Diversiteit en inclusie: tijd om er samen werk van te maken

Gendergelijkheid en gelijke beloning zijn dan wel buzzwords die iedereen graag in de mond neemt, maar om beide te bereiken, moeten we nog een lange weg afleggen. Nog honderden jaren, zo blijkt uit onderzoek van het Wereld Economisch Forum. De wereldwijde genderkloof zal pas binnen 108 jaar zijn gedicht en de kloof op de werkvloer binnen ongeveer 202 jaar. De technologische sector telt nog steeds maar iets meer dan tien procent vrouwen in technische rollen. Tegelijk is nog altijd maar ongeveer vijf procent van de techleiders vrouwen.  

Dit gezegd hebbende ondernemen overheden, bedrijven en scholen wereldwijd inmiddels actie om de waarde van genderdiversiteit te erkennen en zetten zij zich actief in voor verandering. Het Verenigd Koninkrijk heeft meldingsregels opgelegd voor bedrijven die in 2017 ongelijkheden op het werk, vooral rond lonen, moesten bekendmaken. De genderkloof is echter nauwelijks verkleind, met 78 procent van de grootste Britse werkgevers die nog steeds een loonkloof handhaven in het voordeel van mannen, en volgens een recent verslag was de mediane loonkloof dit jaar 11,9 procent tegenover 11,8 procent vorig jaar. Wereldwijd verdienen vrouwen nog steeds gemiddeld 79 cent voor elke dollar die een man krijgt voor hetzelfde werk.

Vrouwelijke pioniers uit de negentiende eeuw, zoals Ada Lovelace, de eerste computerprogrammeuse, effenden de weg voor de volgende generaties vrouwelijke vernieuwers. Maar 200 jaar later zijn er nog steeds veel obstakels en moet er nog veel vooruitgang worden geboekt om gendergelijkheid te bereiken, vooral in sectoren als technologie, exacte wetenschap, engineering en toegepaste wiskunde.

Voor vrouwelijke technologen als Ada zou de huidige stand van zaken in de technologische sector, om het zachtjes uit te drukken, teleurstellend zijn. Op dit moment is slechts twaalf procent van de octrooihouders in de Verenigde Staten een vrouw. Veel experts gaan ervan uit dat de kosten en het proces om een octrooi te verwerven enorme hindernissen zijn om op ondernemersvlak gelijkheid te bereiken.

Het is een maatschappelijke kwestie

In april van dit jaar werd Katie Bouman, een 29-jarige postdoctoraal onderzoekster aan MIT, per ongeluk het gezicht van het ‘zwarte gat-project’, waar ze werd afgeschilderd als een ‘solitair genie’ en vervolgens verwikkeld raakte in een seksistische backlash.

Hoewel ze de verdiensten van haar collega-onderzoekers in het project al snel erkende, geven de Twitter-reacties aan hoe sterk het scepticisme ten aanzien van vrouwelijke betàwetenschappers is. Zou het succes van Bouman ook zo erg betwist en bekritiseerd zijn als ze een man was geweest? Het antwoord is bijna zeker nee. Bijna tweehonderd jaar na de bijdrage van Lovelace aan de wetenschap gaan we nog steeds gebukt onder onbewuste maatschappelijke vooroordelen. Of soms, volkomen bewuste vooroordelen.

Zowel mannen als vrouwen moeten onbewuste maatschappelijke vooroordelen overwinnen, maar vrouwen kunnen ook meer doen om elkaar bewust te steunen. In het verleden remden vrouwelijke leiders te vaak de carrière van een andere vrouw, enkel uit vrees dat ze zouden worden overtroefd. Uiteraard wil geen enkele vrouw dit openlijk toegeven, maar ik heb dit in mijn carrière meermaals zien gebeuren. Het is wellicht toe te schrijven aan een inherente angst dat een andere vrouw ‘haar plek zou innemen’, maar we moeten echt anders beginnen te denken en inzien dat er niet maar één plek beschikbaar is. Aan de top is er voldoende ruimte voor alle vrouwen om succesvol te zijn en om tot gendergelijkheid te komen. We moeten elkaar aanmoedigen en elkaars successen prijzen. En andere vrouwen helpen om de top te bereiken.

Gendergelijkheid is een universele strijd waarbij mannen en vrouwen aan dezelfde teugels moeten trekken, en het wijzen met de beschuldigende vinger tot het verleden behoort. Het is tijd om te handelen, en dat begint thuis.

