Kayvan Kian: CEO’s kunnen veel leren van Nietzsche en Aristoteles

De ondernemende leiderschapsfilosoof Kayvan Kian heeft een eclectisch curriculum vitae. Naast dat hij adviseur is bij McKinsey en gastdocent bij o.a. HEC in Parijs, schreef hij twee boeken waarin hij vertelt wat leiders kunnen leren van de wijsheid van filosofen en anderen die over het leven hebben nagedacht.

Kun je wat over je achtergrond vertellen?

“Momenteel ben ik actief als ondernemer, leraar en senior advisor bij McKinsey & Company. Ik studeerde economie en rechten aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en behaalde een MBA bij het Franse INSEAD. Verder houd ik erg van kunst, muziek en andere menselijke creaties, en heb ik sinds jongs af aan een interesse in filosofie en wereldbeelden. Het laatste met name om beter te begrijpen hoe sommige mensen sterker kunnen groeien door moeilijke tijden.”

Waar gaat het boek ‘What is Water?’ over?

“What is Water? gaat over hoe je je staande kunt houden in een veranderende wereld. We leven in een wereld die voor velen volatiel, onzeker, complex en ambigu voelt. Voor jonge mensen gaat het gevoel van onbehagen dat deze wereld oproept gepaard met ernstige moeilijkheden. Velen vragen: hoe kun je leiden en verder groeien in de wereld van vandaag?

In What is Water? verleg ik de aandacht van deze overweldiging naar manieren van denken die mensen kunnen helpen om sterker te worden. Op basis van oude stoïcijnse filosofie tot hedendaagse voorbeelden deel ik manieren van denken voor het omgaan met onze wereld die gemakkelijk overdraagbaar is naar teams, families en gemeenschappen. Je bent niet de enige in deze strijd, en met dit boek zul je een sterk gevoel van keuze in het leven krijgen en behouden, wat voor soort situaties je ook tegenkomt.”

En het tweede boek, ‘What is Wisdom?’, gaat dat over dezelfde thematiek?

“What is Wisdom? gaat vervolgens over hoe mensen daadwerkelijk goede keuzes kunnen maken. Het leven zit vol met belangrijke beslissingen, en ze hebben allemaal consequenties. Groot of klein, positief of negatief, bedoeld of onbedoeld. Zou je jezelf wijs vinden als het gaat om de keuzes die je maakt? What Is wisdom? nodigt mensen uit om vele denkwijzen te oefenen die door filosofen in de loop van de geschiedenis zijn ontwikkeld, waardoor ze betere beslissingen kunnen nemen in een onzekere wereld.

Het vermogen om tussen deze manieren van denken te schakelen, helpt om een duidelijker onderscheid te maken tussen wat belangrijk is en wat niet, en zal om beslissingen te maken zonder spijt. Het geeft de moed om actie te ondernemen wanneer de gelegenheid zich voordoet, de voorzichtigheid om te pauzeren wanneer perspectief nodig is, en de ijver om door te zetten om dichterbij te komen waar je wilt zijn.”

Wat is je digitale strategie om je boeken bij je publiek te brengen?

“De traditionele manier voor schrijvers om een boek te publiceren is in zee gaan met een uitgever, maar ik heb er voor gekozen om het boek zelf uit te geven. Uitgevers zijn natuurlijk behulpzaam, maar kunnen naar mijn mening ook beperkingen opleggen aan de creatieve vrijheid van de auteur. Sommigen bepalen contractueel dat ze de titel mogen bedenken, waar het boek te koop ligt, de oplage en soms zelfs de kaft en een deel van de inhoud.”

“Ik probeer traditionele en moderne methoden te combineren. Zo heb ik de kaft gemaakt samen met een professionele ontwerper en verkoop ik mijn boek via de bekende kanalen, bijvoorbeeld Amazon, Bol, en lokale boekhandels. Verder maak ik gebruik van Gumroad en mijn eigen website. Voordat ik What is Wisdom? publiceerde heb ik losse hoofdstukken via Forbes uitgebracht, bijvoorbeeld “How Thales can help young leaders recognize patterns“. Al met al heb je als auteur veel meer voordelen en kansen dan vroeger.”

‘What is Water?’ werd een bestseller. Wat is je belangrijkste geheim achter dit succes?

