Industriële revolutie 4.0 of liever revolutie 4.0?

De eerste industriële revolutie was er eentje die ons de stoommachines heeft gebracht. De tweede industriële revolutie staat bekend om de komst van elektriciteit en de derde industriële revolutie bracht ons het internet. Die veranderde onze manier van communiceren en maakte de wereld een stuk ‘kleiner’. Nu zitten we in de industriële revolutie 4.0. een vervolg op de digitale revolutie die grote impact heeft op onze bedrijfsvoering, de manier van werken en ons bestaan.

Industrie 4.0 meer revolutie 4.0

Men heeft het voornamelijk over industrie 4.0, omdat het veel impact heeft op de manier waarop de fabrieken zijn ingericht en georganiseerd. Niet alleen zien we hier grote veranderingen door robotisering, ook de manier waarop robots en machines op elkaar inspelen, omdat ze middels IoT aan elkaar verbonden zijn en zelfregulerend zijn geworden.

Mijn kijk hierop is vooral gericht op de digitale transformatie die we over de hele linie ervaren en wat we allemaal om ons heen zien veranderen. Hoe snel het gaat had ik zelf door toen ik ergens las over de app TikTok en de schrijver erbij had gezet dat als je die app nog niet kende je duidelijk van een andere generatie (ofwel ouder) bent. Hoe ouder ik word, hoe meer ik in de gaten krijg dat het echt allemaal super snel gaat. En als je jezelf er dan in gaat verdiepen kom je pas echt de bijzondere voorbeelden en vergelijkingen tegen.

Zoals hoe we  in negentien jaar (2000 tot 2019) het merkbeeld binnen de mobiele telefonie hebben zien veranderen:

Dit interview met Bill Gates in 1995 over de opkomst van het internet laat goed zien hoe verschillende generaties aankijken tegen verandering en nieuwe technologie:

Omdat mijn voorkeur uitgaat naar het digitale aspect binnen de industriële revolutie 4.0 en dan met name binnen retail, e-commerce en de menselijke factor heb ik het persoonlijk liever over revolutie 4.0.

Industriële revolutie 4.0 in vogelvlucht

Het zijn duidelijk niet alleen de fabrieken die worden geraakt door deze laatste digitale revolutie. Velen met mij hebben zo nu en dan nog wel eens moeite met nieuwe denken en de snelheid waarmee alles verandert. Je bent net gewend om te werken met die ene app, is deze alweer vervangen door iets anders. Maar het brengt ook veel nieuwe mogelijkheden. Kijk maar naar de voorbeelden uit het filmpje in de introductie van dit artikel. Daar kunnen we een recenter voorbeeld – TikTok – aan toevoegen. Die app heeft inmiddels 800M maandelijkse actieve gebruikers.

En dan hebben we binnen e-commerce natuurlijk de recente voorbeelden van een Amazon welke alleen voor Black Friday 200.000(!) extra mensen moest inhuren. Of Alibaba die op Singles Day 38,4 miljard dollar wist binnen te harken. We zien dat consumenten er niet meer voor terugdeinzen om ook luxere en duurdere cadeaus af te rekenen met de mobiel of andere wearables. Er komt een generatie aan die door deze ontwikkelingen niet eens meer in de gaten heeft dat er iets is gekocht vanuit social media of een webshop. Het gaat als het ware haast vanzelf.

Technologie als krachtbron

Dat brengt me dan met een mooi bruggetje bij technologie. We weten allemaal dat deze digitale revolutie zich vooral kenmerkt door verschillende vormen van technologie die we nu al in meer of mindere mate in ons leven terugzien of herkennen. Of het nu gaat om het feit dat achttien procent van de Nederlandse bevolking inmiddels al spraakgestuurde opdrachten geeft aan slimme apparaten (bij jongeren is dit maar liefst 55%) of om het feit dat je smartphone vele malen krachtiger is dan alle computers bij elkaar die NASA ten tijde van de maanlanding tot haar beschikking had en twintig procent van de jongvolwassen Amerikanen heeft toegegeven de smartphone zelfs te gebruiken tijdens seks. Logisch dat het dataverbruik over het eerste halfjaar van 2019 met achttien procent gestegen is.

