Headless in vier trends: binnen zeven jaar van uitzondering naar standaard

Een headless architectuur is in korte tijd van iets nieuws de nieuwe standaard geworden. Vier trends in e-commerce drijven die omslag aan en maken headless onvermijdelijk.

Zeven jaar geleden was je als organisatie of e-commercebedrijf een uitzondering als je headless ging. Tegenwoordig loop je achter de feiten aan als je nog geen werk hebt gemaakt van een headless architectuur, terwijl je daar wel de vruchten van zou kunnen plukken. Die opkomst is goed te verklaren aan de hand van vier belangrijke trends: trends die er bovendien voor gaan zorgen dat grote organisaties die niet headless werken binnen afzienbare tijd niet meer bestaan.

In 2016 was Forrester een van de eerste grote onderzoeksbureaus die uitgebreid rapporteerde over de opkomst van headless contentmanagementsystemen. Organisaties met een volledig headless IT-architectuur waren destijds nog de uitzondering, maar headless heeft sindsdien gestaag terrein gewonnen. Tegenwoordig is het aandeel bedrijven dat een monolithische architectuur – de tegenhanger van headless – gebruikt al geslonken tot 50 procent. 35 procent werkt al headless en de overige 15 procent gebruikt maatwerkoplossingen.

Als die ontwikkeling zich doorzet wordt headless binnen zeven jaar de meest gebruikte optie als het gaat om de inrichting van IT-architecturen. Dat terwijl headless inrichtingen complexer zijn dan monolithische. Toch worden die eerste steeds populairder en maken steeds meer grote organisaties de overstap naar headless. Ze doen dat omdat de voordelen voor hen zo ingrijpend zijn dat ze er hun concurrentie mee kunnen verslaan. Die voordelen laten zich het best uitleggen aan de hand van vier trends.

Trend 1: gebruikers leggen de lat steeds hoger

Moderne gebruikers willen een persoonlijke benadering en veel opties om uit te kiezen. Ze accepteren geen verwarrende flows, lange laadtijden of work-arounds omdat een systeem platligt. Ze accepteren alleen nog topkwaliteit, zoals ze die bij grote, toonaangevende merken ervaren. Vinden ze die kwaliteit niet bij jou, dan gaan ze naar de concurrent. Eén negatieve klantervaring kan tegenwoordig al betekenen dat je een klant verliest, en na de tweede negatieve ervaring ben je bijna elke moderne klant kwijt.

Monolithische oplossingen hebben een beperkte set opties aan boord. Ze blinken bovendien nooit op alle vlakken uit. Een monolithische oplossing neem je in gebruik omdat het gemakkelijk is, niet omdat zo’n oplossing op alle onderdelen – snelheid, capaciteit, gebruiksvriendelijkheid, etc. – de beste is in zijn soort. Een monoliet die op ieder vlak topkwaliteit levert, bestaat helaas niet.

Het gevolg daarvan is dat je met zo’n monoliet onmogelijk op optimale wijze aan alle bestaande en toekomstige klantwensen tegemoet kunt komen. Hoe hoger consumenten hun lat leggen, hoe groter de kans dat een monolithische oplossing tekortschiet. Je kunt dan alleen met een headless inrichting nog aan de wensen van je klanten voldoen, zeker op de langere termijn.

Trend 2: bedrijven willen uitbreiden, internationaal gaan en schalen

Elk bedrijf wil groeien. Dat betekent: je assortiment uitbreiden, meer diensten ontwikkelen en wellicht internationaal gaan. Monolithische oplossingen ondersteunen dit soort uitbreidingstrajecten vaak slechts ten dele.

Zo is het in de meeste monolithische oplossingen niet mogelijk om eenvoudig verschillende versies van dezelfde website naast elkaar te zetten, bijvoorbeeld om verschillende regio’s te kunnen bedienen. Verschillende taalversies worden vaak nog wel ondersteund, maar het is dan bijvoorbeeld niet mogelijk om voor elke regio een ander aanbod te tonen, of om dezelfde content – fotografie, video’s en andere content – met een afwijkende lay-out te presenteren. En wat te denken van regionale verschillen in betaalopties, verzendopties, valuta en wettelijke regels rondom dienst- en productinformatie die je moet tonen?

