AI op de werkvloer: het gebruik en de impact van AI in de arbeidswereld

Naar aanleiding van de Re:publica-conferentie in Berlijn een blik op de rol van AI op in arbeidswereld, zowel nu als in de nabije toekomst.

Begin juni vond in Berlijn de Re:publica conferentie plaats, die zich voornamelijk richtte op de digitale samenleving. Activisten, bloggers, creatievelingen, kunstenaars, zakenmensen en vertegenwoordigers van bedrijven waren aanwezig om zich te verdiepen in de nieuwste ontwikkelingen in het digitale domein.

Kunstmatige intelligentie was een centraal thema dat veel aandacht en discussie trok. Twee paneldiscussies richtten zich met name op de invloed van AI op de arbeidswereld: “Künstliche Intelligenz in freier Wildbahn: Wer profitiert vom Einsatz von KI am Arbeitsplatz?” en “KI in Arbeit – Künstliche Intelligenz für Gute Arbeit nutzen.” De belangrijkste inzichten heb ik opgeschreven en wil ik hier graag delen.

Gebruik van algoritmes binnen HR

Algoritmes zoals people-algoritmen en sollicitant-algoritmen zijn erg populair op de markt. Een recent artikel in het Parool geeft aan dat ruim een kwart van de grotere bedrijven algoritmes gebruikt om de juiste kandidaat te vinden, een sector waarin bijvoorbeeld het bedrijf Harver diensten aanbiedt en over wie ik hier eerder al schreef. De conclusie was toen echter dat kunstmatige intelligentie niet de heilige graal is bij het vinden van de juiste kandidaat. Het moet vooral gezien worden als een hulpmiddel voor managers, maar de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid zou bij de mens moeten liggen.

Daarnaast zijn chatbots binnen HR populair: ze kunnen de rol van een HR-assistent vervullen of kunnen worden ingezet bij het onboardingsproces van nieuwe medewerkers, iets dat het bedrijf Watermelon bijvoorbeeld aanbiedt. Zoals de panelleden in Berlijn ook aangaven zou het in toekomst zo kunnen zijn dat vakantievragen niet meer worden afgehandeld door HR-medewerkers maar door een chatbot. Dit heeft echter als consequentie dat het menselijke contact wordt verminderd, wat echter cruciaal blijft binnen HR. Een andere keerzijde hiervan is dat het werk wordt geïntensiveerd en er geen ruimte meer overblijft voor interactie. Bedrijven zullen hier een weloverwogen afweging moeten maken die past bij de eigen bedrijfscultuur.

‘Best-practices’ rondom AI-toepassingen

Algoritmisch beheer, bijvoorbeeld op het gebied van logistiek, wordt toegepast in het magazijn van Amazon en bij voedselbezorgers zoals Uber Eats. Taken die voorheen werden uitgevoerd door een manager worden nu door algoritmen geregeld. Er ontstaan echter problemen wanneer de privacy wordt geschonden en algoritmen bijvoorbeeld monitoren hoe vaak een medewerker naar het toilet gaat.

Daarnaast kunnen taken zoals werkplanning worden geautomatiseerd met behulp van algoritmisch beheer. Hier kan AI worden ingezet, waarbij ook voorkeuren kunnen worden geuit. AI kan compromissen formuleren die zowel voor werkgever als werknemer acceptabel zijn, bijvoorbeeld bij het opstellen van weekplanningen door het verwerken van gegevens en het herkennen van patronen. Het Albert Schweitzer ziekenhuis (inb Dordrecht, Zwijndrecht en Sliedrecht) past dit bijvoorbeeld toe in de zorg

‘Tech-savvy’ en AI-geletterdheid: ‘soft skills’ van de toekomst

Er bestaan verschillende opvattingen over nieuwe technologieën en de bereidheid van medewerkers om tech-savvy te worden. Dat vergt niet alleen specifieke vaardigheden, maar ook een bepaalde nieuwsgierigheid die gepaard gaat met soft skills, zoals ik hier eerder al eens beschreef.