“Als het op mijn boeken aankomt ben ik een zeer ‘open boek’, vooral omdat ik hoop dat anderen ook makkelijker een stap zullen zetten om hun gedachten op te schrijven en te publiceren. What is Water? resoneert denk ik bij veel lezers, omdat de inhoud over vele jaren ontwikkeld is tijdens gesprekken en workshops met jonge leiders (en niet andersom). Verder is er een strikte filter van de praktijk en tijd toegepast: alleen de ideeën en oefeningen die je vandaag nog kunt toepassen zijn erin verwerkt, en alle ideeën en oefeningen die een aantal honderd jaar geleden niet bestonden zijn ook weggelaten. Dit zorgt er hopelijk voor dat je als lezer direct in je kracht geplaatst wordt in een snel veranderende wereld.”

En wat hoop je te bereiken met ‘What is Wisdom?’?

“Mijn hoop is dat je als lezer beter inzicht krijgt in hoe je momenteel beslissingen neemt, en hoe je hier over tijd beter in zou willen worden. Onze levens zijn steeds meer onlosmakelijk met elkaar verbonden deze dagen, en of we het willen of niet, de keuzes die we dagelijks maken, of niet maken, hebben kleine of grote, positieve of negatieve, bedoelde of onbedoelde gevolgen voor onszelf en iedereen om ons heen, vandaag én morgen.”

Hoe ben je eigenlijk geïnteresseerd geraakt in filosofie?

“Het zijn thema’s waar ik me van kinds af aan altijd al over heb verwonderd. Ik ben altijd nieuwsgierig geweest naar wereldbeelden van verschillende filosofen en ik vond het dan ook boeiend om die beelden met elkaar te vergelijken. We spraken ook binnen de familie over filosofische thema’s en dat waren dan vaak intellectuele gesprekken. Maar gaandeweg in mijn leven merkte ik dat ik steeds vaker onafhankelijk keuzes diende te maken. En dan ook nog over zaken die andere mensen raken. Zowel op werk als binnen het gezin. En met de pandemie bijvoorbeeld is het zeer ingewikkeld om ver vooruit te kijken terwijl je steeds opnieuw korte en lange termijn keuzes moet maken. Ik begon mezelf steeds vaker af te vragen: Wat is wijsheid in de praktijk?”

Over de praktijk gesproken: wat hebben deze boeken te maken met je werk bij McKinsey?

“Binnen McKinsey heb ik negen jaar geleden het Young Leaders Forum opgericht, waar jonge leiders tussen de 25 en 40 jaar in meerdaagse sessies elkaar helpen en van elkaar leren. Het zijn sessies die je weer terug in de tijd brengen, in een omgeving zonder Powerpoint, snelle technologie of zelfs tafels, net zoals ze in de Oudheid ook bij elkaar kwamen om zonder afleiding diepgaande gesprekken te hebben. Toen ik merkte dat deze sessies waardevol waren voor de deelnemers uit de hele wereld, ben ik begonnen met de inhoud toegankelijk te maken voor een breder publiek door middel van boeken.”

En wat voor thema’s worden er besproken tijdens het Young Leaders Forum?

“Uiteindelijk hebben we vier edities ontwikkeld. De eerste gaat over het leiden van jezelf. En ook met een brug naar het bijstaan en helpen van andere mensen. De tweede gaat over je organisatie. Hoe kun je binnen je organisatie vanuit wie je bent en waar je bent zonder formele autoriteit een positieve verandering teweeg brengen? De derde gaat over het leiden van de gemeenschap. Wat betekent het om een jonge leider in de maatschappij te zijn? Wat betekent het om een goede burger te zijn? Welke positieve veranderingen wil je teweeg brengen en welke mensen kun je hierin meenemen? En de vierde gaat over verschillende wereldbeelden. What is Water? is dus vooral gebaseerd op het eerste forum en What is Wisdom? met name op het vierde forum. De scope wordt dus steeds groter, en telkens vraag je je af hoe je goede intenties ook daadwerkelijk tot goede resultaten kunnen leiden.”

Wat voor inzichten doen jonge leiders op tijdens dit soort sessies?

“De inzichten zijn erg breed, maar hebben vooral te maken met wat ertoe doet om sterker te groeien in moeilijke tijden, en wat hiervan ook daadwerkelijk binnen je invloedssfeer ligt. Voorbeelden zijn hoe je bijvoorbeeld de positiviteit in je omgeving kunt cultiveren, hoe je een gevoel van zingeving kunt creëren in dagelijkse momenten voor jezelf en je naasten, of hoe een beter onderscheid kunt maken tussen de vaardigheden die je wel of geen energie geven.”

In het bedrijfsleven worden beslissingen vaak genomen op basis van een kosten-batenanalyse. Gebruiken CEO’s echt wijsheden van filosofen?