Even wat technologische ontwikkelingen op een rij die een bijdrage leveren aan de revolutie 4.0.

Cloud computing

Het beschikbaar stellen van hardware, software en data via het internet als stroom uit het stopcontact. Mensen van mijn leeftijd kennen de periode nog dat we een serverruimte hadden op kantoor. Ow, dat is bij je bedrijf nog steeds het geval? Nou, dat behoort eigenlijk al tot het verleden, want alles is via de cloud verkrijgbaar. Wil je hier graag meer over weten? Kijk dan de keynote van de Nederlandsche (CTO van Amazon.com) Werner Vogels tijdens AWS re:invent.

Een aantal voordelen van de cloud voor ondernemers; alles is schaalbaar en flexibel, het scheelt kosten, er is geen investering nodig, het is veilig en je kunt altijd en overal je werk doen zolang je maar verbonden bent met het internet.

Blockchain

Het Nederlandse woord blijkt: blokketen. De blockchain kan worden omschreven als een manier waarop gegevens worden vastgelegd. Deze gegevens kunnen gaan over bankoverschrijvingen, notariële akten of persoonlijke berichten. Het is in de basis een veilig en eenvoudig te controleren systeem. De bekendste vorm waarin we de blockchain-technologie terug zien komen is in de vorm van cryptogeld.

De grootste impact die blockchain heeft en zal krijgen is het elimineren van externe tussenpersonen. Dit zal grote impact hebben op bijvoorbeeld banken en notarissen.

Een praktisch voorbeeld van hoe blockchain nu al wordt ingezet is dat van GUTS. Zij maken het door middel van de blockchain mogelijk om veilig te handelen in tickets.

Internet of Things (IOT)

Internet of Things of in het Nederlands het internet der dingen. De meer moderne visie op IoT is een visie waarbij alledaagse voorwerpen verbonden zijn met het internet en met elkaar communiceren. Wie had gedacht dat horloges, auto’s, televisies, koelkasten, wasmachines, telefoons gekoppeld zouden worden aan het internet? Sterker nog, deze apparaten communiceren met elkaar en zorgen dat het ons makkelijk wordt gemaakt.

Met de komst van het nog snellere 5G netwerk zullen deze toepassingen nog verder kunnen worden uitgebreid. Tot voor kort was het niet veilig genoeg om te vertrouwen op het netwerk, maar met de komst van 5G zal dit zeker veranderen.

Artificial Intelligence (AI)

Daar is ze dan de dame uit de film Weird Science. Ik kan me nog goed herinneren hoe verliefd ik op haar was, of misschien niet op haar maar op het idee dat je zelf iets of iemand tot leven kan laten komen met behulp van een computer. Misschien wel de meest sprekende manier waarop artificial intelligence (AI) te omschrijven is. 

Artificial intelligence wordt in het Nederlands kunstmatige intelligentie. Het idee achter AI is dat technologie in staat is om verbanden te leggen, of beter in staat zijn te denken als mens. Er wordt onderscheid gemaakt tussen sterke en zwakke AI. In het laatste geval wordt er vooral alles aan gedaan om intelligent te lijken maar dat niet te zijn, denk bijvoorbeeld aan zoekalgoritmen. Dit onderscheid kan ook worden uitgelegd als twee uitersten binnen hetzelfde fenomeen.

Als we in staat zijn om AI echt verder door te ontwikkelen, dan kun je zelf wel fantaseren over alles waar dit impact op zal gaan hebben. Bekijk maar eens welke voorbeelden er hier worden aangehaald.

3D printing

We kunnen door de komst van 3D printers zelf van alles driedimensionaal printen van metaal, kunststof en keramiek. Dus we hoeven niet meer iets te bestellen of afhalen, we kunnen het gewoon printen! Dat is wel zo makkelijk. Moet je wel patronen voor de printer hebben. Het wordt nog steeds het meest toegepast binnen prototyping, maar je kunt je (zeker na het bekijken van deze voorbeelden) een voorstelling maken van de mogelijkheden als deze ontwikkelingen evolueren. Kijk maar eens naar hoe ze deze Lamborghini hebben geprint en wat ze hebben kunnen doen vanuit de medische hoek voor deze Utrechtse patiënt.

