Onderschat je zoekbalk niet

Wanneer ik een website bezoek, of dat nu als consultant of als consument is, test ik vrijwel direct hoe de zoekbalk (‘site search’) functioneert.

Waarom? Omdat het voor mij een sterke indicator is van hoe goed een website is geoptimaliseerd voor gebruikers. Een goede zoekfunctie kan het verschil maken tussen frustratie en een soepele ervaring. Denk hierbij aan vragen zoals:

• Reageert de zoekbalk snel, of traag?
• Levert het relevante resultaten op?
• Houdt de zoekfunctie rekening met culturele verschillen (patat vs friet) of beperkingen (dyslexie)?

Wanneer de zoekbalk traag is, irrelevante resultaten toont of simpelweg niet goed functioneert, frustreert dat de gebruiker en schaadt het de algehele website-ervaring. Deze negatieve interacties zorgen ervoor dat bezoekers afhaken, minder vertrouwen hebben in je website en uiteindelijk minder snel een aankoop zullen doen.

In dit artikel ga ik in op de impact van site search en onderbouw ik dit met data. Ik bespreek drie belangrijke pijlers om de zoekervaring te optimaliseren:

1. Meer gebruikers stimuleren om de zoekbalk te gebruiken
2. De relevantie van zoekresultaten verbeteren
3. Het aantal zoekopdrachten zonder resultaat verlagen

Meer gebruikers stimuleren om de zoekbalk te gebruiken

Bezoekers die de zoekbalk gebruiken zijn vaak waardevoller dan degene die alleen door de website navigeren. Uit data van onze klanten blijkt dat gebruikers die een zoekopdracht uitvoeren een 125 procent hogere conversieratio hebben en gemiddeld 27 procent meer uitgeven per bestelling dan gemiddelde bezoekers.

Dit is uiteraard geen toeval. Wie de zoekbalk gebruikt, heeft een gerichte intentie: deze bezoekers weten (ongeveer) wat ze zoeken en willen het snel vinden. Wanneer ze succesvol zijn, is de kans op een aankoop veel groter. Om meer gebruikers de zoekbalk te laten gebruiken, moet deze visueel opvallen. Dit begint met de positionering en vormgeving: maak de zoekbalk groter, geef deze meer contrast of plaats hem op een prominente plek, zowel op desktop als mobiel. Daarnaast kun je experimenteren met de tekst binnen de zoekbalk. In plaats van een generiek “Zoeken”, kun je gebruikers activeren met dynamische vragen zoals:

🔍 Waar ben je naar op zoek?

🔍 Hoe kunnen we je helpen?

Zie in de afbeelding hiernaast het verschil dat de plaatsing, het contrast en de tekst kunnen meebrengen. Door de zoekbalk niet alleen zichtbaar, maar ook uitnodigend te maken, vergroot je de kans dat bezoekers deze actief gaan gebruiken. Het toevoegen van een zoekbalk lijkt een logische verbetering, maar simpelweg een zoekfunctie implementeren betekent niet automatisch een stijging in omzet.

Bij een van onze klanten hebben we dit getest: zou een zoekbalk leiden tot betere resultaten? In eerste instantie leek dat niet het geval. Uit de analyse bleek dat de implementatie niet optimaal was, wat uiteindelijk zelfs leidde tot een daling in conversies. Daarom is alleen het stimuleren van zoekbalkgebruik niet genoeg. De volgende twee factoren spelen een cruciale rol:

• De relevantie van zoekresultaten verhogen.
• Het aantal zoekopdrachten zonder resultaat verlagen.

Zonder deze optimalisaties kan een zoekfunctie zelfs averechts werken en frustratie opleveren bij gebruikers.

De relevantie van zoekresultaten verbeteren

Wanneer een gebruiker een zoekopdracht invoert, verwacht diegene een resultaat dat precies aansluit bij zijn of haar intentie. Maar het feit dat er een resultaat verschijnt, betekent niet automatisch dat dit het meest relevante of waardevolle resultaat is.

Een veelvoorkomend probleem is dat zoekmachines binnen websites resultaten tonen die technisch gezien overeenkomen met de zoekterm, maar niet met de werkelijke behoefte van de gebruiker. Denk aan een zoekopdracht voor “waterdichte jas” die vooral dunne regenjacks laat zien, terwijl de gebruiker een gevoerde winterjas bedoelt.

Door regelmatig in te checken op zoekopdrachten en de weergegeven resultaten, kun je snel ontdekken waar de zoekfunctie tekortschiet. Analyseer hoe goed de getoonde producten overeenkomen met wat gebruikers daadwerkelijk zoeken. Dit biedt directe kansen om de relevantie te verbeteren en de kans op conversie te vergroten.

Het aantal zoekopdrachten zonder resultaat verlagen

Uit onderzoek blijkt dat 75 procent van de gebruikers die geen resultaten krijgen bij een zoekopdracht de website direct verlaten. Dit betekent dat een gemiste zoekopdracht vaak ook een gemiste verkoop is.

Neem bijvoorbeeld het volgende scenario:

Een gebruiker zoekt naar een gele jurk op je website → Je verkoopt geen gele jurken → De klantreis eindigt als ze specifiek op zoek waren naar een gele jurk.

Maar wat als je wél gele jurken hebt, maar je zoekfunctie alleen werkt op productnamen? Als het product in de database staat als kleurige zomerjurk (die toevallig geel is), zal de gebruiker die niet vinden. Deze mismatch tussen zoekgedrag en productdata kan direct leiden tot verloren conversies, terwijl de producten wél beschikbaar zijn.

Een ander veelvoorkomend probleem is het verkeerd spellen van zoektermen. Denk bijvoorbeeld aan het zoeken naar product hierboven. Hoe spel je dat eigenlijk? ‘Dumbel’, ‘Dumbell’, ‘Dumbbel’? (De correcte spelling is ‘dumbbell’).

Als je zoekfunctie niet in staat is om veelvoorkomende spelfouten te herkennen, krijgt de gebruiker geen resultaat en vertrekt mogelijk van je website. Hierin speelt ook de European Accessibility Act een rol: niet iedereen typt foutloos en een toegankelijke zoekfunctie moet flexibel omgaan met variaties in spelling. Door veelvoorkomende foute spellingen toe te voegen aan je zoekinstellingen of gebruik te maken van slimme zoekalgoritmes, zorg je ervoor dat gebruikers tóch vinden wat ze zoeken en hun klantreis niet vroegtijdig afbreken.

Zoekgedrag serieus nemen loont

De zoekbalk is meer dan een handige toevoeging. Het is een belangrijk hulpmiddel in de klantreis. Wanneer je investeert in de zichtbaarheid, relevantie en fouttolerantie van je zoekfunctie, dan investeer je direct in conversie, klanttevredenheid en toegankelijkheid. Laat zoekopdrachten geen doodlopende weg zijn. Analyseer, optimaliseer en test, zodat gebruikers vinden wat ze zoeken, en jij precies krijgt wat je wil: resultaat.

Over de auteur: Marc Overvoorde is CRO Consultant bij KINESSO.