Woordvoering: de do’s en don’ts (met twaalf praktische tips)

Het afleveren van een goed interview lukt alleen als je je goed voorbereidt. Daarom vind je hier tips om ervoor te zorgen dat er aan je voorbereiding niets schort. Niet alleen de voorbereiding is belangrijk, tijdens een interview kan er ook van alles goed (en fout) gaan.

In dit artikel geef ik je een aantal handige tips, zodat je vriendelijk en deskundig overkomt. Ik ben Aaron Mirck en oprichter van Presscloud, een start-up die je instaat stelt om zelf en gratis met je PR aan de slag te gaan.

Wie wordt woordvoerder?

Ten eerste is het belangrijk om te bepalen wie de woordvoerder wordt. Is het mogelijk of handig om meerdere personen in de media naar voren te brengen? Op die vragen is het antwoord even kort als eenduidig. Kleinere organisaties, Mkb-bedrijven, start-ups en scale-ups doen er goed aan om één woordvoerder te kiezen.

Ten eerste is het belangrijk om te bepalen wie de woordvoerder wordt.

Bij voorkeur is de woordvoerder iemand die zich in het managementteam bevindt. Bijvoorbeeld de oprichter of directeur. Hij of zij is verantwoordelijk voor de koers van de organisatie en kan meepraten over de operationele zaken.

Hij of zij weet genoeg van de sector waarin hij of zij zich bevindt. Grotere bedrijven, die afstandelijk overkomen door hun toch vaak corporate karakter, doen er juist goed aan ‘gewone mensen’ (als die al bestaan) een podium te geven.

Zo overtuig je een woordvoerder

Ben je terughoudend om van je te laten horen in de media? Voelt jedirecteur of de oprichter van het bedrijf waar je werkt, enige schroom om de pers te woord te staan? Bedenk dan dat:

• Zichtbaarheid in media draait om herkenbaarheid. Merken en oprichters vormen in ons hoofd vaak setjes. Gates – Microsoft, Musk – Tesla;
• Het liefst investeer je maar één keer in een mediatraining. Door een woordvoerder aan te wijzen, bespaar je kosten die gemoeid gaan met meerdere mediatrainingen;
• Door één persoon ervaring op te laten doen in het contact met de pers, ontstaat de meest effectieve leercurve. Blunders en flaters worden zo leergeld en kansen voor ontwikkeling.

Leestip: Persbericht schrijven: de ultieme checklist

Tips voor een goed interview

Je hebt een interview geregeld bij een toonaangevend tijdschrift en het is duidelijk wie de woordvoering zal oppakken. Maar: wat zijn nu de volgende stappen? Deze vijf tips helpen je voor te bereiden op een interview.

Tip 1: Oefen het interview

Bedenk van tevoren wat je wel en niet wil zeggen. Door het gesprek te oefenen met kritische collega’s of vrienden, ontdek je waar de gaten in je verhaal zitten.

Verdiep je in de journalist, het medium en de doelgroep.

Verdiep je daarnaast in de journalist, het medium en de doelgroep. Vraag je af welke issues op dit vlak nog meer belangrijk zijn voor een bepaald medium. De kans bestaat dat deze ook in jeinterview besproken worden. Word je bijvoorbeeld geïnterviewd door het FD, dan is de kans aanwezig dat het over ander economisch nieuws zal gaan.

Tip 2: Oefen ‘de blik van buiten’

Ontdek en onderken ook het heersend sentiment over het onderwerp dat je wilt bespreken. Niets is meer tenenkrommend dan een wereldvreemde ondernemer of CEO, die geen idee heeft hoe de maatschappij tegen zijn bedrijf of industrie aankijkt. Stel jezelf voor een interview de vraag: hoe denkt de buitenwereld eigenlijk over mij, mijn bedrijf of mijn sector? Welke vooroordelen zijn er? En wat kan ik hier tegenin brengen – of moet ik juist erkennen?

Tip 3: Wees dienstverlenend

Zorg er in het contact met de media voor dat redacteuren niet (onnodig lang) hoeven te wachten als ze nieuwe vragen hebben of om beeldmateriaal vragen. Je wilt het leven van een redacteur zo makkelijk mogelijk maken. Je bent nu eenmaal van redacteuren afhankelijk voor je PR-kansen. Wees zo dienstverlenend als mogelijk in het contact met de pers.

Tip 4: Volg het nieuws

Door op de hoogte te zijn van recente ontwikkelingen, sta je niet voor gek als je gevraagd wordt naar het nieuws. Volg in de week voor een belangrijk interview het nieuws met meer interesse en intensiteit. Zo voorkom je een blunder tijdens het uiteindelijke interview.

Tip 5: Oefen een pitch tot in den treure

Veel bedrijven krijgen de kans om te pitchen. Krijg jij ook de kans om je bedrijf te presenteren in bijvoorbeeld een of anderhalve minuut? Zorg dan dat je deze pitch kan dromen.

Oefen hem op de fiets, onder de douche, tijdens het afwassen – op elk verloren moment. Dat scheelt de nodige zenuwen. Niets is namelijk frustrerender dan een interview ingaan, nadat je een pitch hebt verknald.

Leestip: Geen nieuws? Deze zes vormen van content vinden journalisten wel interessant.

