Ga je voor open source of maatwerk CMS voor je online platform?

Al voordat het ontwikkelen van een nieuwe webshop begint sta je voor een belangrijke keuze, namelijk: welk type software ga je gebruiken? Deze keuze is altijd een grote stap, het beïnvloedt immers de manier waarop de webshop werkt, hoe gemakkelijk of niet je aanpassingen kunt doen en welke (door)ontwikkelmogelijkheden er in de toekomst zijn.

Voordat je gaat onderzoeken wat voor software er op de markt verkrijgbaar is, loont het zich dan ook om eerst je wensen en behoeften duidelijk in kaart te brengen. Wat moet een webshop voor je organisatie kunnen? Aan de hand van wat hieruit komt is het een stuk makkelijker navigeren in het aanbod aan webshopsoftware en te bepalen wat bij je onderneming past. 

Achterkant van je webshop

Binnen dat spectrum van webshopsoftware spreken we ook wel van een content management systeem, afgekort CMS genoemd. Dit is, simpel gezegd, de achterkant van de webshop waarin je aanpassingen kunt doen en de content van de shop kunt beheren. Specifiek voor een webshop is de term commerce CMS ook gebruikelijk, maar voor het gemak houden we in dit artikel de term CMS aan. Er zijn verschillende CMS-typen, denk bijvoorbeeld aan open source, closed source, of maatwerk CMS. Veel online ondernemers krijgen te maken met de keuze voor één van deze en, afhankelijk van de strategische doelstellingen van een organisatie, is de een meer geschikt dan de ander. In dit artikel gaan we dieper in op de voordelen van een open source CMS voor je webshop en maken we een aantal vergelijkingen met CMS-systemen van een ander type.

Open source, closed source en maatwerk CMS: hoe zat het ook alweer?

Voordat we ingaan op de voordelen van een open source systeem bespreken we nog even kort wat het precies is, en bekijken we ook wat closed source en maatwerk CMS-systemen zijn om her en der de vergelijking te kunnen maken. Bij een open source e-commerce CMS is de broncode openbaar, voor iedereen toegankelijk en gratis te downloaden. Shopware en WordPress zijn een aantal bekende voorbeelden. Rondom een open source systeem bestaat een community met programmeurs die plugins ontwikkelen en de software uitbreiden. Wanneer je speciale functionaliteiten of aanpassingen wenst waar nog geen bestaande plugins van beschikbaar zijn, kan een e-commerce bureau je helpen om zelf wijzigingen tot het platform toe te voegen.

Dan heb je closed source, waar Sitecore, Episerver en ook Shopify voorbeelden van zijn. Daarbij koop je een standaardpakket waarbinnen een webbouwer voor je de webshop kan configureren. De broncode is niet openbaar en dus ook niet te wijzigen. Voor extra functionaliteiten moet je ook hier zelf modules laten bouwen tegen het platform aan.

Een maatwerk CMS is een systeem dat door een e-commerce bureau of webbouwer zelf is bedacht en ontwikkeld. Daarbij is de broncode van de ontwikkelaar en niet toegankelijk voor anderen. Omdat er geen andere ontwikkelaars zijn die dit systeem gebruiken is een maatwerk CMS niet overdraagbaar naar een andere e-commerce partij. Op deze manier ontstaat er een vendor lock-in. Bij een systeem van dit type betaal je vaak (eenmalig) voor een licentie of een maandelijks bedrag. 

Voordelen van een webshop op basis van een open source CMS 

De openbaarheid van de code, het kunnen overdragen van een CMS en de mate waarin het mogelijk is om nieuwe functionaliteiten toe te voegen. Het zijn een aantal van de grootste verschillen tussen open source, closed source en maatwerk CMS-systemen. Bij een open source CMS brengt het tal van voordelen met zich mee, we bespreken er een aantal hieronder. 

Ontwikkeling van een open source platform 

Een open source CMS biedt veel vrijheid bij de ontwikkeling van het platform. Je kunt bijvoorbeeld je webshop door een e-commerce bureau laten configureren maar bent je niet afhankelijk van deze partij: je kan je e-commerce platform in z’n geheel overdragen naar een ander bureau als je dat wilt. Omdat je bij een closed source CMS eigenaar bent van de broncode is het ook hier mogelijk om met je webshop over te stappen naar een andere webbouwer. Of het maatwerk ook mee mag is verschillend per bureau en afhankelijk van afspraken. Soms voegt een bureau een vendor lock-in toe aan het contract, waardoor je niet zo eenvoudig alle code kunt laten overdragen of sommige plug-ins bij de ontwikkelaar blijven. Let daar dus altijd op. Bij een maatwerk CMS is, zoals eerder gezegd, de ontwikkelaar eigenaar van de broncode. Wanneer je stopt bij deze webbouwer of de webbouwer stopt zelf, ben je je e-commerce platform kwijt, je krijgt hooguit de speciaal voor je gemaakte onderdelen en data mee. Al is het dan nog maar de vraag of je hier iets mee kunt.

