2021: het verzet tegen hyperscaledatacenters

Werkgelegenheid, gratis warmte voor woningen en belastingen. De Gemeente Zeewolde wil Meta/Facebook graag hebben. Een meerderheid van de gemeenteraad stemde deze maand in met de plannen van Meta/Facebook en het college van burgemeester en wethouders om het grootste datacenter van Europa te laten landen in de Flevopolder.

Maar er is ook veel weerstand tegen de mega blokkendozen van bedrijven als Meta. Buiten het gemeentehuis van Zeewolde werd gedemonstreerd, door boeren met hun trekkers, door klimaatactivisten en door de Socialistische Partij.

In Den Haag is aangedrongen op uitstel. De verkoop van de 80 hectare grond door de Rijksoverheid aan Meta in de Flevopolder moet als het aan de Eerste Kamer ligt maar even wachten tot de Tweede Kamer duidelijk heeft wat de visie wordt voor de ruimtelijke inrichting en datacenters. Ook in het coalitieakkoord staat dat er nieuwe voorwaarden moeten komen voor hyperscaledatacenters.

Een paar jaar geleden was Nederland nog trots op de datacenters zoals Google en Microsoft in Groningen en de kop van Noord Holland vestigden, maar de stemming sloeg dit jaar om.

Datacenters zouden alle groene energie opslurpen die er wordt opgewekt, en verpesten het landschap, zo luidt de kritiek. Actiegroep Data non Grata beweert dat er een tekort is aan waterberging en dat het koelwater dat op het oppervlaktewater wordt geloosd niet gezuiverd kan worden.

Qua werkgelegenheid valt het vaak ook tegen. Eenmaal operationeel biedt een hyperscale datacenter werk aan hooguit een paar honderd mensen.

De Dutch Datacenter Association (DDA) benadrukte deze zomer dat
dankzij datacenters we al thuiswerkend de Nederlandse economie in de lucht hebben kunnen houden. Het marktrapport ‘Roadmap to Recovery’ van de organisatie laat zien hoe dat belangrijke digitale fundament voor ons herstel eruit komt te zien in de komende jaren. Dat moet je volgens DDA niet afremmen.

Er lopen zeker nog zo’n 20 tot 25 projecten voor de vestiging en uitbreiding van nieuwe datacenters in Nederland, zo zei staatssecretaris Dilan Yesilgöz in antwoorden op Kamervragen. De datacenterprojecten lopen in elk geval in Noord-Holland, Flevoland en Groningen.

Op een braakliggend stuk industrieterrein in Winschoten wordt mogelijk ook een datacenter gebouwd. Google en de gemeente Oldambt hebben eerder dit jaar handtekeningen onder de plannen gezet.

Ook de DDA vindt dat er strategie zou moeten komen waarbij meerdere belangen kunnen worden meegenomen. Als Nederland zich ontwikkelt tot datacenterland, kan dat ook leiden tot expertise en het ontstaan van gespecialiseerde opleidingen. Vanuit Eemshaven zijn  23 zogeheten Community Grants verstrekt voor een totaalbedrag van ruim 1 miljoen euro om educatie te stimuleren, waaronder onderwijs met behulp van techniektorens op basisschool de Dobbe in Roodeschool, het eLAB op het Hogeland College in Warffum en Robotica Heroes! bij De Jonge Onderzoekers in Groningen.

Google heeft in Nederland de afgelopen jaren alleen al 2,5 miljard euro geïnvesteerd in datacentercapaciteit. Onderzoek van Copenhagen Economics wijst uit dat dit in de periode 2014-2019 gemiddeld 3400 banen per jaar heeft opgeleverd.

Noord Holland heeft als eerste een dergelijk beleid uitgestippeld. Nieuwe datacenters in Noord-Holland worden enkel nog toegelaten in de gemeenten Amsterdam, Haarlemmermeer en Hollands Kroon, zo staat in de Datacenterstrategie Noord-Holland 2022-2024. Als de Provinciale Staten het stuk in januari fiatteert, is Noord-Holland de eerste provincie met een bestuurlijk vastgestelde datacenterstrategie.

Noord-Holland telt momenteel 57 grote datacenters, waaronder twee zogeheten hyperscale datecenters van Google en Microsoft in de gemeente Hollands Kroon en 55 zogenoemde multi-tenant datacenters die zich al voornamelijk in de omgeving van Amsterdam en in de Haarlemmermeer bevinden.

Het grootste probleem is de energieconsumptie. Het datacenter in Zeewolde consumeert twee keer zoveel energie als heel de stad. Die energie moet ergens vandaan komen. De schaarste op het net is het gevolg van de groeiende economie, de digitalisering van de samenleving, het in recordtempo bouwen van aardgasloze huizen en het verduurzamen van de energievoorziening. Dat zorgt voor een explosieve vraag naar elektriciteit, waardoor het letterlijk knelt op het elektriciteitsnet.