“In het boek staat een quote van socioloog Wiliam Bruce Cameron: ‘Not everything that can be counted counts. Not everything that counts can be counted’. Veel CEO’s en leiders waarmee ik werk realiseren zich dat ze beslissingen niet louter kunnen of willen baseren op financiële rekenmodellen. Ze zijn er zich steeds meer van bewust dat ook dingen die niet makkelijk in getallen zijn uit te drukken ertoe doen, zoals bijvoorbeeld de impact van bedrijfsbeslissingen op de maatschappij.

Er zijn ook andere invalshoeken, Nietzsche heeft het bijvoorbeeld over de ‘eeuwige wederkeer’ als gedachte-experiment: zou je een bepaalde beslissing ook nemen als je zou weten dat deze tot in de eeuwigheid opnieuw op deze manier genomen zou worden? Aristoteles heeft bijvoorbeeld een interessante zienswijze op obstakels. Sommige mensen kunnen klagerig worden als ze een obstakel tegenkomen, maar Aristoteles ziet obstakels als een unieke kans om te groeien en om karakter te bouwen. Als je als leider het bouwen van karakter een belangrijk criterium vindt dan maak je ineens misschien een andere keuze omdat je anders naar een obstakel kijkt. Soms gaan leiders obstakels dan juist opzoeken. Ik merk dus dat leiders wel degelijk deze wijsheden tot zich nemen en in de praktijk implementeren.”

Kun je voorbeelden geven van zaken in het bedrijfsleven die “count but can’t be counted”?

“Daar heb ik twee voorbeelden van. De eerste is op het gebied van klimaatverandering en duurzaamheid. Veel jonge leiders waar ik mee werk zijn veel met dit thema bezig. Duurzaamheid is natuurlijk niet altijd makkelijk om uit te drukken binnen een typische winst- en verliesrekening. Toch zie ik steeds meer leiders die met dit aspect rekening willen houden. Het tweede is op het gebied van mensen. Zie je als leider de mensen als middel of als doel? Behandel je ze op basis van wat juist is, of alleen op basis van wat ze voor je kunnen betekenen? Tijdens de pandemie zag je ook vele voorbeelden van behulpzaamheid en solidariteit die je niet in cijfers kunt uitdrukken.”

Wie komen er naast Nietzsche en Aristoteles nog meer voor in je boek?

“Bruce Lee geeft bijvoorbeeld als tip: ‘Be water’. Als water een obstakel tegenkomt dan gaat het er soepel om heen. Water gaat niet klagen of zich afvragen: ‘Waarom overkomt mij dit?’. Water reageert niet te weinig of te veel, het reageert precies genoeg. Als leider krijg je bij iedere obstakel keuzevrijheid door zelf te bepalen welke je obstakels je wilt overwinnen en welke obstakels je makkelijk wilt omzeilen.

Thales, de grondlegger van de filosofie, heeft het over patronen. Thales laat je inzien dat zaken waar je tegenaan loopt vaak onderdeel zijn van een patroon dat zich vaker herhaalt in je leven of binnen de wereld. Democritus helpt om met beide benen op de grond theorie en praktijk met elkaar te verenigen. Heb je wel door wat er continu om je heen aan het gebeuren is? Democritus nodigt je uit om goed gebruik te maken van je zintuigen en om goed om je heen te kijken wat er daadwerkelijk gebeurt. En dus niet te blijven hangen in hoe je had gehoopt dat de dingen zouden lopen. Hipparchia maakt leider bewust van hun kernwaarden. Op basis van welke waarden maak je als leider beslissingen? Op basis van moed, eerlijkheid, creativiteit of geduld?”

Wat raad je CEO’s en leiders aan op basis van je boek?

“Om een denkbeeldige Raad van Advies te benoemen die bestaat uit oude filosofen en rolmodellen. En dat leiders bij iedere beslissing bedenken: ‘Wat zou Nietzsche hiervan vinden?: wil ik deze beslissing voor de eeuwigheid maken?’, ‘Wat zou Aristoteles hiervan vinden?: hoe kan dit obstakel mij helpen bij het bouwen van karakter?’, ‘Wat zou Socrates hiervan vinden?: welke kritische vragen zou hij mij stellen?’, ‘En wat zou Hipparchia hiervan vinden?: welke kernwaarden zijn echt belangrijk voor mij?’.

Als laatste wil ik mensen meegeven dat het nuttig is om nog meer bewust te worden van jezelf en je omgeving, of zoals ze in de Oudheid ook zeiden ‘ken uzelf’. Hopelijk helpen mijn boeken om betere criteria te vinden voor keuzes tijdens deze moeilijke tijden.”

Over de auteur: Jasper Mutsaerts is helpt sociaal ondernemers groeien als The Startup Coach.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws binnen je vakgebied? Volg Emerce dan ook op social: LinkedIn, Twitter en Facebook.