Uitbreidingen

Een ander voordeel bij de ontwikkeling van een open source CMS zijn de uitbreidingsmogelijkheden. Er is een schat aan functionaliteiten en plugins beschikbaar vanuit de community die al dan niet tegen betaling worden aangeboden. Denk bijvoorbeeld aan koppelingsmogelijkheden met allerlei systemen (ERP, PIM, boekhouding, CRM etc.) en plug-ins voor marketingactiviteiten, thema’s, productbeheer enzovoorts. Naast wat er al beschikbaar is, kan een e-commerce bureau een custom made plug-in of koppeling bouwen en aansluiten op je webshop. Een maatwerk CMS kan beperkt zijn in mogelijkheden qua design en functionaliteiten, afhankelijk van de kennis en kunde van de webbouwer. Dit geldt ook voor de doorontwikkeling. De continuïteit van een maatwerk CMS is afhankelijk van het succes. Als de groep van klanten steeds kleiner wordt, zal de doorontwikkeling inclusief updates en security patches e.d. steeds langzamer gaan. Bij een open source CMS ben je dus veel meer verzekerd van uitbreidingen en doorontwikkeling. 

Laagdrempelig in gebruik

Het gros van de open source systemen biedt gebruikers de mogelijkheid zelf een groot deel van de webshop te kunnen bewerken. Via de backend van de site is het eenvoudig de content aan te passen of nieuwe pagina’s aan te maken. Dit maakt een open source CMS laagdrempelig in gebruik, je hoeft namelijk niet voor elke aanpassing bij de webbouwer aan te kloppen. Je maakt zelf Bij Shopware bijvoorbeeld, maak je eenvoudig nieuwe pagina’s en campagnes aan via de gebruiksvriendelijke interface. Met de vaakgebruiktehet drag and drop systeem zet je, ook wanneer je geen technische kennis hebt, in een handomdraai mooie pagina’s in elkaar. Bij een maatwerk CMS ben je meer afhankelijk van de ontwikkelaar in wat je zelf kunt aanpassen aan het CMS. Elke ontwikkelaar van een maatwerk CMS heeft een eigen standaard pakket inclusief een bepaalde mate van gebruiksvriendelijkheid en opties om een webshop zelf te kunnen bewerken. Het kan voorkomen dat bepaalde functionaliteiten of aanpassingen apart ontwikkeld moeten worden, wat vaak extra kosten met zich meebrengt en waarbij je afhankelijk bent van de tijd en planning van een webbouwer. 

Veiligheid

Veiligheid is een belangrijk onderdeel bij het realiseren van je webshop. Je wilt hackers en narigheid stevig buiten de deur kunnen houden. Open source systemen zijn, zoals de naam al zegt, open. Dit betekent dat iedereen toegang heeft tot de broncode, ook bijvoorbeeld hackers. Het risico dat dit met zich meebrengt wordt door de meeste open source systemen goed getackled met diepgaande veiligheidsupdates en plug-ins. Daarnaast is er de community die actief kwetsbaarheden in het systeem opspoort en hier oplossingen voor ontwikkelt.

Een maatwerk CMS scoort op veiligheid goed. Doordat de broncode gesloten is, is het een stuk lastiger om door de muren van het systeem te komen. Daarnaast is het aantal webshops dat op dat specifieke type software draait gering, dus is het een minder aantrekkelijk doelwit. Een potentieel nadeel ten aanzien van veiligheid bij een maatwerk CMS is de bereidbaarheid van een ICT-afdeling om het CMS te koppelen met de reeds bestaande databronnendatasystemen binnen een organisatie. Deze afdelingen hebben als voornaamste opdracht om de systemen te beveiligen. Doordat het kleinschalige maatwerk CMS wellicht nog geen bewezen techniek is, vergeleken met een open source CMS met bewezen succes, staan ICT-afdelingen niet altijd positief tegenover het maken van de koppeling. 

Prijs

Op het gebied van prijs zijn er verschillende scenario’s mogelijk waarbij een open source of een maatwerk CMS prijstechnisch een betere keuze is. Bij open source zit het vaak als volgt. Open source systemen hebben vrijwel altijd een gratis versie en daarnaast een aantal professionele edities waar meer functionaliteiten in zitten. Binnen de professionele edities is er vaak keuze tussen een aantal varianten, oplopend in prijs. Zo is dit type webshop voor bedrijven van verschillende groottes interessant: er is altijd een pakket dat bij je budget past. 

Bij een maatwerk CMS wordt de gehele webshop from scratch voor je geprogrammeerd en vraagt daarom vaak een relatief grote investering, naast een maandelijkse fee voor beheer en onderhoud. Functionaliteiten of designs die niet in het standaardpakket zitten vragen om extra investeringen omdat ze helemaal nieuw worden gebouwd, hetzelfde geldt voor aanpassingen of toevoegingen van nieuwe onderdelen in de toekomst. Maar, stel dat je als organisatie een recht toe recht aan platform wilt en het bureau heeft dat op de plank liggen, dan kan het relatief goedkoop zijn. Omdat de webshop niet helemaal opnieuw gebouwd hoeft te worden blijven de kosten beperkt. Onthoud daarbij wel dat ook hier voor elke niet standaard onderdeel, veel werk moet worden verzet. 

En nu kiezen…

Vooropgesteld: de keuze voor een open source, closed source of maatwerk CMS is niet goed of fout. De ene webshop is de andere niet en elke onderneming maakt eigen strategische keuzes. Wil jij graag flexibiliteit, veel beschikbare functionaliteiten en een gebruiksvriendelijkheid systeem tegen een bij je bedrijf passend budget? Dan is open source de perfecte keuze voor je organisatie. Het is een bewezen techniek die online ondernemen makkelijker maakt. Wat wil je nog meer? 

Over de auteur: Tomas Hesseling is managing director van Shopworks.