De QR-code: hernieuwde hype of waardevolle transactiemethode?

In een maand tijd lanceerden drie partijen transactiegerelateerde mobiele diensten met de QR-code. Maar schreven we het zwart-witgeblokte plaatje niet eerder unaniem af? Of zagen we al die tijd toch handige functionaliteiten over het hoofd? Over de wederopstanding van de QR-code in Nederland.

iDEAL, Jortt en ING: dit drietal, respectievelijk een (online) betaalmethode, een online boekhouder en een Nederlandse bank, kwamen binnen 30 dagen tijd naar buiten met QR-functionaliteiten om transacties te doen. Het leverde het drietal behoorlijk wat aandacht op binnen de mainstream en techgerelateerde media.

iDEAL-killer?

iDEAL lanceerde een applicatie waarmee gebruikers een speciale iDEAL QR-code scannen en – in dit geval – direct naar een donatiepagina en vervolgens de eigen bankomgeving worden geleid. Jortt ondersteunt het initiatief van de ING om sinds begin april eenvoudig geld over te maken met een QR-code en de ING-app. Klanten van Jortt kunnen zo facturen scannen die zijn voorzien van een QR-code en snel betalen.

Saillant detail: Jortt noemt de functionaliteit expliciet een iDEAL-killer. Hoewel ING een belangrijke speler is in de Nederlandse financiële markt, moeten anderen als ABN Amro het voorbeeld volgen om een echte iDEAL-killer te worden. Rabobank gebruikt sinds een jaar een eigen alternatief van een QR-code als extra laag beveiliging bij online bankieren.

Belangrijke fouten

Een killer of niet, feit blijft dat de Nederlandse transactieverwerkers geïnteresseerd zijn in betalen via QR-codes. Juist dat betekent een verschuiving in de de reden van het gebruik van de QR-code. Iets meer dan twee jaar geleden schreef Guido Gerritsen op Emerce.nl dat QR-codes doorgaans verwijzen naar website, die veelal niet schaalbaar is voor smartphones. En dat terwijl de QR-code louter met smartphones wordt gescand. “Een andere belangrijke fout die bijna altijd gemaakt wordt, is het ontbreken van een ‘reason why’”, zegt Gerritsen. “Waarom zou ik deze QR-code scannen? Word ik voor mijn inspanning (smartphone pakken, scanner activeren, richten op QR-code, wachten op respons en in spanning wachten op wat komen gaat) beloond? Wat is de boodschap die ik te zien krijg? Wat beweegt mij om iets van deze adverteerder te kopen? Voordeel, meerwaarde of uitleg?”

Ook marketeer Lindsay Kolowich concludeert op Hubspot dat QR-codes slechts werken voor de kleine meerderheid die weet hoe ze te gebruiken. “In 2013 gaf slechts 21 procent van de Amerikaanse smartphone-gebruikers aan ooit een QR-code te hebben gescand. Slechts twee procent daarvan doet dat dagelijks.” En dat is best vreemd, schrijft ze, “omdat je verwacht dat in een tijd als deze consumenten hun smartphone dichtbij zich houden om functionaliteiten als de QR-code, die in feite de digitale met de echte wereld verbindt, veel te gebruiken.” QR-codes maken het overtikken van lange (en dus foutgevoelige) URL’s immers overbodig.

Frustratie

Juist dát is interessant. Volgens hetzelfde principe – dat geweldige innovaties vaak voortkomen uit frustratie – dient de QR-code wel degelijk een doel: het vereenvoudigen van de connectie tussen de online- en offlinewereld. Bovendien lijkt er geen behoefte te zijn aan meer informatie bij advertenties, die doorgaans toch al als overbodig en irritant worden aangemerkt. Kortom, QR-codes en advertenties waren, mede door knulligheden in de uitvoering ervan – geen lang leven beschoren. In Nederland althans, want als we de berichten van de The Next Web mogen geloven, vaart onder andere het Chinese Alibaba – zij het in een iets andere vorm – er wel bij.

Focus verleggen

In Nederland verleggen partijen de focus met QR-codes steeds meer van marketing en advertenties naar transacties. Volgens Gijs Boudewijn van Betaalvereniging Nederland, verantwoordelijk voor iDEAL, groeit het aantal iDEAL-transacties bij webwinkels hard. QR-codes worden deels verantwoordelijk voor de groei, als Betaalvereniging Nederland het vanaf dit jaar mogelijk maakt om met iDEAL te betalen via QR-codes. iDEAL voorziet dat hiermee mobiel betalen substantieel eenvoudiger wordt. Het betalen van een factuur is in de nieuwe opzet een van de praktijkvoorbeelden waarbij iDEAL een snelle manier van betalen vormt.

Net als bij ING, dat de QR-code voor eenzelfde functionaliteiten inzet, is de introductie van QR-code-betalen bij iDEAL onderdeel van de ambitie om online betalingen sneller te laten verlopen. Jeroen Loosekoot, Marketingmanager bij ING: “Door de toevoeging van betalen via de QR-code in onze app maken we weer een stap in onze ambitie om bankieren nog makkelijker te maken. Klanten kunnen vanaf nu snel onderling geld overmaken zonder invoer van een lang rekeningnummer door een betaalverzoek in de app aan te maken.”

Alternatief

Wat betreft Gijs Boudewijn van Betaalvereniging Nederland is betalen met QR-code ook een alternatief naast pinpastransacties. “Het is een hele nuttige toepassing voor bijvoorbeeld bezorgers en collectanten die aan de voordeur willen afrekenen. Ook voor kleine ondernemers die incidenteel betalingen willen ontvangen is het handig. Ook de acceptgiro gaat een keer verdwijnen. Je zou dan ook op je factuur een QR-code kunnen afdrukken die de klant thuis scant en vervolgens met iDEAL betaalt.”

Verbinding met fysieke wereld

In de Hartweek (17 tot en met 23 april) van dit jaar draait launching customer de Hartstichting een pilot om te doneren via QR-codes en de iDEAL-app. “De QR-code en de app zijn uitermate handig voor collectanten en bezorgers om aan de deur af te kunnen rekenen, zeker nu mensen steeds minder contant geld op zak hebben”, aldus Boudewijn tegen de NOS.

De ontwikkelaar van de iDEAL-app voor de QR-code onderschrijft die functionaliteiten. “De QR-code en iDEAL zijn middelen die een groot bereik en een hoge betrouwbaarheid kennen”, aldus Gilbert Gooijers van CM. “Dit breidt het iDEAL-ecosysteem verder uit naar de fysieke wereld. Voorbeelden daarbij zijn dat het overtypen van facturen hiermee overbodig is geworden, je eenvoudig kunt betalen bij tankstations, net als bij het bestellen en bekijken van series en films bij interactieve televisie, etcetera.”

Tegengewerkt

Kennelijk leefde er eerder bij consumenten geen tot weinig behoefte om een smartphone te pakken en de QR-code bij een advertentie te scannen. En werd de behoefte die er dan nog was al snel tegengewerkt omdat codes vaak niet werkten, verwezen naar 404-pagina’s of linkten naar een onleesbaar verhaal omdat de pagina niet mobiel-geoptimaliseerd was. Marketing heeft voorlopig haar kans met de QR-code gehad, de transactiemarkt is nu aan de beurt, zo kan men concluderen gezien de ontwikkelingen.

Vliegwiel

Gezien de groei van online aankopen mede door een aantrekkende economie is er een grote kans dat de QR-code slaagt binnen op het gebied van mobiele transacties. Wellicht vormt een succes van de QR-code met transacties tevens het vliegwiel voor QR-codes binnen marketing.