Kunnen we de kwaliteit van zorg verbeteren met gepersonaliseerde data?

Door het slim inzetten van data kunnen we van reactieve naar proactieve zorg en preventie. Maar eerst moeten we oude werkwijzen loslaten en vervolgens zorgtechnologie en data gaan omarmen. 

Slimme sensoren verzamelen een schat aan data rondom de gezondheid van bewoners van zorginstellingen. Maar we benutten het volledige potentieel te weinig. Buiten de kritieke zorg is het gebruik van persoonlijke data nog geen gemeengoed in de langdurige zorg. En het werken met gevoelige persoonsgegevens blijkt ook een technisch-operationele uitdaging.

Vermijd alarmen zonder context

Zo is er bijvoorbeeld veel te winnen in de wereld van alarmeringen. Huidige alarmeringen zijn statisch en reactief. Ze houden – ondanks alle slimme sensoren – geen rekening met de context. Ze zijn gekoppeld aan kamers of bedden en niet verbonden met de identiteit en achtergronden van bewoners. Dat levert talloze meldingen en alarmeringen naar vaste telefoons, piepers en smartphones op.

We maken de zorg efficiënt als we sensordata, bijvoorbeeld van slimme matrassen, camera’s en bewegingsherkenning, koppelen aan individuele personen. Om vervolgens met slimme algoritmes te filteren en het in overzichtelijke dashboards te presenteren aan zorgverleners.

Hoe voorkomt dit onnodige zorg?

Een voorbeeld. Door sensortechnologie toe te passen in een verpleeghuis kunnen nachtrondes efficiënter ingericht worden of helemaal worden afgeschaft. Nu kunnen de nachtrondes meerdere malen per nacht plaatsvinden op basis van standaard werkprocessen. Eerst intepreteren we de data tot een zogeheten status, bijvoorbeeld ‘in bed’, ‘in badkamer’, ‘uit kamer’, ‘in stoel’ enzovoorts. Door deze statussen te koppelen aan een persoonlijk profiel, maken we de data persoonlijk. Voor de ene bewoner kan een toiletbezoek al leiden tot een risicovolle situatie. Bij de andere bewoner, als deze bijvoorbeeld binnen 10 minuten weer in bed ligt, weer niet.

Zo brengen we de risicovolle situaties in balans met zorg op maat. De bewoner wordt alleen gestoord indien nodig, wat zorgverleners tijd bespaart, kostbare tijd die aan een andere bewoner kan worden besteden.

Wat is er nodig om persoonlijke data te benutten?

Er is geen enkelvoudige technologie waarmee je elke ‘zorg op maat’-situatie plat kunt slaan. Iedere bewoner is uniek en heeft behoefte aan andere statussen. Je past techniek toe op wat er nodig is. Eén open leefstijl monitoringsysteem wordt dan essentieel om verschillende soorten sensoren te integreren. Door alleen data of een status in te lezen kun je in dat ene platform overzichtelijk een profiel per bewoner maken. Het verzamelen van meer data leidt vervolgens tot inzicht in patronen. Reactieve zorg maakt dan plaats voor proactieve zorg en zelfs preventieve zorg behoort tot de mogelijkheden.

Hoe gaan we dan verantwoord om met de gevoelige data?

Natuurlijk ligt de verzameling en verwerking van gevoelige data onder een vergrootglas. Het moet aan strenge eisen voldoen, zoals de AVG-wetgeving. Daarom moeten we persoonlijke medische data op een veilige manier verzamelen. Dit kan door de technische beveiliging zorgvuldig te waarborgen, door een stap te maken naar persoonlijke accounts voor zorgverleners. Een integratie met de Active Directory van de zorgorganisatie is dan wel gewenst. De autorisatie- en authenticatiemethoden binnen het Elektronisch Cliëntendossier (ECD) zijn naar mijn idee het beste vergelijkingsmiddel.

Wat betekent dit voor de cultuur van een organisatie?

Het gebruik van data vergt inzet van zorgverleners en in sommige gevallen zelfs een hele cultuuromslag. Zorgverleners moeten allereerst vertrouwen krijgen in de berouwbaarheid van de gegenereerde data. Het is nog best een herkenbaar beeld dat zorgverleners alarmen niet vertrouwen en toch even op de kamer kijken of de bewoner wel echt teruggekeerd is van het toiletbezoek. Vertrouwen kost tijd en ervaring en het vergt daarnaast goede begeleiding en advies. Niet alleen de zorgverlener met IT-affiniteit moet de nieuwe werkwijze oppakken en omarmen, maar de gehele organisatie.

Hoe begeleid je zorgverleners en de organisatie naar datagerichte zorgverlening?

Om de kentering naar datagerichte zorgverlening succesvol te maken, is het belangrijk dat medewerkers data en technologie gaan omarmen. Creëer bewustzijn over de positieve effecten van data op hun werk en train medewerkers in uitlezen en het effectief toepassen ervan. Het is belangrijk om medewerkers te laten proeven en experimenteren met een mogelijke nieuwe manier van werken. Voer regelmatig evaluaties uit om de ontwikkeling te stimuleren en eventuele knelpunten te signaleren en op te lossen (of te veranderen).

Programmaleiders en ambassadeurs zijn onmisbaar in dit proces. Zij vormen de cruciale schakel tussen management, zorg en ICT. Zij kunnen een belangrijke bijdrage spelen in de implementatie van zorgdashboards, het coachen van medewerkers en het ontwikkelen van nieuwe zorgplannen en strategieën op basis van verzamelde data.

Van alarmen naar monitoren

De mogelijkheden van datagericht werken zijn eindeloos. Denk aan een toekomst waarin mensen veel langer zelfstandig leven maar ook een hogere kwaliteit van leven ervaren. Waarin intelligente monitoring als een waakzaam oog kritische noodsituaties voortijdig detecteert en voorkomt. En leefstijlmonitoring zorgt voor betere uitkomsten. Zo ontstaat een zorgsysteem dat veerkrachtig, duurzaam en toegankelijk is voor iedereen.

Over de auteur: Ingo Tideman is Head of Solutions & Marketing Nederland bij Ascom.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws binnen je vakgebied? Volg Emerce dan ook op social media: LinkedIn, Twitter en Facebook.