Sociale beleid nekt PostNL

Een week lang stonden PostNL en zzp-pakketbezorgers in een grimmige sfeer tegenover elkaar. Het bleef niet zonder gevolgen: woedende webwinkels die hun bestellingen niet konden uitleveren en consumenten die hun bestellingen maar niet kregen. En de sfeer werd er niet beter op toen PostNL met deurwaarders begon te dreigen en in hun ogen de belangrijkste stemmingmaker voor de rechter sleepte. Tot op heden zijn de partijen geen stap dichterbij gekomen. En dat is niet goed voor PostNL.

Het is weer even 1-0 voor PostNL. Het bedrijf heeft het kort geding tegen de onwillige bezorgers gewonnen. Zij mogen de toegangen tot de depots niet langer blokkeren. Maar daarmee zijn de problemen niet opgelost.

De acties van vorige week komen niet uit de lucht vallen. De onvrede suddert al jaren. In 2013 legden zzp-pakketbezorgers ook al het werk neer vanwege de in hun ogen beroerde werkomstandigheden.

PostNL laat pakketten bezorgen door zzp’ers. Een schijnconstructie, bedoeld om flink te besparen op de loonkosten, vonden de vakbonden. Die het bedrijf voor een keuze stelden: Of PostNL neemt de bezorgers in dienst, zodat zij onder de cao komen te vallen, of het gaat werken met echte zelfstandigen, die dan ook voor meerdere opdrachtgevers mogen werken.

Na drie maanden onderhandelen met vakbond FNV lag er van de kant van PostNL dan eindelijk een bod op tafel. Maar de bezorgers willen meer: zij hebben zich in de schulden moeten steken voor onder meer hun bestelbus en krijgen daarvoor geen compensatie. Bovendien lopen veel mensen achter met hun inkomstenbelasting, die vanwege het lage uurtarief haast niet te betalen is. PostNL vond dat het al genoeg water bij de wijn had gedaan.

De verharde sfeer lijkt geen verstandig beleid. De imagoschade is vermoedelijk nog veel groter dan de materiële schade.

PostNL kampt al jaren met een krimpende postmarkt, van zo’n 10 procent per jaar, iets dat het bedrijf jaren geleden met de komst van internet al had kunnen zien aankomen. Die achteruitgang wil men ook al jaren opvangen met bezuinigingen en de bezorging van pakketjes. Dat is geen gelukkige combinatie.

De resultaten over 2014 waren helemaal niet slecht. Pakketten laten met een volumestijging van 8,8 een goede groei zien en dat zou best nog eens meer kunnen worden. Heel veel meer zelfs. ‘Dankzij onze sterke positionering kunnen we verder profiteren van de groei in de e-commerce markt, we verwachten dat Pakketten zal blijven groeien en zijn marktpositie zal versterken’, heette het bij de toelichting op de jaarcijfers eerder dit jaar.

Nederlandse consumenten besteedden in de eerste helft van vorig jaar 5 procent meer dan in dezelfde periode van 2013. In de tweede helft van 2014 lagen de uitgaven zelfs 12 procent hoger. Het postbedrijf bezorgde in de aanloop van Sinterklaas en kerst op een doordeweekse dinsdag eind vorig jaar zelfs een recordaantal van 1 miljoen pakketjes. Met andere woorden: PostNL kan rekenen op een markt die alsmaar groter wordt. Een markt die ze stormenderhand zullen moeten veroveren.

Bezorgen is en blijft mensenwerk en daar zal PostNL in moeten investeren. Anders kweek je geen loyaal personeel. Subco Partners, de belangenorganisatie van de honderden stakende zzp’ers, dreigde al een eigen bezorgorganisatie te beginnen. Dat is ongetwijfeld grootspraak, maar ondenkbaar is het niet.

De concurrentie komt van alle kanten aangehold. Vandaag werd bekend dat Bubble Post uit Gent vanaf september Nederlandse stadscentra met de fiets gaat bedienen vanuit depots aan de rand van de grote steden. E-commercebedrijven kunnen lokaal zelfs same day deliveries gaan bieden. Amsterdam en Utrecht gaan live op 1 september en Rotterdam, Breda en Eindhoven per 1 november. De directie van PostNL heeft die concurrentie niet zien aankomen. Terwijl ze een heel leger fietsende bezorgers heeft.