Tips voor tijdens het interview

Een goede voorbereiding is het halve werk. Maar tijdens het interview kan er ook nog veel goed (of fout!) gaan. Om te zorgen dat je geen flater slaat tijdens een interview, zijn deze tips essentieel.

Tip 1: Wees aardig en op tijd

Kom sympathiek over. Wordt er een domme vraag over je bedrijf of product gesteld? Dat is dat een perfecte kans om nog eens uit te wijden over je propositie.

Verlies nooit ‘het publiek’ uit het oog: je praat eigenlijk met de lezers, kijkers of luisteraars van de journalist. Stel jezelf de vraag: hoe zouden mijn uitspraken op hen overkomen? Een interview is altijd een populariteitswedstrijd.

Verlies nooit ‘het publiek’ uit het oog: je praat eigenlijk met de lezers, kijkers of luisteraars van de journalist.

Schoffeer een journalist of presentator daarom niet. Leg zaken begrijpelijk uit, ook voor het publiek. Soms kan een voorbeeld in een gesprek verhelderend of logisch zijn. Maar dat voorbeeld kan, als het in een andere context geplaatst wordt, een verkeerd beeld geven.

Het is gemakkelijk om een fragment uit te knippen of selectief te citeren. Wees uiterst voorzichtig met metaforen en vergelijkingen.

Tip 2: Durf nee te zeggen

Je hoeft niet op elke vraag antwoord te geven. Je mag ‘nee’ zeggen, of niet meer informatie geven dan nodig is. Een interviewer is echt niet de baas.

Probeer wel schappelijk te zijn. Wil je bijvoorbeeld niet vertellen wat de huidige omzet is? Vertel dan wat je beoogde omzet over drie jaar is. Zo ‘geef’ je toch nog iets weg.

Tip 3: Neem de regie

De kans is groot dat je heel graag over elk onderwerp je mening deelt. Tijdens een gesprek met de pers is het lastig om de journalist niet te willen pleasen en vrolijk mee te kletsen over elk onderwerp dat de revue passeert.

Pas daarmee op. Door over elk onderwerp mee te praten, blijft er minder ruimte voor de boodschap die je wel wilt delen.

Daarbij bestaat het risico dat je in een gesprek belandt over een onderwerp waar je minder van af weet dan de verslaggever. Je begeeft je zo al snel op glad ijs. Dat zorgt geheid voor uitglijders.

Tip 4: Maak er een gesprek van

Maak van een interview een gesprek, een interview is namelijk geen kruisverhoor. Probeer een vraag terug te stellen; vraag hoe een journalist tegen een bepaald issue aankijkt. Zo ontzenuw je een interview.

Andere trucs om de spanning uit een gesprek weg te nemen, is het simpelweg benoemen. Als je het idee hebt dat je in een hoekje gedreven wordt, dan kan je dat best aangeven. Als een vraag te persoonlijk wordt, zou je die vraag terug kunnen stellen. Zo haal je de kou uit de lucht.

Woordvoerder Blokker: Wat Wij Gaan Doen…

Tip 5: Sta stil bij de tegengestelde belangen

Wees niet loslippig: ‘off the record’ bestaat niet. Alles wat je hebt gezegd in een interview, mag gebruikt worden door een journalist. Zorg dan ook altijd dat je teksten voor publicatie mag inzien.

Een journalist heeft namelijk een ander belang dan jij, want hij of zij is op zoek naar unieke en aansprekende waarheden. Jij wil het liefst je bedrijf bekender maken. Sta er altijd bij stil dat een journalist je geen loyaliteit verschuldigd is.

Tip 6: Ga niet mee in valse tegenstellingen en suggesties

Soms is een interview het samenkomen van twee geesten die er een gezellige bedoening van willen maken. Soms is een interview het verbale equivalent van  worstelen in de modder: glibberig, niet leuk om naar te kijken en niet afgelopen voor er een duidelijke winnaar is.

Als je te maken krijgt met zo’n interviewer, is het zaak om niet mee te gaan in valse tegenstellingen die hij of zij opwerpt of de suggesties die gewekt worden.

Peter R. de Vries ruziet met presentator Sven Kockelmann in KRO’s ‘Oog in Oog’

Tip 7: Ontspan, jij bent de expert

Enige spanning voor een interview is niets meer dan normaal. Zie een interview niet als een overhoring, want dat maakt een gesprek onnodig spannend.

Onthoud: je wordt uitgenodigd of geïnterviewd omdat je expert bent in een bepaald vakgebied en de journalist graag jemening, kennis of visie deelt met zijn of haar publiek.

Conclusie

Het is belangrijk om een woordvoerder te kiezen en deze te trainen. Ook het voorbereiden van een interview is urgent; door een interview te oefenen en stil te staan bij valkuilen, voorkom je een mogelijk fiasco.

Wees je tijdens een interview ook bewust van valkuilen die er zijn. Als geïnterviewde heb je een ander belang dan de journalist die het interview afneemt. Dat betekent niet dat het interview een wedstrijd hoeft te worden.

Maak er een gesprek van en ontspan: jij bent een expert en wordt uitgenodigd om je kennis te delen. Probeer er dus ook een beetje van te genieten, zo’n interview.

Over de auteur: Aaron Mirck is founder van Presscloud.