HousingAnywhere niet transparant over lezen berichten

Kamermakelaar HousingAnywhere heeft zijn algemene voorwaarden aangepast nadat Emerce het bedrijf confronteerde met gebrek aan transparantie. Het bedrijf beweerde dat de berichten van gebruikers niet worden gelezen en geanalyseerd, maar doet dat toch, hoofdzakelijk om te voorkomen dat huurders en verhuurders buiten het platform om contact met elkaar zoeken. Gebruikers werden hierover vooraf niet geïnformeerd.

Het Nederlandse platform is in 2009 ontstaan toen oprichter Niels van Deuren zijn studentenkamer in Rotterdam probeerde te verhuren tijdens zijn uitwisseling in Singapore. Inmiddels is HousingAnywhere in meer dan 500 steden wereldwijd aanwezig. Jaarlijks trekt de site naar eigen zeggen 5 miljoen bezoekers.

De startup haalde onlangs nog 6 miljoen euro op in een financieringsronde geleid door het Zweedse Vostok New Ventures.

Huurders hoeven op het platform niets te betalen, verhuurders betalen een commissie van 10 procent over de eerste maand huur (de eerste huurder is overigens gratis). Het verdienmodel is dus anders dan bij Kamernet. Die vraagt aan huurders 21 euro per maand om contact te zoeken met een verhuurder.

HousingAnywhere lijkt erg op gebrand te zijn om huurders zo snel mogelijk aan een verhuurder te koppelen. Verhuurders worden via mails onder druk gezet om snel actie te ondernemen zodra iemand informeert naar de kamer. Een standaardmailtje waarschuwt dat de huurder ‘al in contact is met andere adverteerders’, maar na drie identiek geformuleerde mails is dat weinig geloofwaardig meer. Het platform heeft het bericht na opmerkingen van Emerce hierover aangepast, aangezien de mededeling niet is gebaseerd op actuele data. Wel krijgen conversaties nog steeds de status ‘verlopen’ als er binnen enkele dagen geen contact meer is.

HousingAnywhere wil al helemaal niet dat huurders en verhuurders buiten het platform met elkaar in contact komen. Immers, dan bestaat er gerede kans dat de partijen tot een vergelijk komen zonder dat HousingAnywhere daarvan profiteert.

Dat deze restricties vooraf niet duidelijk aan huurders en verhuurders worden gecommuniceerd, en slim zijn weggestopt in de voorwaarden, blijkt uit reacties van gebruikers die nietsvermoedend hun telefoonnummer of e-mailadres voor de verhuurder achterlaten. Deze gegevens worden direct geblokkeerd, vergezeld van een waarschuwing. Woorden als Skype en WhatsApp leveren eveneens een waarschuwing op, zelfs als ze in een heel andere context worden gebruikt. Na enkele waarschuwingen blijkt dat moderatoren de berichten ook daadwerkelijk lezen.

In de algemene voorwaarden werd tot vorige week, bezijden de waarheid, gesteld dat er niet wordt (mee)gelezen: ‘Only in the case of expected fraud Housing Anywhere reserves the right to analyse the conversations and inform or act in accordance with the criminal code.’

De vermeende grondslag ‘fraudepreventie’ (met verwijzing naar een niet nader toegelichte ‘criminal code’) lijkt dus te worden gebruikt om iets heel anders te bewerkstelligen. Blijkbaar ziet het platform ieder bericht als potentieel frauduleus.

De Europese privacywetgeving AVG eist dat je een duidelijk belang hebt. Fraude opsporen is zo’n belang, ‘maar je moet natuurlijk wel iets hebben om fraude te vermoeden. Alles lezen met het idee, wie weet zit er fraude tussen ergens, gaat natuurlijk niet werken,’ zegt jurist Arnoud Engelfriet.

In zijn algemeenheid geldt dat dat organisaties niet zomaar persoonsgegevens mogen verwerken, zegt een woordvoerster van de Autoriteit Persoonsgegevens desgevraagd. Hiervoor is altijd een wettelijke grondslag nodig. Via een helder, beknopt en toegankelijk privacystatement moet een gegevensverwerker de gebruikers goed informeren over de verwerking van hun persoonsgegevens.

Kamerverhuurder Airbnb scant berichten eveneens op e-mail adressen en telefoonnummers, maar vermeldt dat nadrukkelijk in zijn voorwaarden. Bovendien geeft Airbnb allerlei garanties voor een veilige afhandeling als gebruikers binnen het systeem blijven.

Het lezen van vertrouwelijke berichten ligt niettemin gevoelig. Google deed dat enige tijd met Gmail om gebruikers op maat gemaakte reclames te kunnen tonen. Dat leverde enkele rechtszaken op en nu is er weer ophef over derden die de mails kunnen uitlezen.

HousingAnywhere zegt dat bij kamerverhuur malafide partijen actief zijn die potentiële huurders naar alternatieve communicatiekanalen of platformen proberen te leiden met als doel hen op te lichten. ‘Een automatische scan met behulp van patroonherkenningstechnieken is in onze ogen een van de beste manieren om onze gebruikers te beschermen tegen fraude. Zo worden berichten door het systeem automatisch gescand op bepaalde woorden, maar ook foto’s op de aanwezigheid van contactgegevens.’

Maar voor een bedrijf dat de bestrijding van fraude zo belangrijk vindt, doet Housing Anywhere, anders dan Airbnb, opvallend weinig om de identiteit van de huurders en verhuurders te verifiëren. Die kunnen zich met een simpel e-mail adres aanmelden. Ook zijn de mogelijkheden om de verhuurder of huurder beter te leren veel te beperkt. Er ontbreken recensies en er is geen videofaciliteit om huurders persoonlijk te spreken. Verhuurders willen graag weten wat voor vlees ze in de kuip hebben als ze een kamer voor zes maanden of langer aan onbekenden verhuren.

Een kamer vooraf bezichtigen is voor veel huurders niet mogelijk, aangezien het merendeel van de (buitenlandse) studenten direct bij aankomst in een ander land een kamer nodig heeft.

Op internet zijn dan ook verschillende klachten te lezen over HousingAnywhere, die grotendeels zijn terug voeren op gebrek aan communicatie vooraf. Over huurders die zonder te betalen vertrekken bijvoorbeeld.

De Big Brother-aanpak zou eigenlijk niet nodig moeten zijn: zowel verhuurders als huurders hebben belang bij een goede financiële afhandeling en daarin voorziet HousingAnywhere in elk geval. Zo wordt het geldbedrag pas 48 uur na het inchecken naar de verhuurder overgemaakt. Mocht de kamer of het appartement niet bestaan of niet overeenkomen met de foto’s, dan wordt de huur niet uitgekeerd.