-

Crowdfunding 2017: de markt moet volwassen worden

 

Crowdfunding is nog verre van frictieloos en er zijn nog te veel vraagtekens bij (potentiële) investeerders. Het ‘nieuwe’ is er af, het moet andere doelgroepen aanspreken, maar dat lukt moeilijk. Dat houdt de marktgroei tegen. 

In navolging van mijn blogs in 2015 en 2016 is dit weer een beschouwend artikel over de staat van crowdfunding in Nederland.Zelf ben ik investeerder in crowdfundingplatformen, crowdfunder van verschillende projecten (leningen en convertible loans) en marketingmanager van ZonnepanelenDelen.

Crowdfunding genereert veel aandacht in al zijn facetten, alleen al omdat duizenden losse projecten marketingactiviteiten ontplooien op zoek naar kapitaal. In welke vorm dan ook. En toch; de groei valt simpelweg tegen ten opzichte van wat het kan zijn. Nederland heeft 340 miljard euro spaargeld uit staan. Er is in totaal misschien zo’n 500 miljoen euro door de ‘crowdfundingmolen’ gegaan in Nederland. Waarbij zeer waarschijnlijk de eerste aflossingen alweer zijn gebruikt voor andere investeringen en dus crowdfunding zo’n 0,1% van de spaarmarkt behelst (en 0,05% van het totale vermogen van Nederlandse huishoudens a 1000-1200 miljard euro.) 

Crowdfunding blijft een vervelende term (maar het dekt wel de lading). Er wordt namelijk zoveel onder het kopje crowdfunding geschoven tegenwoordig dat de buitenstaander totaal geen goed beeld heeft van de onderliggende waarde. Wat dat betreft kunnen we veel beter de oude terminologie gebruiken van donaties, aankopen, aandelen, obligaties (leningen) of converteerbare obligaties, zodat voor velen het risicoprofiel direct een stuk duidelijker is. Voeg daar een tijdelement bij – binnen die periode moet het project gefinancierd zijn om gerealiseerd te worden – en men spreekt tegenwoordig van crowdfunding

Dit zijn de grootste en laatste ontwikkelingen binnen het – om het woord toch maar te gebruiken – spectrum van crowdfunding: 

  • Regelgeving en duidelijkheid
  • Echte cijfers komen naar voren
  • Platformen stoppen (of gaan stoppen) 
  • Nieuwe doelgroepen vinden
  • Blockchain?

Regelgeving en duidelijkheid wordt belangrijk

Het is te waarderen dat AFM terughoudend is geweest in het reguleren van de markt om zo – zonder ellendig veel juridische eenmalige en continue kosten te maken – de crowdfundingmarkt op te starten. Dat is met tientallen crowdfundingplatformen in Nederland gelukt, zonder dat er echt pijnlijke zaken zijn gebeurd op hoog niveau. Natuurlijk zijn er de individuele projecten en cases waarbij zaken niet volgens het boekje zijn gegaan. ’Opgelicht’ van AVROTROS is al op zoek naar slachtoffers van fraude bij crowdfundingprojecten en dat levert ongetwijfeld binnenkort interessante televisie op. 

Langzaamaan begint de AFM naar voren te stappen. Met de investeerderstoets, een 48-uurs regel zodat potentiële investeerders zich goed kunnen inlezen en met extra informatie eisen van de platformen. De AFM ziet steeds meer toe op de werking van de platformen zelf en zet daarom de grens per jaar op 5 miljoen euro in plaats van de eerdere 2,5 miljoen waarbij je zonder goedgekeurd prospectus kapitaal mag ophalen. Juist omdat de AFM zelf door heeft dat de eigen kosten te hoog zijn om bedragen tussen de 2,5 en 5 miljoen euro op die wijze publiekelijk te financieren en er daar dus een ‘financieringsgat’ is ontstaan in de Nederlandse markt.

Het is zaak aan de totale crowdfunding markt om helderheid te verschaffen over de risico’s, de afboekingen en de totale opbrengsten inclusief alle kosten. Daarbij heeft de AFM laten weten, dat elk platform deze statistieken op de eigen domeinen moet weergeven. 

Betere cijfers van de markt

De tijd zorgt vanzelf voor meer data. En die is nodig in de markt, waar naïeve investeerders eerst dachten dat een lening met 9% rente echt gemiddeld 9% rendement per jaar oplevert. Er zijn soms verliezen. Er staat tegenover een hoger rendement nog steeds een hoger risico. Zo werkt onze financiële systeem eenmaal. Er is zelden een free lunch (alhoewel). Dat realiseren steeds meer investeerders op die platformen zich ook. En de platformen zelf moeten daar transparant in zijn. 

Hoe ouder het platform hoe lager het netto-rendement zal zijn van het platform, simpelweg omdat de laatste afbetalingen vaak het moeilijkst zijn om te doen. Dan spreek ik natuurlijk over het grootste gedeelte van de crowdfundingmarkt, de leningenmarkt die 75% van deze markt behelst. Daar moet een goede balans worden gevonden tussen spreiden en transactiekosten (in tijd en geld). 

De komende tijd zal blijken hoe elk platform is omgegaan met de kwaliteit van de leningen en dus ook de zekerheden per lening. Zo hebben wij met ZonnepanelenDelen bijvoorbeeld zeer veel zekerheden ingebouwd bij elk zonne-energieproject waardoor het project altijd nog zelfstandig geëxploiteerd kan worden, in het onvoorziene geval de projecteigenaar omvalt.

