Snelheid versus gedegen: zo gaan agile en onderzoek goed samen

Neemt de tijdsdruk binnen agile development of scrum toe dan leidt UX research daar vaak als eerste onder, schreef een Design Operations Manager van IBM niet zo lang geleden. De druk op de ketel kan soms zo hoog zijn dat ontwikkelen het belangrijkste lijkt. Staat snelheid niet haaks op gedegen onderzoek dat óók belangrijk is – bijvoorbeeld voor het bieden van context? Twee experts delen hun kijk.

Dat de focus op snel ontwikkelen soms doorschiet en daarmee meer kwaad dan goed doet, is al eens eerder opgemerkt. Het zou het voorstellingsvermogen van de designer en de waardering ervoor onder druk zetten. Maar dat is dus niet het enige waarvoor de snelheid zorgt. Het onderzoek zou er volgens deze IBM’er ook onder lijden. In zijn ogen onterecht. Want hoewel een term als ‘sprint’ anders doet vermoeden, gaat het in agile en scrum niet om het ontwikkelen op hoog tempo. In werkelijkheid zijn agile en scrum bedoeld voor het verhogen van de kwaliteit. En dat vraagt om gedegen onderzoek. Gaan snelheid en gedegen dus wel samen?

‘Combineer altijd kwalitatief en kwantitatief’

Het schuurt, maar kan wel degelijk. Soms wil een klant inderdaad te snel starten met het scrumproces, zegt Rémon van den Bergh – Lead Insights & Principal UX Researcher bij Mirabeau. “Er wordt dan voorbijgegaan aan goed vooronderzoek.” Dat onderzoek inmiddels een “enorm containerbegrip” is, draagt overigens niet bij aan een goed beeld van wat kan en raadzaam is te doen, zegt hij.

“Onderzoek heeft duizend-en-een definities. Desk research, design research, market research, data research, etnographic research etcetera.” Het belangrijkste is in zijn ogen om in ieder geval altijd te vertrekken vanuit een onderzoeksfase waarin kwalitatief en kwantitatief onderzoek wordt gecombineerd. “Hieruit komen dan actiegerichte inzichten die voor een doordacht design zorgen. Dat is ook altijd het moment om te bepalen in welke mate we gebruikers betrekken tijdens het ontwerpproces.”

‘Houd het vooral doelgericht’

UX research moet vooral ‘to the point’ en doelgericht worden ingezet, vindt Bibi van ’t Ent, UX-expert bij Info.nl. “In mijn visie moet onderzoek zich richten op de inzichten die in de fase van een project nodig zijn.”

Van ’t Ent gaat uit van drie onderzoeksstadia. Voorafgaand – tijdens de zogenoemde ‘sprint 0’ bestaat het onderzoek bijvoorbeeld uit interviews, bureau- en literatuuronderzoek en de analytics uit service design sessies. Tijdens het ontwikkelproces van bijvoorbeeld een prototype wordt daar gebruikersonderzoek aan toegevoegd. Na het live brengen van een MVP kan er opnieuw gebruikersonderzoek worden gedaan – maar dan op het eindproduct in minimale vorm. Iedere ontwikkelfase vraagt dus om een andere onderzoeksaanpak.

‘Denk en werk vooruit’

Haar ervaring is wel dat in de agile development een potentieel gevaar op de loer ligt: een Product Owner – en daarmee het scrumteam – die zich te veel richt op het brengen van features ziet iets belangrijks over het hoofd. “Namelijk dat waarde niet alleen uit features voortkomt. Van onderzoek en inzichten leer je wat er nodig is om een goed product te ontwikkelen.”

De focus op de hele korte termijn zorgt bovendien voor nog een tweede valkuil – alleen nog maar bezig zijn met de huidige sprint. “Nadenken over de sprint waarin iedereen zich op een zeker moment bevindt, is net zo belangrijk als alvast stilstaan bij de volgende. Gebeurt dit niet dan is de kans bijvoorbeeld aanwezig dat je als team een volgende sprint plant waarvoor nog niet eens onderzoek is gedaan. Of ‘user stories’ nog niet zijn voorzien van de juiste criteria, specificaties of oplossingsrichting.”

Tijdens iedere ontwikkelfase moet er dus duidelijkheid zijn over het doel van onderzoek, zegt Van ’t Ent. “De verschillende soorten onderzoek kun je allemaal tijdens de ontwikkelsprints doen – als het maar ‘to the point’ is.” Zo kun je bijvoorbeeld korte interviews houden over nog te bouwen ‘features’ of prototypes of variantschetsen testen onder collega’s. En is er een MVP dan bevraag je mensen uit de doelgroep.

“Maar het hangt grotendeels van de Product Owner zijn visie af. Als je iets maakt waarvoor al heel wat concurrerende producten zijn dan is het risico om iets uit te brengen dat onaf oogt groter. De eindgebruikers hebben immers al hogere verwachtingen. Het maakt gebruikersonderzoek tijdens de ontwikkelfase veel belangrijker.”

Aandacht voor de uitkomst

Ook Mirabeau’s Van den Bergh maakt duidelijk dat een allesomvattend onderzoek niet altijd het streven hoeft te zijn. Zo valideren de Interaction Designers en Visual Designers hun eigen oplossingen door middel van ‘guerrilla testing’ – bijvoorbeeld op straat.

“Deze vorm van gebruikersonderzoek sluit wat mij betreft perfect aan op de snelheid die in agile centraal staat. De designers worden daarin met trainingen en advies ondersteund door UX researchers. In een ochtendje heb je voldoende bevindingen om een volgende iteratie te doen.” Door tussentijds klein te valideren en niet na iedere zoveel sprints een groter onderzoek uit te voeren, voorkom je veel meerwerk. Ontwikkelaars hoeven dan immers niet ineens grote delen van hun werk in de prullenbak te gooien.

Wat hem betreft botsen de snelheid van agile en onderzoek dus niet. Het gaat eerder om het op een juiste manier inrichten en toepassen van geschikte methoden om het werk te valideren. Of zoals eerder eens is verwoord: agile en UX-methoden gaan prima samen als er maar meer aandacht gaat naar de uitkomst dan het volgen van de regels.