Bewuste steun begint thuis en eindigt op de werkvloer

Toen de eerste Afrikaans-Amerikaanse vrouw in de ruimte, dr. Mae C. Jemison, in de jaren zestig op school zat, nam haar leerkracht haar loopbaanambities niet serieus. “Ik wil wetenschapper zijn”, herinnert ze zich in een bijdrage in ‘Changing the Face of Medicine’. “Ze keek me aan en zei: ‘Bedoel je niet verpleegster?’. Maar ik plaatste gewoon mijn handen op mijn heupen en zei: ‘Nee, ik bedoel wetenschapper’”. Dit jonge meisje wist zo goed wie ze was dat niets of niemand haar van het tegendeel had kunnen overtuigen. Jammer genoeg gebeurt dit niet vaak.

Hoewel de moed en vastberadenheid van Jemison om voor zichzelf op te komen belangrijk was om de loopbaan van haar keuze met succes na te streven – ze veroverde later een plaats in het NASA-trainingsprogramma voor astronauten – had ze ook een familie die haar steunde en zo haar ambitie versterkte. Haar moeder en oom speelden beiden een cruciale rol in haar latere loopbaanontwikkeling, omdat ze haar nieuwsgierigheid voor wetenschap en de ruimte al van jongs af aan hadden aangemoedigd. 

We moeten verhalen als deze koesteren en delen, en ons erdoor laten inspireren, zodat we de mens kunnen worden die we willen zijn en anderen rondom ons aanzetten om hetzelfde te doen. Bewuste steun van leraren, mentoren en/of familieleden is de drijvende kracht achter het succes van de meeste mensen en het is bijzonder belangrijk om studentes van jongs af het vertrouwen en de overtuiging te geven dat ze de loopbaan van hun keuze kunnen nastreven.

Ook continue steun op het werk is essentieel om succesvolle bedrijven te creëren die een betekenisvolle maatschappelijke impact teweegbrengen. Volgens een recente studie kan door diversiteit in het management van een organisatie haar resultaat met 15 procent stijgen. Uit onderzoeken blijkt daarnaast ook dat bedrijven met een diverse raad van bestuur financieel succesvoller zijn, betere kredietratings hebben en een hogere werknemersretentie bereiken. Een diverse talentenpool is nu dus een vereiste in elk bedrijf. Bovendien kan een inclusieve cultuur bedrijven helpen de complexiteit van een transformatie efficiënter te beheren. Dus waarop wacht je organisatie nog?

De kracht van bewuste steun

Ik herinner mij een experiment met een vorig technologieteam: om vrouwen in het team te empoweren, hadden die vrouwen beslist om hun steun voor elkaar te tonen door high fives te geven telkens als ze elkaar op kantoor tegenkwamen. Deze eenvoudige steunbetuiging werd al snel opgemerkt door de mannelijke collega’s en enkele dagen later begon het hele team high fives te geven, waardoor het moreel en de samenwerking in de hele organisatie verbeterde.

We vergeten weleens hoe krachtig bewuste steun is en hoe makkelijk het kan worden bereikt. Het is maar één voorbeeld, maar het toont aan hoe krachtig de kleinste daad van samenhorigheid kan zijn. Bekijk vanuit deze zelfde optiek je eigen onbewuste vooringenomenheid in de manier waarop je met meisjes en jongens communiceert. Het zit soms in de kleinste details, zoals een meisje zeggen dat ze moet focussen op nieuwe vrienden maken in plaats van een moeilijke wiskunderichting te nemen, of een jongen ontmoedigen om danslessen te volgen. Deze uitspraken lijken misschien onschuldig, maar ze kunnen een groot verschil maken.

Ik roep je dus op om vanaf nu mee te doen en je vrouwelijke teamleden op het werk of je dochters of kleindochters thuis bewust te steunen.

Op zoek naar inspiratie? Bevind je je in een leidinggevende functie, vind dan een geschikte vrouw en empower haar om te solliciteren voor een vacature in je organisatie. Ben je een studente, moedig dan een van je medestudentes aan om computerwetenschapslessen te volgen of mee te doen met de roboticawedstrijd. Eenvoudige steunbetuigingen kunnen een blijvende positieve impact hebben. 

Maar nog belangrijker, laten we het samen doen. Praten over deze kwesties is belangrijk, maar we doen dit nu al jaren. Het zijn onze acties die echt een verschil zullen maken. Als we allemaal samen kleine stapjes in de juiste richting zetten, kunnen we sneller vooruitgang boeken naar een inclusievere toekomst, waarin er plaats is voor verschillende meningen en standpunten en waarin we carrières hebben waarvan vrouwen zoals Ada Lovelace destijds alleen maar konden dromen.

 Margaret Dawson, VP Portfolio Product Marketing bij Red Hat