Virtual reality (VR)

Om nog weer even het bruggetje te maken naar mijn verliefdheid binnen AI. Virtual reality doet zeker mee, maar blijkt nog niet zo hard te gaan als we misschien ooit hadden verwacht. 

Virtual reality laat zich omschrijven als een digitale omgeving waar we de echte wereld simuleren. Bij augmented reality gaat het veel meer om het combineren van beide werelden. We zien op diverse plekken toepassingen van augmented reality opkomen, zoals in diverse social media apps. Binnen de gaming-industrie zijn VR en AR al gemeengoed en de toepassingen binnen de commercie zullen de komende periode ook sneller toenemen.

Kijk maar eens naar dit voorbeeld waarbij patiënten minder pijn ervaren tijdens een operatie of behandeling, of naar deze toepassing in de retail waarbij jij je schoenen al kunt passen zonder dat je ze eerst hoeft te bestellen. In dit artikel lees je meer over wat het is en hoe ver we nou echt zijn.

Quantum computing

Supersnelle supercomputers. Intelligente en krachtige quantumcomputers, daar wordt heel druk aan gewerkt (of om gestreden) door bedrijven als IBM, Alibaba, Google en Microsoft. Het grote verschil tussen een normale computer en een quantumcomputer is dat de laatstgenoemde zowel de nul en één als de quantumpositie aan schijnt te kunnen nemen, dit noem je qbits (of qubits).

Computers als deze kunnen zeer complexe data- en rekenmodellen aan in korte tijd en zullen de veranderingen in AI enorm versnellen en ons in staat stellen nieuwe materialen te ontdekken. Kenners stellen dat een quantumcomputer de blockchain in één dag zou kunnen hacken. Lees hier meer over hoe Google dit al bijna voor elkaar heeft gekregen.

Robotica

Dit is vooral in industrie 4.0 de grootste verandering. Zowel in fabrieken, in de landbouw en in de bouw zien we meer en meer robots komen. We zijn er nog niet aan toe dat we thuis ook een robotassistent hebben (helaas), maar zien binnen e-commerce in fulfilment steeds meer dat menselijk handelen wordt vervangen door robots. Zoals we zien in het het filmpje hieronder worden de Amazon robots gemaakt in Boston en doen ze hun eigen tests en zetten zichzelf op een pallet om verscheept te worden naar een fulfilment centrum.

Impact van deze industriële revolutie 4.0

We denken vaak dat het allemaal wel meevalt. Of dat het juist heel snel gaat. Bill Gates zei ooit dat we denken dat het de komende twee jaar veel sneller zou gaan dan de werkelijkheid en dat we dan de komende vijf tot tien jaar weer onderschatten. We zijn blijkbaar niet zo goed in het voorspellen van de toekomst. 

Wat we wél kunnen voorspellen is de impact van revolutie 4.0. Deze is al enorm en zal nog groter zijn dan we nu al hebben gezien. We zitten nog maar aan het begin. Zelfrijdende auto’s en bezorgdiensten (lees hier over Walmart en Duro), de komst van de Hyperloop in Groningen, praten tegen apparaten om het ons makkelijk te maken en landbouwmachines die ons eten verbouwen en rooien zonder menselijk tussenkomst. Dat vinden we nu al bijna normaal. Maar denk eens verder en beeld je in hoe de toekomst eruit kan komen te zien. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Er is een flink aantal bedrijven enorm aan het innoveren, maar er zijn tegelijkertijd ook bedrijven die nog niet helemaal doorhebben hoe snel de wereld om ons heen aan verandering onderhevig is. Deze bedrijven zullen een inhaalslag moeten maken in hun digitale transformatie. Al deze transformatie en nieuwe technologieën samen zorgen voor enorme hoeveelheden data die we met elkaar moeten zien op te slaan, verwerken en interpreteren om weer verdere vervolgstappen te maken.

