2019: de websuper groeit, maar is nauwelijks een bedreiging

De forse groei van online boodschappen vormt geen bedreiging voor de fysieke supermarkt. De bevolking groeit en de supermarktbestedingen per inwoner stijgen, waardoor er in groeigemeentes zelfs ruimte is voor meer supermarkten. Dat bleek eerder dit jaar uit het supermarktrapport van vastgoedadviseur Colliers International.

Lidl Bussum vond het onlangs geen probleem om een volle week gesloten te blijven. De metamorfose was het wachten waard. Net als Albert Heijn heeft de Duitse super tegenwoordig zelfscanterminals en loop je met een barcode op een bon naar buiten. Niet iets wat je zou verwachten van de ‘goedkoopste supermarkt van Nederland’. Digitaal komt het bedrijf ook aardig mee. Lidl Nederland lanceerde in oktober een nieuwe app voor haar klanten, de Lidl Plus-app met digitale klantenkaart.

Het toont weer aan dat supermarkten in Nederland nauwelijks last ondervinden van online supers zoals Picnic. Dat bedrijf laat in Utrecht een volledig gerobotiseerd distributiecentrum bouwen, waarvoor Picnic 250 miljoen euro aan financiering heeft opgehaald. Het dc op een bestaand industrieterrein moet binnen twee jaar klaar zijn, maar de websuper wacht niet met uitbreiden totdat het dc gereed is. Bijna maandelijks kondigde het bedrijf weer nieuwe bezorggebieden aan. Even over de grens groeit Picnic in Duitsland.

En toch: Voor het eerst sinds 2015 is het online omzetaandeel binnen de Nederlandse supermarktbranche gedaald, zo bleek in november uit de gezamenlijke monitor van kennisplatform Supermarkt & Ruimte, onderzoeksbureau Strabo en vastgoedadviseur SuperVastgoed. De online omzet van supermarktbestedingen door gezinnen bedraagt op dit moment ongeveer een miljard euro. De totale supermarktomzet ligt rond de 37 miljard euro.

Belangrijkste reden van de teruggang is dat de gemiddelde besteding per online bestelling omlaag is gegaan naar 75 euro. Een jaar geleden was dat nog negentig euro. De penetratiegraad is de laatste twee jaar nauwelijks veranderd: achttien procent geeft aan weleens online een product te kopen dat ook in de supermarkt verkrijgbaar is.

Albert Heijn blijft online marktleider met een geschat marktaandeel van 32 procent, maar heeft wel flink moeten inleveren. Picnic heeft Jumbo inmiddels verdrongen van de tweede plaats: 23 procent tegen 21 procent. De onderzoekers beweren dat ook de groei bij Picnic stagneert.

Pas echt rumoerig was het afgelopen jaar op de markt van maaltijdbezorgingen. Deliveroo trok zich in augustus schielijk terug uit de Duitse markt, nadat Foodora een jaar eerder uit Nederland was vertrokken.

Deliveroo Nederland kreeg de ene klap na de andere: in januari bepaalde de rechtbank dat maaltijdbezorgers die voor Deliveroo geen zzp’ers zijn, maar kunnen aanspraak maken op een arbeidsovereenkomst. Bovendien vallen de bezorgers onder de cao beroepsgoederenvervoer. En in augustus werd bepaald dat het Britse bedrijf al zijn Nederlandse medewerkers met een arbeidsovereenkomst 640.000 euro aan achterstallige pensioenpremie moet betalen.

Het Nederlandse Takeaway verraste vriend en vijand met een principeakkoord om het Britse Just Eat samen te brengen in een nieuw moederbedrijf. Die schaalvergroting is een defensieve zet. CEO Jitse Groen had al eens in een interview met De Telegraaf het belang onderstreept van kritische massa in een winner-takes-it-all-sector. Dat vond blijkbaar ook het Zuid-Afrikaanse Prosus, waarmee Takeaway in een hevige biedingenstrijd verkeert. Het slotakkoord wordt begin januari verwacht, als de aandeelhouders hun voorkeur hebben uitgesproken.

Emerce blikt de komende weken terug op 2019