Voor organisaties die willen uitbreiden is het bijna onmisbaar om te kunnen differentiëren op al die onderdelen, want je concurrenten kunnen dat ook. Het is dus een voorwaarde om over de grens succesvol te kunnen zijn. Een enkele, platte website runnen in een kant-en-klare oplossing werkt prima, maar zodra je gaat uitbreiden, kom je hiermee in de knel. Een headless architectuur biedt dan uitkomst.

Trend 3: onderscheidende CX en UX geven de doorslag

Bedrijven met een optimale, onderscheidende customer experience groeien tegenwoordig twee keer zo snel als hun concurrenten, zo becijferde McKinsey. Een belangrijk onderdeel van de algemene customer experience is de gebruikservaring op digitale platformen: je webshop, je app en je andere digitale kanalen. Onderscheidend zijn ten opzichte van je concurrenten is op die platformen tegenwoordig cruciaal.

Consumenten willen niet alleen topkwaliteit, ze willen ook een unieke, persoonlijke ervaring. Daarom is het van belang om je klant centraal te stellen bij alles wat je doet. Niet alleen kort vooraf en kort achteraf, maar continu, bij elke klantreis, op elk platform en bij elke ontwikkeling. Alleen door echt human-centered te werk te gaan, kun je die onderscheidende, optimale UX bewerkstelligen.

Die ontwikkeling staat haaks op het gebruik van monolithische oplossingen. Vanwege de beperkte set aan opties hebben die oplossingen in de afgelopen jaren juist voor eenheidsworst gezorgd: ontelbare websites én apps met vrijwel identieke functies, flows en een niet-onderscheidende UX. Die functies en flows zijn niet slecht – want er is uiteraard een goede reden dat al die websites en apps ze hebben – maar ze zorgen wel voor steeds minder onderscheid tussen verschillende partijen. Wil je je wél onderscheiden van je concurrenten, dan moet je je richten op een eigen, unieke UX. Een headless architectuur is hiervoor uitstekend geschikt.

Trend 4: nieuwe innovaties moet je sneller omarmen dan je concurrent

Wie het snelst en het best inspeelt op nieuwe technologische innovaties, geeft zichzelf een voorsprong in zijn marktsegment. Soms zijn die innovaties te voorzien en het gevolg van langdurige trends, maar soms komen ze ook vrij plots uit de lucht vallen. Afhankelijkheid van monolithische oplossingen werkt dan als een handrem. Je kunt dan nooit sneller zijn dan je concurrenten, omdat je niet wendbaar bent.

Een voorbeeld verduidelijkt het belang van die wendbaarheid. Apple kondigde in juni 2023 zijn nieuwe Vision Pro aan, de eerste AR-headset die het bedrijf op de markt brengt. Of de Vision Pro een succes wordt, weet niemand, maar koplopers op het gebied van digitale marketing bereiden zich nu al voor. Welke impact heeft de komst van dit soort AR-headsets op digitale marketing?; op iOS-apps?; op de manier waarop je content presenteert op je website? Wat moet je als organisatie nu doen om straks, als een apparaat als de Vision Pro door consumenten gebruikt wordt, er voordeel van te ondervinden in plaats van hinder?

Wie kiest voor headless, kan veel sneller inspelen op nieuwe innovaties. Doordat je contentopslag en -beheer is losgekoppeld van je presentatielaag, kun je je content veel eenvoudiger geoptimaliseerd op nieuwe plekken tonen zonder impact te veroorzaken op je bestaande kanalen.

De markt heeft gesproken

Veel organisaties die al wat langer bestaan, zitten van oudsher vast in een statische inrichting van monolithische IT-oplossingen. De omslag maken naar headless is niet altijd eenvoudig, maar wordt onvermijdelijk. De markt heeft namelijk gesproken en is zeven jaar geleden de headless-snelweg ingeslagen. Als de huidige ontwikkeling zich doorzet, zijn er over nog eens zeven jaar nauwelijks nog grote, serieuze spelers over die niet headless werken. De voordelen van headless geven die spelers bovendien een ingrijpende voorsprong op concurrenten die dan nog steeds niet headless werken. Die voorsprong is dusdanig groot, dat van een echte concurrentiestrijd dan geen sprake meer is. Headless wordt de standaard.

Over de auteurs: Paul Niehuis is UX Lead en Giuseppe Maggiore is CTO bij Hoppinger.