Column: Niet de ICT-sector maar de overheid blijft in gebreke

Voor de zomervakantie kwam de discussie over het uitbesteden van ICT-projecten bij de overheid ruimschoots aan bod in de landelijke media. Het zorgvuldig gemanipuleerde beeld wat naar buiten kwam, was er één van ICT-bedrijven die met overheidsprojecten ongegeneerd hun zakken zouden vullen. Het leek wel of er een politiek doel werd gediend: er gaat daar namelijk al tientallen jaren iets fout en er wordt steevast te laat aan de alarmbel getrokken.

De groep die hiervan collectief de schuld krijgt, is natuurlijk niet de overheid zelf. En dus wordt de ICT-sector in de media weggezet als veroorzaker. Waarbij ze tevens fungeren als bliksemafleider voor eventuele kritische vragen over de overheid zelf. En dus kon iedereen op het Binnenhof weer met een gerust hart op vakantie.

Was iemand in de micro-omgeving van het Haagse al op het idee gekomen dat aanbestedingsprojecten bij de overheid wel vaker een probleem zijn? En dat er wellicht een parallel kan worden getrokken met de Betuwelijn of een wegenbouwproject dat Ballast Nedam de kop heeft gekost? Of waarom het in het bedrijfsleven over het algemeen wel lukt?

Qua projectmanagement is de Betuwelijn een mooie metafoor. Zo bleven tal van gemeenten die langs het traject liggen maar extra wensen inbrengen: een viaductje hier, een voetgangerstunneltje daar. Het gevolg: een onbeheerst traject met een drastisch toenemende complexiteit.

De samenhang in wijzigingen is dan al moeilijk meer te bevatten en vereist zeer getalenteerde medewerkers die zich vele jaren committeren aan hetzelfde project. De vraag is of de bewuste experts een dergelijke jarenlange commitment carrièretechnisch wel zien zitten. Of de overheid anderzijds dergelijke personen überhaupt blijvend aan zich kan binden. En, niet onbelangrijk, of ze wel bereid zijn daarvoor de portemonnee te trekken…

De wijze van aanbesteding door overheden is een andere reden van alle ellende. Vergelijken van diensten is namelijk lastig en vergt veel inhoudelijke kennis. En dus is het makkelijker om op prijs te gaan vergelijken en jezelf wijs te maken dat je ondanks de prijsverschillen toch dezelfde diensten krijgt.

Dan nog even een referentiecheckje en de ontwijkende dans rond de echte inhoudelijk kennis is weer gedaan. Om nog maar te zwijgen van de rendementsvraag die vaak al helemaal niet wordt gesteld, terwijl het daar toch vaak om gaat.

Conclusie: de overheid doet huilie-huilie en zou eens beter naar zichzelf moeten kijken. Niet alleen in een excuusparagraaf achter in een onderzoeksrapport, maar ook openlijk. De vele ICT-medewerkers verdienen het namelijk niet om publiekelijk zo te worden weggezet. Daarnaast zorgt het alleen maar voor meer uitstroom richting het bedrijfsleven. Want daar zijn veel ICT-projecten minstens zo interessant, professioneel en wel vol met carrièrekansen.

*) Deze column werd eerder gepubliceerd in het septembernummer van Emerce magazine (#142).