Navigeren met succes: wat websites kunnen leren van Schiphol

Op Schiphol heerst grote drukte, zowel voor als achter de douane. De een zoekt met haast zijn gate voor vertrek, terwijl de ander het vliegtuig uitstapt en graag de weg naar zijn bagage wil vinden. Deze verschillende flows van bezoekers bewegen zich door dezelfde ruimtes van Schiphol en moeten toch ieder hun eigen weg zien te vinden. Hoe zorgt Schiphol ervoor dat dit mogelijk is? En wat kunnen we ervan leren op het gebied van online navigatie? 

Op Schiphol zijn duizenden bewegwijzeringselementen te vinden die het voor iedereen mogelijk maakt om de weg te vinden. Een eerste versie van deze bewegwijzering is in 1967 geïntroduceerd door de Nederlandse ontwerper Benno Wissing. Zijn ontwerpen zijn zo ingestoken dat er eenvoud, duidelijkheid en rust overgebracht wordt op een druk vliegveld vol nerveuze reizigers. In de jaren ‘90 nam ontwerpbureau Mijksenaar de ontwerpen van Wissing over en zette deze onvermijdelijk op de kaart. Schiphol werd meerdere keren benoemd tot beste vliegveld van de wereld, mede dankzij deze effectieve bewegwijzering. 

Wat maakt de bewegwijzering van Schiphol zo succesvol?

De bedenkers van de bewegwijzering hebben in hun ontwerpen een achttal elementen consistent laten terugkomen. Zo bevatten de borden veelal een pijl aan de linkerkant waarmee de richting wordt aangeduid, een paar beschrijvende woorden met grote gate nummers en een simpel maar zelfverklarend pictogram. Het simpele zakelijke lettertype staat tegen een gekleurde open achtergrond en bevat geen andere afleidingen. Er worden in totaal viertal kleuren gebruikt, ieder met een duidelijk doel. Daarnaast hangen de borden op precies dezelfde hoogtes (2300 millimeter boven de grond) en zijn mede daardoor alle (gate)nummers op de borden vanaf 20 meter afstand leesbaar. 

De bewegwijzering van Schiphol wordt als een voorbeeld voor andere vliegvelden gezien. Vliegvelden over de hele wereld nemen (delen van) de bewegwijzeringselementen over, wat voor consistentie binnen vliegvelden zorgt. Door deze standaardisering vindt er herkenning plaats bij reizigers en kunnen ze gemakkelijk de weg vinden in een buitenlands vliegveld. 

Online navigeren: wat kunnen we leren van Schiphol?

Ook op webpagina’s wordt navigeren op een consistente manier toegepast. Over het algemeen zijn we gewend dat menubalken op dezelfde plek bovenaan de pagina staan, breadcrumbs onze route op de website in kaart brengen en wanneer we informatie snel willen vinden er altijd een zoekbalk centraal op de pagina aanwezig is.

Ook zien we dat bepaalde pictogrammen vaak terugkomen, zoals het hamburger menu op mobiele apparaten en het vergrootglas bij zoekopdrachten. Het consistente gebruik van deze elementen over verschillende webpagina’s heen is eigenlijk een ongeschreven regel geworden en voegt herkenbaarheid toe aan je website. 

Ondanks deze ongeschreven regels zijn er toch genoeg websites die graag iets unieks willen meegeven aan de gebruiker. Om deze reden worden er subtiele wijzigingen gemaakt in de looks, plaatsing of interacties van navigatie-elementen. Voorbeelden hiervan zijn navigatiemenu’s die niet bovenaan staan of zoekbalken die geen balk meer bevatten.

Door deze wijzigingen, hoe subtiel ze ook zijn, kan een stukje consistentie en daarmee herkenbaarheid wegvallen op de pagina. Gebruikers kunnen niet meer in één oogopslag door de pagina navigeren en moeten actief gaan nadenken over hun route. Unieke navigatie-elementen die zijn bedoeld om bezoekers aan te trekken, kunnen in deze gevallen leiden tot onduidelijkheid en onzekerheid én averechts werken. 

Ook op het gebied van rust kan de bewegwijzering van Schiphol als bron van inspiratie dienen. Net als websites bevatten de borden op Schiphol veel verschillende soorten informatie. Echter, Schiphol weet deze hoeveelheid informatie op een overzichtelijke manier inhoudelijk te maken op de bewegwijzering. Bij online navigatie lukt dit niet altijd, wat resulteert in een overvloed aan content en weinig rust.

Twee voorbeelden hiervan zijn het toevoegen van tientallen verschillende opties aan een menubalk en het overspoelen van het navigatiemenu door de toevoeging van andere elementen zoals inloglinks en contactgegevens. Door het behouden van rust en overzicht worden gebruikers niet overprikkeld met informatie en kunnen mensen makkelijker door de website navigeren.

Navigatie Schiphol doorvertalen naar online navigeren 

Wat we van Wissing en Mijksenaar leren is dat eenvoud, duidelijkheid en consistentie de belangrijkste factoren zijn als het gaat om navigeren. Door rust in bewegwijzering te bewaren worden al overprikkelde reizigers toch in goede banen naar hun bestemming geleid. Daarnaast wordt door het behouden van consistentie veel duidelijkheid en herkenning gecreëerd en zullen borden op de juiste manier (op)gevolgd worden. 

Wanneer we de bewegwijzering van Schiphol doorvertalen naar online navigatie, komen ook hier consistentie en duidelijkheid terug. Echter zijn we soms geneigd om met de huidige mogelijkheden in techniek subtiele aanpassingen te maken in deze consistente navigatie, wat een averechts effect kan hebben. Daarnaast moeten we blijven opletten dat we eenvoud en rust waarborgen. Op deze manier kunnen we, net zoals Schiphol, ervoor zorgen dat iedereen online zijn of haar weg kan vinden. En door onze aanpassingen te testen kunnen we achterhalen welke manier van navigeren het beste resultaat oplevert.