De belangrijkste trends in duurzame logistiek

Steeds meer magazijnen en distributiecentra verduurzamen en in mijn ogen is het als organisatie (zo goed als) noodzakelijk om een ESG-strategie voor je logistiek te hebben. Maar hoe pak je dat aan en welke voordelen levert het op?

Nederland is een van de koplopers op het gebied van verduurzamen en bij steeds meer bedrijven staat ESG (Environmental, Social en Governance) hoog op de agenda. Dat is in mijn ogen ook nodig, want volgens onderzoek zorgt onder andere luchtverontreiniging ervoor dat we gemiddeld 2,3 jaar korter leven.

Om de klimaatdoelen te halen is het noodzakelijk dat ook magazijnen en distributiecentra verduurzamen. Ik zie daarbij een aantal belangrijke trends en ontwikkelingen waar deze partijen op kunnen inspelen, om zo te voorkomen dat ze achter de feiten aan lopen.

Inspelen op wet- en regelgeving

Een van de drijfveren voor organisaties om hun logistiek te verduurzamen is nieuwe wet- en regelgeving. Zo is het vanaf 2024 voor bedrijven vanwege de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) verplicht om de milieu- en sociale gevolgen van hun activiteiten in detail te rapporteren. Daarbij gaat het om de impact van de gehele keten. De grootste uitdaging voor de logistieke sector zal zijn om al deze gegevens te verzamelen en bijeen te brengen. In beginsel geldt de maatregel alleen voor bedrijven met een jaaromzet van minimaal 40 miljoen euro en/of meer dan 20 miljoen euro op de balans en/of ten minste 250 werknemers, maar de verwachting is dat ook kleinere bedrijven in mindere mate gaat gelden.

Verder is in het Nederlandse klimaatakkoord opgenomen om uiterlijk in 2025 in dertig tot veertig grote steden middelgrote uitstootvrije zones vast te stellen. Onder andere Amsterdam wil per 2025 een uitstootvrije zone invoeren voor bestel- en vrachtvoertuigen in het gebied binnen de ring. Op deze manier wil Amsterdam de luchtkwaliteit in de stad verbeteren en daarmee de ziektelast terugdringen.

Mede vanwege deze milieuzones investeren steeds meer logistieke bedrijven in het elektrificeren van hun wagenpark. Naar verwachting komen er dit jaar ruim 7.500 elektrische bestelbussen bij, onder andere dankzij de subsidies die hiervoor worden verstrekt. Een bijkomend voordeel van deze elektrificatie is dat vervoerders besparen op hun brandstofkosten. Een van de uitdagingen is dat de uitstootvrije zones op lokaal niveau worden bepaald, waardoor met name grotere bedrijven zich continu moeten aanpassen aan het geldende beleid. Ik zou graag zien dat hier in Nederland één duidelijke lijn in wordt getrokken.

Ruimte optimaal benutten

Duurzaamheid draait ook om welke impact je als organisatie hebt op de omgeving. Steeds vaker kijken organisaties daarom hoe ze bestaande magazijnen kunnen moderniseren en de hun levensduur kunnen verlengen.

Enerzijds komt deze beweging voort uit het feit dat er in gebouwen veel CO2 is opgeslagen (in de vorm van hout, cement en andere materialen), waardoor je deze niet zomaar kunt slopen en opnieuw opbouwen. Anderzijds speelt het kostenperspectief veelal een belangrijke rol. Het aankopen van de grond voor een nieuwe locatie kan duurder uitvallen en op een minder gunstige locatie liggen, wat leidt tot een lager rendement.

Daarom kijken partijen naar mogelijkheden om een bestaande locatie te verbeteren. Om een magazijn zo efficiënt mogelijk te benutten kan worden besloten om in de hoogte uit te breiden. Om dit te realiseren gebruiken ze steeds vaker robots. Het grote voordeel is dat deze robots weinig energie verbruiken. Bij Autostore verbruiken bijvoorbeeld tien robots evenveel energie als één stofzuiger en hebben ze geen krachtstroom nodig. Ook worden magazijnen en distributiecentra steeds vaker voorzien van energiezuinige maatregelen zoals LED-verlichting.

