De ‘compliance’-paradox: waarom ‘compliance’ IT-bedrijven juist helpt bij freelance-inzet

De Nederlandse techsector staat voor een opvallend dilemma. Enerzijds dwingen de strijd om talent én de behoefte aan flexibiliteit organisaties om freelancers als strategisch kapitaal te zien. Anderzijds werkt 53 procent van de Nederlandse bedrijven niet of nauwelijks met freelancers, vooral door onzekerheid rondom de Wet DBA.

Meer dan de helft van de bedrijven werkt dus niet met freelancers. De ontbrekende schakel? DBA-proof processen. Compliance is duidelijk niet langer alleen een operationele noodzaak; het is een concurrentievoordeel geworden.

Impact op de IT-sector: risico’s en kansen

De DBA-wet heeft een duidelijke impact op de IT-sector. Uit recent onderzoek blijkt dat 59 procent van de IT-freelancers negatieve effecten ervaart van de strengere handhaving, zoals meer administratieve druk en onzekerheid. Tegelijkertijd zien we dat bedrijven die nu investeren in compliance processen, juist beter toegang houden tot top IT-talent.

Volgens de Zelfstandigen Enquête Arbeid van CBS en TNO werkt het grootste deel van de zzp’ers in de zakelijke dienstverlening, waaronder IT, onder zakelijke contracten. In sectoren als zorg en onderwijs ligt het aandeel zzp’ers dat onder zakelijke contracten werkt aanzienlijk lager. Dit laat zien dat de sector voorop loopt in het omarmen van compliance als basis voor samenwerking. Bovendien zijn er tal van voorbeelden van bedrijven die de samenwerking met freelancers juist intensiveren, omdat ze flexibiliteit en gespecialiseerde kennis nodig hebben.

Vraag naar talent versus angst voor schijnzelfstandigheid

De Wet DBA is bedoeld om schijnzelfstandigheid te voorkomen. In de praktijk zorgt de wet echter voor onduidelijkheid en onzekerheid: bedrijven zijn bang voor boetes en juridische risico’s, waardoor ze freelancers mijden. Wat bedoeld was om een evenwichtige arbeidsmarkt te creëren, heeft onbedoeld een grijs gebied gecreëerd waarin een scheiding is ontstaan tussen een deel van de bedrijven dat sinds 1 januari de samenwerking met zelfstandigen heeft afgeschaald en een bijna even grote groep die juist blijft samenwerken met zzp’ ers, of die samenwerking zelfs heeft geïntensiveerd, zo blijkt uit nieuw onderzoek (pdf) van Randstad.

Met ruim 50.000 openstaande vacatures is er in Nederland sprake van een duidelijk tekort aan IT-talent. Voor wie compliant blijft, biedt de wet juist kansen. Door duidelijke, DBA-proof processen te implementeren, kunnen bedrijven met vertrouwen gebruik maken van het freelance talent.

Voor IT-bedrijven die met freelancers werken, is een strakke contract- en workflow essentieel. Dit vereist duidelijke afspraken die de onafhankelijkheid van de freelancer benadrukken, waarbij er geen directe sturing is op de manier waarop en het moment waarop werkzaamheden worden uitgevoerd. Daarnaast mogen freelancers niet structureel dezelfde kerntaken uitvoeren als vaste medewerkers, zoals het onderhouden van propriëtaire codebases of het beheren van interne IT-infrastructuur.

• Het verifiëren van de status van freelancers via checks zoals handelsregister validatie, btw-nummer controle en Know Your Customer (KYC)-procedures die aan de wettelijke standaard voldoen, zijn essentiële stappen om echte zelfstandigheid te waarborgen en risico’s op schijnzelfstandigheid te minimaliseren.
• Smart contracts automatiseren afspraken en betalingen, waardoor duidelijke grenzen worden gesteld aan projectomvang, deliverables en de onafhankelijkheid van freelancers.
• Automatisch factureren volgens wettelijke standaarden ondersteunt de autonomie van freelancers, vooral wanneer ze zelf hun tarieven bepalen en factureren voor werkzaamheden als cloudmigraties of softwaredebugging, in plaats van een vast salaris te ontvangen.

Compliance als concurrentievoordeel

Een compliant freelancestrategie stelt bedrijven in staat om sneller te reageren op digitale transformatie, innovatieprojecten en pieken in de vraag. Ondanks strengere regelgeving zien we een groei in de inzet van freelancers in strategische en technische rollen.

Bedrijven die hun processen op orde hebben, zijn aantrekkelijker voor toptalent en kunnen sneller inspelen op nieuwe projecten en technologische ontwikkelingen. Die wendbaarheid leidt tot meer innovatie, betere resultaten en toegang tot specialistische kennis die met vaste medewerkers vaak buiten bereik blijft. Zo blijf je als organisatie de concurrentie voor in de strijd om IT-talent. In een markt waar vraag het aanbod overtreft, is flexibele, compliant samenwerking met freelancers de sleutel tot groei, innovatie en toekomstbestendigheid.

De DBA-wet moet niet worden gezien als een beperking, maar als een kans om talent op een duurzame en flexibele manier in te zetten. Zo wordt compliance niet alleen een verplichting, maar vooral een katalysator voor groei en innovatie in de Nederlandse IT-sector.

Over de auteur: Malik Azzouzi is Country Director Benelux bij Malt.