Voor de convertible loan, hetgeen in de meeste gevallen dus een uitgestelde aandelen koop is, zijn de looptijden eerder 7 tot 10 jaar en daar kunnen we dus voorlopig nog niks zeggen over de rendementen. Zeker omdat de paar positieve uitschieters vaak compenseren voor de vele verliezen. 

Waar ik wel grote vraagtekens bij zet, zijn projecten waarbij er gebruik gemaakt wordt van doelbedrag en streefbedrag. Dit zijn projecten waarbij er meer dan 100% kan worden opgehaald. Er is nog geen data voor handen, maar jonge bedrijven overladen met extra geld is zelden een goed idee. Dat klinkt conservatief, maar er is niet voor niets een doelbedrag, omdat daar alle cijfers mee uitkunnen en het bedrijf verder kan. Het extra opgehaalde kapitaal is letterlijk dan speelgeld voor extra groei en per definitie dus hoger risico.

Platformen stoppen (of gaan stoppen)

Het onvermijdelijke gebeurt. Het is al een tijd aangekondigd. Platformen houden op te bestaan, worden overgenomen of worden ontbonden. Dat niet alle platformen dat scenario goed hebben uitgedacht, is een knullige fout en schadelijk voor de markt. Zo was er recent veel commotie over het omvallen van Regiofund, waarbij de leningaanvrager geen gegevens had van de crowdfunders en dus in eerste instantie niet de lening kon terugbetalen aan de individuele investeerders. Dat is overigens wel opgelost.

Wel blijft het zo dat de markt simpelweg te vol is en er dus een schifting plaats vindt. In mijn eigen sector van zonne-energie zie ik al een paar platformen stilvallen en zo zal dat in alle niches zijn. Eerder stopten Seeds, TenPages en Wayz crowdfunding. Nu stopt Doorgaan.nl. WijZijnSport redt het niet om de bedrijfsactiviteiten te continueren. Daar gaan nog vele platformen volgen, in stilte en ongetwijfeld soms met lawaai. 

Op zoek naar nieuwe doelgroepen

Voor de overgebleven platformen moet de branche op zoek naar nieuwe doelgroepen. De massa moet zeker nog bereikt worden. ‘Crossing the Chasm’ zoals dat in het gelijknamige oude businessboek beschreven staat. Dat betekent mogelijk een andere propositie, een andere doelgroep en mogelijk andere dienstverlening, dan waarmee je bent begonnen als crowdfundingplatform. 

Dat betekent dat de platformen meer vertrouwen moeten kweken, meer dienstverlening moeten bieden en helder moeten zijn over de verschillende scenario’s als het niet gaat zoals eerder bedacht. De 500 miljoen euro is nog peanuts bij wat het potentieel kan zijn. Tegelijkertijd is maar een beperkt aantal mensen bereid continu met investeringen bezig te doen en het nalezen van alle proposities. Dat maakt het volgende punt extra interessant.

Blockchain?

Het kan niet anders: ook in deze branche heeft blockchain toekomst. Voor nog makkelijker investeren en vooral met ‘if this than that rules’-constructies in de contracten. Bijvoorbeeld: Alleen geld doorstorten bij behalen van 100%. Of kapitaal reserveren en automatisch meedoen aan projecten als wordt voldaan aan voorwaardes van bijvoorbeeld de rente, looptijd en de zekerheden die je hebt meegegeven in het ‘contract’ op het platform. Daarbij kan verder blockchaintechnologie de transactiekosten minimaliseren en makkelijker de zekerheden vastleggen van de lening aanvrager.

De ideeën zijn er, de uitvoeringen zijn nog nihil. Blandlord is in Nederland in ieder geval nu het verst met daadwerkelijke gebruik en zit bij de AFM in een speciaal sandbox regime.

Wat komt eraan? 

De markt moet gaan uitwijzen of er Nederlandse dominante spelers overblijven of dat Europese spelers (zoals FundingCircle) zich hier kunnen laten gelden. Wat er in ieder geval gaat gebeuren is die verdere schifting, door overnames, fusies of simpelweg de stekker uit het platform te trekken. Bij GeldVoorElkaar leek dat al te gebeuren, maar de overname partij Trustbuddy bleek een kaartenhuis te zijn die instortte. Ronde twee van het overnamespel in Europa laat op zich wachten. 

Verwacht meer pensioenfondsen en verzekeraars (zie bijvoorbeeld Aegon) die potten geld naast de crowdfunders zetten en in elk project meedoen. Zo wordt het gestapeld financieren bij de verschillende partijen weggehaald en kunnen de crowdfundingplatformen een totale financieringsoplossing bieden. Dat vergroot de impact van crowdfunding direct 2 tot 4 maal, al heeft nu dan nog geen materiële impact op de 150 miljard euro externe financiering aan het MKB.

Resumé

Het knuffelige van het woord crowdfunding valt nu af en misschien moeten we het woord sowieso maar vergeten. Het tv-programma ‘Opgelicht’ zoekt en zal vast de harde werkelijkheid bij sommige projecten gaan blootleggen.

Tegelijkertijd blijft crowdfunding nog steeds een perfect instrument om ‘awareness’ te kweken voor pre-sales en projecten in de cultuur, kunst & sport waarbij de focus veel meer ligt op directe betrokkenheid.

De leningenbusiness zal dus vooral met cijfers aan moeten komen die het eigen bestaan bestendigen en zo het waard maken om als tussen partij op te treden. Tegelijkertijd laat het nu zien dat met een goed gespreide portefeuille er stabiele rentes zijn te behalen van 3% tot 4,5% per jaar. Dat moet ook veel particulieren over de grens trekken, die nu de rente op de eigen spaarrekening tussen de 0% en 0,1% zien schommelen.

Deel dit bericht

Plaats een reactie

Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond