruiker test een quick-n-dirty prototype van een Pimmr app in onze testing lab in Amsterdam.

Daarbij zijn ook een aantal ideeën die we zelf geweldig vonden afgeschoten: de gebruikers begrepen ze niet of hadden ze niet nodig. Het proces leverde ook weer een scala aan inzichten op: elke vrijdag dat we gingen testen met echte, gewone mensen kreeg het gehele team enthousiasme en nieuwe ideeën.

Via het UX Design proces ‘schaven’ aan Pimmr is hard werken. Maar het verschil tussen wat er initieel was en wat er binnenkort in de App Store staat is dag en nacht. En daar draait het uiteindelijk om: Wil je iets matigs bouwen, of iets bouwen dat mensen geweldig vinden om te gebruiken? Ik weet met welk van de twee meer geld te verdienen valt.

‘We have always thought about design as being so much more than just the way something looks. It’s the whole thing: the way something works on so many different levels. Ultimately, of course, design defines so much of our experience.’ – Jonathan Ive

Deze post is deel één van een driedelige serie. De volgende post is praktischer: Wat voor designer past bij ons?