De gevolgen van PSD2 voor online marktplaatsen in Europa
Platforms of marktplaatsen transformeren de wijze waarop we producten en diensten kopen en verkopen. Tal van innovatieve Europese ondernemingen – van veilingsites zoals Catawiki tot maaltijdbezorgers als Deliveroo – bieden consumenten meer keuze en creëren totaal nieuwe markten. Zo ontstaan nieuwe zakelijke relaties tussen aanbieders en afnemers, die voorheen niet mogelijk waren. Hoe past PSD2 in deze markt?
Maar juist omdat deze platforms steeds belangrijker worden voor digital commerce in Europa, is de aandacht gewekt van regelgevende instanties die consumenten beschermen en die het witwassen van geld moeten voorkomen. Met name de nieuwe PSD2 (Payment Services Directive 2)-richtlijn introduceert veranderingen die de ‘grijze gebieden’ moeten wegnemen die op dit moment nog bestaan in de wetgeving rond het betalingsverkeer van kopers aan verkopers via marktplaatsen. Veel marktplaatsen die nu gebruikmaken van de zogenaamde ‘handelsagentvrijstelling’ voor het afhandelen van betalingen, zullen hun businessmodellen en rechtsposities moeten herzien voordat de nieuwe richtlijn in januari 2018 van kracht wordt.
Wat houdt de handelsagentvrijstelling in?
Voor het afhandelen van betalingen tussen verschillende partijen is normaal gesproken een betaalvergunning vereist. Er is echter een alternatief: de handelsagentvrijstelling. Platforms beroepen zich op deze vrijstelling op basis van het feit dat zij slechts optreden als tussenpersoon tussen koper en verkoper. Zij zijn door de koper en verkoper gemachtigd om de aan- of verkoop van producten of diensten af te handelen. Hierbij doet de koper de betaling niet aan het platform, maar aan de verkoper. Het platform (de ‘handelsagent’) is daarbij slechts de intermediair. Veel platforms hebben gekozen om gebruik te maken van deze vrijstelling in plaats van zelf een vergunning als betaalinstelling aan te vragen.
Op dit moment zijn platforms in veel gevallen handelsagent voor zowel de koper als de verkoper. Ze nemen orders en betalingen van de koper aan en geven de betalingen door aan de verkoper. Maar de toepassing van deze vrijstelling verschilt tussen de individuele EU-lidstaten. In sommige lidstaten is het bijvoorbeeld toegestaan dat het platform als handelsagent optreedt voor zowel de koper als de verkoper. Andere lidstaten hanteren echter een striktere interpretatie, waarbij het platform alleen voor één van beide partijen mag optreden als handelsagent. Dus niet voor beide tegelijk. Deze en andere verschillen in de manier waarop de handelsagentvrijstelling wordt toegepast, kunnen een probleem vormen voor platforms.
Gezien de onzekerheden die dit met zich meebrengt, hebben honderden platforms met aanbieders uit heel Europa er al voor gekozen om niet zelf een betaalvergunning aan te vragen. In plaats daarvan maken ze gebruik van een betaalinstelling die al beschikt over deze vergunning.
Wat zijn de gevolgen voor platforms?
PSD2 biedt een verduidelijking van het huidige grijze gebied rond de positie van handelsagenten. Veel landen in Europa gaan er vanuit dat platforms die zelf hun betalingen regelen, zich in de toekomst niet langer kunnen beroepen op de handelsagentvrijstelling. Deze vrijstelling wordt in PSD2 als volgt geherdefinieerd:
“De handelsagentvrijstelling is alleen van toepassing wanneer een handelsagent handelt namens ofwel de betaler, ofwel de begunstigde. Indien een handelsagent optreedt als intermediair voor beide partijen, geldt de vrijstelling enkel wanneer de agent op geen enkel moment in bezit is van of controle heeft over de gelden van koper en verkoper.”
Het lijkt er daarom op dat vanaf 13 januari 2018, wanneer PSD2 in werking treedt, de handelsagentvrijstelling alleen nog maar kan worden toegepast wanneer een platform heel duidelijk optreedt namens een van beide partijen: de koper óf de verkoper. Indien een platform als agent voor beide partijen wil optreden, is dit alleen toegestaan wanneer het platform op geen enkel moment zelf in het bezit is van of de controle heeft over het geld. Dat kan alleen als het platform hiervoor samenwerkt met een gelicenseerde aanbieder van betaaldiensten.
Bescherming van de consument
Deze beperking van de handelsagentvrijstelling is bedoeld om de consument te beschermen en om concurrentievervalsing te voorkomen. Wanneer een platform zelf de betalingen afhandelt, neemt de verkoper van het product of de dienst niet alleen de contractuele verplichtingen tegenover de klant op zich, maar ook de risico’s rond de kredietwaardigheid van het platform. Bijvoorbeeld wanneer het platform failliet gaat voordat uitbetaling heeft kunnen plaatsvinden. Vanuit concurrentieperspectief wil PSD2 zorgen voor een egaal speelveld voor heel Europa, door te verduidelijken hoe de individuele lidstaten de handelsagentvrijstelling moeten toepassen.
In het kader van PSD2 moeten platforms er ook over nadenken of hun betaaldiensten een ‘reguliere bedrijfsactiviteit’ zijn. Hoewel dit niet nader wordt gedefinieerd, staat in de inleiding van PSD2 dat een betaalvergunning is voorbehouden aan “service providers die betalingsdiensten aanbieden in de uitoefening van beroep of bedrijf”. Het is echter moeilijk voor te stellen dat het ontvangen van betalingen en het uitbetalen aan verkopers via een platform als nevenactiviteit kan worden beschouwd en niet als onderdeel van de reguliere activiteiten van een platform.
Het alternatief om te voldoen aan PSD2
Het is voor platforms essentieel dat zij niet meer in bezit komen van of de controle krijgen over het geld van hun cliënten. Dit is een van de fundamentele principes van Stripe Connect – de betaaloplossing van Stripe voor platforms – en is een belangrijke redenen waarom veel platforms in Europa kiezen voor Stripe.
De bedragen die worden ontvangen van de koper en die toekomen aan de verkoper zijn op geen enkel moment in het bezit van of onder controle van het platform. In plaats daarvan wordt het geld op een aparte klantenbankrekening van Stripe gestort, waarna dit wordt uitbetaald aan de verkoper. Alle daarvoor benodigde betaaldiensten worden niet door het platform afgehandeld, maar door Stripe. Dit betekent dat het platform zich niet druk hoeft te maken over het verkrijgen van een betaalvergunning of het aanvragen van een vrijstelling.
Zo kunnen Europese platforms de betalingsverwerking afhandelen volgens alle officiële regels. Ze voldoen aan de voorwaarden in PSD2, zonder dat ze zelf een betaalvergunning hoeven aan te vragen. Ze kunnen zich dus volledig concentreren op de groei van hun platform.
Opmerking: dit is geen juridisch advies. Platforms zouden onafhankelijk en zelfstandig moeten evalueren in hoeverre zij voldoen aan relevante wet- en regelgeving.
Plaats een reactie
Uw e-mailadres wordt niet op de site getoond