Houvast in het complexe internationale web van online betalen

Online betalen? Heel normaal. Het voelt voor de meeste mensen veilig en vertrouwd. Voor bedrijven is dat anders: zij moeten lastige keuzes maken over het aanbieden van betaalmethoden en het gebruik van betaaldiensten. En dat in steeds meer landen.

Eerst even terug naar de basis. Wat is er nou zo ingewikkeld aan online betalen? Geld overmaken van A naar B en dat is het dan. Als je dat op grote schaal, semi-geautomatiseerd doet, loop je echter tegen problemen aan. Klanten bankieren bij verschillende banken, betalen met een bankpas, creditcard of tegoedbon. En hun betaling wil je in realtime omzetten in de volgende processtappen, zoals het aanmaken van een verzendorder. Dat vraagt om technische infrastructuur die feilloos werkt. Het moet vertrouwd, fool-proof en honderd procent veilig zijn.

De rol van de Payment Service Provider

Voor vrijwel geen enkele organisatie is dit op eigen kracht realiseerbaar. In plaats daarvan zijn er meestal twee partijen betrokken bij het bovenstaande proces: een partij met betrekking tot de betaalmethode en een PSP (Payment Service Provider). De eerste is de voorkant voor de consument: die gaat over de gekozen betaalmethode. Dat zijn de betaalmethoden die een website je voorschotelt en die je waarschijnlijk bij naam kunt noemen.

Daarachter zit de PSP (zoals PayPal en enkele andere bekende spelers) die een stuk technische infrastructuur levert die het mogelijk maakt om überhaupt betaaldiensten aan te bieden. Daar zit ook een juridische component bij. Het faciliteren van betalingsverkeer en transacties en het soms tijdelijk beheren van andermans gelden – bijvoorbeeld in het geval dat een webshop producten van derden verkoopt – raakt aan financiële dienstverlening en is onderhevig aan talrijke regels. Een PSP heeft bovendien een boekhoudkundige dimensie. Door transacties van talloze bronnen te trechteren, zelfs pinbetalingen in de fysieke winkel, voorziet de PSP in een administratieve behoefte.

Grensoverschrijdende handel

Tot zover helder: de consument kiest uit een gemakkelijk en overzichtelijk pakket online betaalmethoden en verkopende bedrijven maken gebruik van de diensten van een of meerdere PSP’s om die methoden aan te kunnen bieden. Ook voor bedrijven is dat relatief eenvoudig… totdat business de grens overgaat. Want dat de consument zich in een online winkel weinig aantrekt van landsgrenzen, betekent niet dat je betaalproces ook makkelijk de grens oversteekt. Daarbij komen bedrijven nog tal van uitdagingen tegen, want waar consumenten tegenwoordig probleemloos over de hele wereld online producten kopen, is het landschap van betaalmethoden en PSP’s hopeloos gefragmenteerd. Het in Nederland populaire iDEAL is daar een schoolvoorbeeld van: een bedrijf dat in Nederland online verkoopt kan eromheen, maar het wordt door buitenlandse webshops vrijwel nooit aangeboden.

Dat zou op zich geen probleem zijn als PSP’s verschillende betaalmethoden in tal van verschillende landen probleemloos aan elkaar zouden knopen. Daar is tenslotte waarvoor ze zijn. Ten dele gebeurt dat ook. PayPal, dat een betaalmethode en wereldwijd opererende PSP is, is daarvan wellicht het bekendste voorbeeld, maar is ook gelijk een uitzondering. Het PSP-landschap is haast net zo gefragmenteerd als dat van de betaalmethoden. Veel providers zijn relatief jonge bedrijven die gebonden zijn aan een land of regio. Het gevolg is dat buitenlandse expansie van bedrijven gepaard gaat met een uitdijend landschap van lokale PSP’s, betaalmethoden, bankrekeningen en complexere administratie. Dat is nou eenmaal de prijs van buitenlandse groei, zo lijken veel bedrijven te denken.

Multi-PSP-strategieën

Werken met meerdere PSP’s is soms onnodig, soms een bewuste strategie, en vaker nog een combinatie van die twee. Voor de goede orde: er zijn valide redenen om te kiezen voor meerdere PSP’s. Een PSP voorziet in de infrastructuur voor betalingen. Daar wil niemand een single point of failure introduceren, zeker omdat er veel relatief kleine spelers op de markt zijn. Redundantie in betaalinfrastructuur is een logische eis. Tegelijk is daarmee ook een deel van de oplossing gegeven: niet de hoeveelheid van providers, maar hun schaal maakt een infrastructuur veilig en bestand tegen storingen. Dat is evenveel een keuze voor een grote speler als dat het een keuze is voor werken met meerdere PSP’s. Sterker nog, bedrijven die met meerdere PSP’s werken omdat ze per land of regio een andere gebruiken, zijn binnen individuele landen nog steeds erg kwetsbaar.

Veel PSP’s laten ook steken vallen wat kennisdeling betreft. Ook dat is een gevolg van versnippering en al te lokale focus. Bedrijven willen niet alleen een stuk techniek of infrastructuur, maar ook ervaring en kennis van het gebruik. Simpel gesteld: bedrijven die internationaal uitbreiden willen niet alleen een technische oplossing voor hun transacties, maar ook kennis van de markt en de betalingsvoorkeuren. Daardoor kiezen ze al snel voor een lokale partij, met expansie van het aantal PSP’s waarmee gewerkt wordt tot gevolg. Ook dat is echter een keuze en geen onvermijdelijke werkelijkheid. Grote PSP’s zetten bewust in op wereldwijde aanwezigheid en het bieden van kennisondersteuning aan bedrijven die met hun betalingsinfrastructuur de grens over willen. Zo steek je talloze landsgrenzen over zonder steeds een nieuwe PSP aan boord te halen.

Minder is meer

Waar elk internationaal opererend bedrijf met online verkoop in principe naartoe wil is flexibiliteit aan de voorkant en eenvoud aan de achterkant. Dat wil zeggen: de flexibiliteit om overal ter wereld de online betaalmethoden aan te bieden die daar populair zijn. Ingesleten patronen en betaalvoorkeuren in een land veranderen wat dat betreft maar zelden.

Daarnaast is het wenselijk om het aan de achterkant zo eenvoudig mogelijk te maken. Een minimum aan PSP’s past daarbij: genoeg opties om robuust te zijn en te voldoen aan specifieke behoeften zoals redundantie of het ondersteunen van (pin)betalingen in de fysieke winkel; maar tegelijk geen heel landschap dat zorgt voor complexiteit en overhead. Anno 2024 hoeft het faciliteren van betalingen overal ter wereld helemaal niet meer zo complex te zijn als je kiest voor een PSP waarmee je de hele wereld over kunt.

Over de auteur: Maarten Zwaan is Director (Market Leader) Benelux & Ireland bij PayPal.