De meeste impact zie ik vooral voor ons als mensheid. We gaan écht een nog grotere verschuiving meemaken in werkgelegenheid. En daarmee ook met onze purpose. Want wat is ons aandeel als mens als een groot deel automatisch gaat en door robots en technologie is vervangen en ik dus ander werk moet doen? Wat mij het meest opvalt is het tempo waarmee we in staat blijken om de verandering te omarmen. Voor jongere mensen is het haast als vanzelfsprekend en voor mensen die al wat vlieguren hebben wordt dit steeds moeilijker.

Voordelen revolutie 4.0

Producten worden beter, goedkoper en persoonlijker door revolutie 4.0. We betalen minder voor betere spullen die ook nog eens naadloos aansluiten bij persoonlijke voorkeuren. Klinkt mij als muziek in de oren. En dat is natuurlijk niet alleen zo voor producten, zeker ook voor de manier waarop we straks shoppen. Er zal geen verschil meer zijn tussen on- en offline. Dit ervaren we nu al steeds minder. Straks is dit door de technologie die we op, aan of in ons dragen de nieuwe standaard.

Nog sneller en makkelijker kunnen we beschikken zaken die we nodig hebben. Of het nu gaat om snelle leveringen van bestellingen, betalen met ons gezicht of oogherkenning of zelf printen van het onderdeel dat we missen. De revolutie 4.0 brengt ons eindeloze mogelijkheden.

Ook zal er snel iets moeten gebeuren met de manier waarop we nu mensen opleiden. In mijn tijd was de literatuur vaak al achterhaald. Gelukkig hadden we docenten die zelf uit het vak kwamen en dit konden bijsturen. Zo kan ik me indenken en hoor en zie ik dat steeds meer mensen niet klaar zijn voor de nieuwe tijd. In de basis zullen we met elkaar mensen moeten vervangen voor bepaalde repeterende processen en sneller moeten bij- of omscholen. Hierbij gaat vooral creativiteit steeds belangrijker worden.

Toezicht op revolutie 4.0

In deze disruptieve tijd zien we aan alle kanten dat toezicht het niet bij kan houden. Overheden en controlerende instanties kampen met achterstanden en hebben te weinig resources om de snelle veranderingen te volgen. Er wordt achteraf met hoge boetes gestrooid en wetgeving geïmplementeerd die nog niet helemaal goed doordacht en werkbaar is. Zie de update van GDRP/AVG of de manier waarop Booking.com wordt teruggefloten vanwege wetgeving die vanaf 17 januari 2020 strenger is.

In de volgende video kun je goed zien wat de impact is van gezichtsherkenning en het gebrek aan toezicht op onze privacy.

Elk bedrijf een techbedrijf 

Alle bedrijven met een website zijn in principe ook techbedrijven en zullen zich moeten realiseren dat het gaat om het neerzetten van je merk. Daarmee is het goed om in de basis de instelling aan te nemen dat je technologische veranderingen omarmt en dat bedrijven zich opstellen als mediabedrijven en zorgen voor verhalende en inspirerende content, video en afbeeldingen die tot de verbeelding spreken. Het merk moet persoonlijkheid krijgen, hebben en houden en dit moeten we gaan vertellen op de manier waarop de potentiële doelgroep het graag wil. Storytelling is belangrijker dan ooit.

Zeker als je nagaat dat het spraakgestuurde deel een steeds belangrijker onderdeel wordt van ons bestaan is het van belang dat je hierop inspeelt met een sterk merk. Je kunt maar beter als merk top of mind zijn als iemand besluit met voice iets te bestellen. Je kunt je indenken wat het moet gaan kosten om op generieke voice commando’s op nummer één te komen. Dus moeten bedrijven voor zorgen dat men ons merk nu al in gedachten heeft als ze iets willen bestellen of meer willen weten. In geval van dat laatste heb ik één goede voice-tip: “Hey Siri, kun je de Ask Mathijs podcast opstarten?”

Over de auteur: Mathijs Kok is chief podcast bij @AskMathijs.