In Berlijn werd duidelijk dat het voor bedrijven handig zou zijn om online scholingsprogramma’s voor AI-geletterdheid aan te bieden aan medewerkers. Er zijn al startups die specifiek in deze niche willen stappen en online trainingen aanbieden. Tegenwoordig gaat namelijk niemand meer terug naar de schoolbanken. Het meeste moet worden geleerd tijdens het werk, maar medewerkers hebben moeite om hierin te investeren.

Daarnaast blijven vaardigheden zoals sociale interactie, netwerken en teambuilding essentieel. Bar Non Games is een bedrijf dat bijvoorbeeld verschillende online teambuildingactiviteiten aanbiedt. Ook is digitale geletterdheid zeer belangrijk. Hieronder verstaat men in het algemeen: kritisch en effectief gebruikmaken van digitale technologieën, inclusief informatievaardigheden, privacybewustzijn en probleemoplossend vermogen. Uiteindelijk moet er een dialoog worden aangegaan over hoe mensen AI willen gebruiken binnen de organisatie.

Toekomstgericht onderwijs: eerlijk, contextueel en vaardigheidgedreven

Soms doen de ontwikkelingen rondom ChatGPT denken aan de introductie en hype toen de rekenmachine op de markt kwam. Als leraar zou je je moeten richten op activiteiten waar leerlingen enthousiast van worden en die ze leuk vinden. Simpele activiteiten kunnen worden overgenomen door AI-applicaties.

Belangrijk is om leerlingen te leren wat goed onderzoek is en hoe ze echte feiten van nepinformatie kunnen onderscheiden. Aanbevelingen of beslissingen hebben vaak niet slechts één uitkomst. Het draait vooral om kritisch reflecteren en het abstracte denken in meerdere dimensies. Het is goed om dit toe te lichten aan de hand van voorbeelden uit de belevingswereld van studenten, zoals het algoritme van Tinder en alles wat daarbij komt kijken.

Ook is het belangrijk om handvatten te bieden voor goed onderzoek, het begrijpen van de context en het ordenen van gedachten. Nu lijkt het moment aangebroken dat onderwijs eerlijker moet worden en dwang niet meer werkt. Het is beter om tegen een student te zeggen: “Van mij kun je leren en begrijpen hoe je aan de slag gaat om je einddoel te behalen”. Kennis vergaren moet op een andere manier worden gedefinieerd: studenten moeten leren evalueren en om vervolgstappen te kunnen zetten.

‘Prompt battle’

Een mooie manier om deze vaardigheden bij de studenten of professionals aan te wakkeren is door een middel van een ‘prompt battle, iets dat ook plaatsvond gedurende re:publica.

Auf der @republica werden wirklich alle Facetten von #KI thematisiert…Potenziale, Gefahren UND Unterhaltungsmöglichkeiten! Wie die #Prompt Battle. 🤖🍿#rp23 #cash #AI #games pic.twitter.com/m4rGdI7dn9

— Anna Gnyp (@4nn4_clickt) June 6, 2023

Hierbij nemen twee spelers het tegen elkaar op. Op basis van afbeeldingen die ze te zien krijgen formuleren ze prompts (opdrachten). Hoe duidelijker en specifieker de opdracht, hoe beter het resultaat. Zo moesten de deelnemers hier prompts intypen om zo goed als mogelijk het kunstmatige gegenereerde beeld van de paus in een luxe donsjas na te bootsen. De tekst-naar-afbeelding-software zoals DALL·E 2 komt dan met een gegenereerd beeld op basis van de prompt. Het publiek beslist wie de opdracht het beste oplost. Zo worden er dan verschillende rondes gespeeld, totdat er aan het eind een winnaar is.

Over de auteur: Alexander Lamprecht is Lecturer Digital Media bij Hogeschool van Amsterdam.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws binnen je vakgebied? Volg Emerce dan ook op social media: LinkedIn, Twitter en Facebook.