Omdat het verbouwen van een bestaande locatie vaak gepaard gaat met het verduurzamen daarvan, is het meestal eenvoudiger om daarvoor een financiering te krijgen.

Duurzaam bouwen

Soms is het niet mogelijk om een bestaande locatie te verbouwen of is de business case voor een nieuwe locatie aantrekkelijker.

Een goed voorbeeld daarvan is DHL. De Duitse vervoerder bouwt de komende jaren in totaal zevenentwintig nieuwe zogenoemde CityHubs in Nederland. Deze locaties zijn gevestigd aan de randen van stedelijke gebieden, wat positief bijdraagt aan de last mile. In september opende DHL nog een CityHub voor de regio Emmen en diezelfde maand is gestart met de bouw voor de regio Hendrik Ido Ambacht.

Een ander goed voorbeeld van verduurzaming is Prologis Park Eindhoven DC4. Tijdens de bouw van dit nieuwe warehouse werd gekozen voor verantwoord geproduceerde materialen en voor lokale leveranciers, om zo de koolstofuitstoot terug te dringen. Verder zorgt de energie die de zonnepanelen op het dak van het pand opwekken ervoor dat binnen tien jaar de totale koolstofuitstoot van het ontwikkelingsproject is gecompenseerd. Mede daarom ontving dit distributiecentrum als eerste logistieke gebouw ter wereld eerder dit jaar een Zero-Carbon-certificaat van het Internationaal Living Future Institute.

Slimmer en duurzamer transport

Een andere duurzame ontwikkeling die ik toejuich is de opkomst van pakketautomaten. Die zorgen immers voor minder vervoersbewegingen en efficiëntere routes. Zodra een bezorger het pakket niet op het aangegeven adres kan afgeven, kan dit alsnog bij een pakketautomaat worden afgeleverd. Tegelijkertijd bieden ze gebruikers de mogelijkheid om te allen tijde pakketten op te halen, te versturen en te retourneren.

Het aantal pakketautomaten is de afgelopen jaren flink toegenomen. Recent breidde PostNL nog zijn samenwerking met PLUS uit en gaat de komende drie jaar meer pakketautomaten bij deze supermarktketen plaatsen. Inmiddels staan er nu een paar duizend pakketautomaten bij supermarkten, bouwmarkten, ziekenhuizen, appartementsgebouwen en universiteiten.

Sociaal welzijn

Waar bij ESG vaak de focus ligt op de E van ‘environment’ en de G van ‘governance’, wordt de S van ‘social’ nog wel eens over het hoofd gezien. En dat terwijl in mijn ogen juist op dit gebied veel winst valt te behalen. Mede als gevolg van de krappe arbeidsmarkt is het namelijk nog belangrijker om je bedrijf aantrekkelijk te maken voor werknemers. Een gezondere werkomgeving draagt daaraan bij en kun je onder andere realiseren door met ergonomische oplossingen de fysieke belasting van medewerkers te verminderen.

Zo kun je met behulp van automatisering de afstanden binnen je magazijn verkleinen, waardoor mensen minder afstanden hoeven te lopen. Ook kunnen robots zware taken uit handen nemen, wat leidt tot minder uitval. In combinatie met meer licht en afgesloten ruimtes zorgt dit voor een gezondere werkplek. Wel denk ik dat zogenoemde lights-out warehousing niet voor iedere organisatie geschikt is.

Verder kijken logistieke organisaties hoe ze de leefbaarheid rondom hun gebouwen kunnen verbeteren, bijvoorbeeld door sportvoorzieningen en meer groen aan te leggen. Op deze manier dragen zij bij aan vitaler en gelukkiger personeel.

Duurzaam rendement

De komende jaren verwacht ik dat meer organisaties de waarde van duurzame logistiek in gaan zien. Hoewel alle bovengenoemde zaken investeringen in logistieke processen vergen, levert het op langere termijn namelijk op meerdere vlakken rendement op. Niet alleen verklein je de ecologische voetafdruk van je organisatie, ook kun je het rendement van je vervoersbewegingen en personeel optimaliseren. Daarnaast draagt het bij aan de natuur en kwaliteit van leven. Op deze manier word je ook een aantrekkelijke partij om mee samen te werken of werkzaam voor te zijn.

Over de auteur: Melle van den Berg is Sales Director bij Element Logic.