Thuisbezorgen is al groen, maar kan nog groener

Je ziet ze door corona steeds vaker in je straat: busjes van pakketbezorgers. Hoe duurzaam is dat? Ondanks al die busjes kan thuisbezorgen duurzamer zijn dan naar de winkel gaan. Het hele proces kan alleen nog veel efficiënter en duurzamer, vooral op de laatste kilometers.

Je ziet ze door corona steeds vaker in je straat: busjes van DHL, PostNL, DPD, UPS en al die andere pakketbezorgers. Soms meerdere tegelijk en vaak zie je precies dezelfde busjes ’s avonds nog eens. Eén busje kan zo’n honderd keer per dag stoppen om pakketten af te leveren. Dat is aanzienlijk groener dan wanneer honderd klanten in plaats daarvan met de auto naar een winkel gaan om deze producten te kopen.

CO2-uitstoot onderzocht

Het Real Estate Innovation Lab van het Massachusetts Institute of Technology heeft deze uitstoot onderzocht en afgelopen januari publiceerden ze hun rapport (pdf). Opvallende conclusie: online shoppen en laten thuisbezorgen stoot gemiddeld 36 procent minder CO2 uit dan fysiek winkelen. Daar hoort wel de kanttekening bij dat MIT de Amerikaanse situatie onderzocht, waar reisafstanden groter zijn en bijna iedereen overal met de auto heengaat. En juist die (benzine)auto van de consument is de grootste factor in de CO2-uitstoot van hoe er traditioneel inkopen worden gedaan.

In Nederland gaan veel mensen op de fiets gaan of met het openbaar vervoer, hoewel ook bij ons de auto natuurlijk nog veel gebruikt wordt. De CO2-uitstoot verminderen bij traditioneel winkelen kan snel als consumenten massaal elektrisch gaan rijden. E-commerce en het laten thuisbezorgen is dus in vergelijking al behoorlijk groen. Maar het kan nog beter. Naast het reduceren van verpakkingen (een belangrijke factor in de CO2-voetafdruk van e-commerce), kan het bezorgen nog efficiënter.

Winst in laatste kilometers

Wanneer we de complete reis van een product tot aan de consument bekijken, dan valt op dat het begin van die reis vrij efficiënt is georganiseerd. Fabrikanten vervoeren producten in bulk in een volgeladen vrachtwagen naar een distributiecentrum in de regio. In dit deel van het proces is weinig CO2-winst te behalen. Die winst ligt juist in de laatste kilometer die het product aflegt naar de consument. En volgens een rapport over het last-mile-ecoysteem (pdf) van het World Economic Forum is die laatste kilometer belangrijk voor de CO2-uitstoot en opstoppingen in de stad.

Systeem gebouwd voor winkels

Om het manco van de laatste kilometer te begrijpen, moeten we terugblikken in de tijd. Het hele transportecosysteem is ontstaan rondom het leveren aan winkels. De meest praktische manier om die te bevoorraden is vanaf distributiecentra, die vanwege hun omvang typisch zijn gesitueerd op een afgelegen bedrijventerrein. Vanaf daar worden rolcontainers of pallets vol goederen geleverd aan de winkel. Een efficiënt proces. Maar alleen voor leveringen aan winkels.

Inefficiënt in vele opzichten

Toen de vraag ontstond om rechtstreeks aan consumenten te leveren, is dat precies op dezelfde manier georganiseerd: in grote magazijnen op afgelegen bedrijventerreinen. Daar worden de orders – een set steeksleutels, een overhemd, een flesje parfum – per stuk in dozen verpakt. Daarna nemen bezorgdiensten de pakketten mee.

De dozen worden uitgeladen, gesorteerd en naar een ander sorteercentrum gebracht. Daar worden ze weer gesorteerd, in kleinere busjes ingeladen en rijden de bezorgdiensten af en aan naar de consument, soms wel meerdere keren per dag naar hetzelfde adres. En concurrerende bezorgdiensten doen precies hetzelfde en rijden zelfs naar diezelfde straat en hetzelfde adres.

Slimmer: laatste kilometer op de fiets

Het complete transport kan een toonbeeld van efficiëntie worden door lokale, kleine opslagpunten in gebruik te nemen vlakbij de consument, net zo centraal gelegen als winkels. Fabrikanten en pakketdiensten kunnen die punten – bijvoorbeeld met rolcontainers – efficiënt bevoorraden. Vanuit zo’n lokaal opslagpunt bezorgt een fietskoerier goederen aan huis. Duurzamer en Nederlandser kan haast niet.

Winst op vele fronten

Op deze manier neemt en passant de leverzekerheid toe, omdat het proces minder tussenstops bij sorteercentra en pakketbezorgers telt. Daardoor kan het hele transportproces ook nog eens sneller doorlopen worden. Pakketten van verschillende vervoerders worden handig gebundeld en ineens afgeleverd. Dat kan op dezelfde dag gebeuren, zelfs binnen het uur is mogelijk.

En afleveren kan op een afgesproken moment: de fietskoerier staat nooit meer voor een gesloten deur en hoeft nooit meer bij de buren aan te bellen. Winst op vele fronten dus, maar bovenal voor het klimaat. Want zo kunnen we afscheid nemen van de vele busjes in de straat. En van veel verpakkingsmateriaal, want doordat de vele tussenschakels ontbreken hoeft er niks extra in dozen verpakt, de fabrieksverpakking volstaat

Over de auteur: Jeroen Gehlen is Co-founder van Wuunder.