Data-dashboards ontwerpen begint met ‘design thinking’

Dashboards zijn een van de meest gebruikte zakelijke communicatiekanalen om data-inzichten te delen en zo cruciale informatie op de meest effectieve wijze over te brengen. Maar hoe zorg je ervoor dat de aandacht van het publiek bij elk dashboard naar de juiste delen wordt getrokken?

Om te begrijpen hoe mensen dashboards gebruiken, hebben we een eye-tracking-onderzoek uitgevoerd. Hiermee konden we inzichten verwerven over hoe algemene ontwerpelementen visueel de aandacht trekken. Het doel was om te observeren hoe mensen ‘instinctief’ een dashboard bekijken dat ze nog nooit eerder hebben gezien. Sommige onderzoeksresultaten moeten we verder bestuderen. Maar met wat we al wel hebben geleerd kunnen we alvast een deel van het mysterie van het dashboardontwerpproces oplossen en tips geven over het ontwerpen van efficiënte dashboards.

Het onderzoek

Binnen het eye-tracking onderzoek stelden we een aantal hypothesen op over hoe mensen naar dashboards kijken, opgesplitst in twee aannames. Ten eerste gingen we ervan uit dat bepaalde ontwerpelementen op het scherm onweerstaanbaar de aandacht zouden trekken, ongeacht hun locatie in het dashboard. We verwachtten veel visuele aandacht voor algemene dashboardelementen zoals lijndiagrammen, kaarten en pictogrammen.

Ten tweede wilden we kijken of mensen geneigd zijn een dashboard net zo te ‘lezen’ als een op tekst gebaseerde webpagina. Andere vormen van digitale media hebben aangetoond dat visuele ‘aandacht’ doorgaans een ​​F-patroon volgt, dat wordt gedefinieerd als de neiging van mensen om webpagina’s te consumeren in een “linksboven> rechtsonder” patroon. We wilden nagaan of mensen hetzelfde F-type patroon zouden aanhouden op onze dashboards.

Veel van de analyses waren gebaseerd op het bekijken van de oogbewegingen over alle dashboards. Er werden voor elk dashboard aandachtsgebieden (Areas Of Interest: AOI’s) gemaakt om aggregatie en vergelijking tussen dashboards mogelijk te maken.

Hierbij hielden we twee categorieën dashboard-AOI’s aan: dashboard elementen en het raster. Dashboard-elementen zijn de ontwerp-elementen waarvan we verwachtten dat ze visuele aandacht zouden krijgen, zoals lijndiagrammen, pictogrammen, kaarten, enz.

Wat betreft het raster werden alle dashboards gesegmenteerd in 3×3 rasters om ons in staat te stellen de neiging van kijkers te analyseren om de inhoud in een F-patroon te consumeren.

Resultaten

De resultaten van de studie lagen behoorlijk in de lijn van de verwachtingen. Veel van de uitkomsten rijmen met standaarden die we kennen uit visuele en user experience (UX) ontwerptheorieën. Er zijn echter ook een paar opvallende bevindingen te vermelden.

1. We hebben kunnen aantonen dat mensen inderdaad de neiging hebben dashboards te bekijken op eenzelfde manier als andere digitale content zoals webpagina’s. Data geaggregeerd over alle deelnemers en dashboards suggereert een sterke neiging om de aandacht initieel te fixeren op de linkerbovenhoek en daarvandaan de aandacht met vergelijkbare waarschijnlijkheid naar rechts en naar de onderkant te verdelen. Deze gegevens ondersteunen de hypothese dat deelnemers de neiging hebben om een ​​F-patroon te volgen tijdens het bekijken van de dashboards.
2. We hebben de aantrekkingskracht onderschat die ‘grote getallen’ op mensen uitoefenen. Grote getallen worden gedefinieerd als grote cijfers die visueel opvallen in een dashboard. We hebben de ‘tijd tot de eerste fixatie’ berekend voor alle dashboardelementen, waardoor we reacties van deelnemers op elk element konden vergelijken. Grote getallen wonnen het met één seconde (in een kijkperiode van 10 seconden) van alle andere elementen (lijnen, pictogrammen, logo’s en kaarten).
3. Er zijn andere ontwerppatronen van toepassing op dashboards die bepaalde gedragingen lijken te ontlokken:

• Herhalende visualisaties hebben de neiging om kijkers visueel te vermoeien.

Afnemende concentratie van boven naar beneden voor de elementen die zich herhalen op het dashboard

• Hoog contrasterende elementen verdeeld op een dashboard kunnen helpen de aandacht te sturen.
• Mensen besteden vaak meer tijd aan het kijken naar het bovenste gedeelte van een dashboard.

‘Design thinking’ toepassen

Met de constatering dat het mogelijk is om te voorspellen waar mensen op een dashboard zullen kijken, een paar tips om deze kennis in het dashboardontwerpproces toe te passen.

1. Ontwerp doelbewust: de wisselwerking tussen mensen en jouw dashboard lijkt sterk op die tussen mensen en andere vormen van digitale content. Dit maakt van jou net zo goed een designer als analist. Hou daarom je gebruikers in gedachten bij het ontwerpen van hun ervaring. Stel jezelf de vraag welk verhaal je wilt vertellen over jouw gegevens op basis van wat voor de gebruikers interessant is. Weerspiegelt de ontwerphiërarchie van je dashboard deze doelen en interesses? Als dat niet het geval is, verbeteren trucjes als het vergroten of verplaatsen naar de bovenste helft van de pagina van belangrijke informatie en het opdelen van de visuele ruimte hun ervaring met je dashboard aanzienlijk.
2. Blijf je ontwerp kritisch bekijken: behandel je dashboardontwerp alsof het een hypothese is. Neem aan dat sommige dingen echt goed werken en dat andere dingen mogelijk moeten worden verbeterd. Zoek naar manieren om deze hypothese te testen. Vraag een vriend om ernaar te kijken en gebruik het dashboard om een ​​vraag te beantwoorden. Voer een ‘squint-test’ uit op je dashboard (kijk met samengeknepen ogen zodat je zicht wazig wordt). Welke delen van het dashboard springen eruit als je ernaar kijkt? Jouw focus weerspiegelt naar alle waarschijnlijk de focus van je gebruikers.
3. Ken je vormen: alle dashboards hebben een bepaalde vorm (kolomvormig, rij-gebaseerd, grid-gebaseerd, hybride). Bewust omgaan met deze vormen kan je beduidend effectiever succesvolle dashboardontwerpen laten bouwen. Anticipeer waarop je gebruikers hun aandacht zullen richten op basis van de vorm van je dashboard en gebruik dat in hun voordeel. Als je bijvoorbeeld weet dat ze een bepaalde key performance indicator (KPI) moeten zien en je hebt een kolomvormig dashboard gebouwd, plaats die KPI dan niet rechts of onder aan het dashboard.

Design-thinking helpt om de belangrijkste data in je dashboard ook echt de hoofdrol te laten spelen. Op die manier kan kennis en informatie optimaal met het publiek gedeeld worden en stel je hen in staat om eenvoudiger beslissingen te nemen. Design thinking is dus een krachtig instrument op weg naar data-gedreven ondernemen. Moet je binnenkort data tot leven brengen in een dashboard? Probeer bovenstaande tips dan eens uit.